Ο ρόλος τους στο οικοσύστημα - Νέα μελέτη για τα «παρεξηγημένα έντομα»
Νατάσα Παυλοπούλου
Οι «ενοχλητικές» σφήκες είναι πολύτιμες όσο και οι μέλισσες για το ανθρώπινο οικοσύστημα τονίζει μία νέα έρευνα που έρχεται να φωτίσει τον ευεργετικό ρόλο των αντιπαθητικών κατά τα άλλα εντόμων.
Για όσους από εσάς αναρωτιέστε ποια χρησιμότητα έχουν οι σφήκες, οι επιστήμονες έχουν πλέον μία πλήρη και εμπεριστατωμένη απάντηση
Τα…μισητά κατά τα άλλα έντομα είναι πολύτιμα και έχουν πολύ σημαντικό λόγο ύπαρξης, λένε οι ειδικοί. Είναι αδηφάγα...αρπακτικά των φυτοφαρμάκων, παράγουν ισχυρά αντιβιοτικά στο δηλητήριό τους και επικονιάζουν τα φυτά. Το δηλητήριό τους μάλιστα μπορεί να κρύβει και ένα αποτελεσματικό φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου!
Η πρώτη μεγάλη έρευνα για τις σφήκες και το ρόλο τους
Τα οφέλη που έχουν οι σφήκες για τον άνθρωπο αποκαλύπτονται στην πρώτη μεγάλη επιστημονική έρευνα για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο οικοσύστημα. Επικεντρώθηκε σε 33.000 γνωστά είδη σφήκας, τα οποία τσιμπάνε και ζουν σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Oι κίτρινες σφήκες και οι «σέρσεγκες», τα έντομα που έδωσαν στις σφήκες το… κακό τους όνομα, αποτελούν ένα μικρό ποσοστό του συνολικού πληθυσμού. Ακόμη και αυτά τα είδη όμως παρέχουν βοήθεια που είναι ελάχιστα γνωστή, όπως το να απομακρύνουν τις κάμπιες που καταστρέφουν τους λαχανόκηπους. Το δηλητήριο της κίτρινης σφήκας μάλιστα διερευνάται επίσης ως μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου.
Οι πληθυσμοί πολλών εντόμων μειώνονται σήμερα δραματικά, απειλώντας την ανθρώπινη ευημερία, οι σφήκες όμως φαίνεται να είναι πιο ανθεκτικές. Ακόμα και οι εντομολόγοι ωστόσο φαίνεται ότι συχνά τις αποφεύγουν και οι επιστήμονες λένε ότι απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε πλήρως τη λειτουργία και τη χρησιμότητά τους.
«Όταν λέω σε κάποιον ότι μελετώ τις σφήκες, η αντίδραση είναι πάντα η ίδια μα τι νόημα έχουν οι σφήκες; », λέει η επικεφαλής της μελέτης Σίριαν Σάμνερ από το University College London. «Γιατί δεν μελετάς τις μέλισσες; Είναι πολύ πιο χρήσιμές. Η προηγούμενη έρευνά της έδειξε ότι οι άνθρωποι μισούν τις σφήκες επειδή δεν γνωρίζουν πόσο ωφέλιμες είναι.
Σφήκες, οι πρόγονοι των μελισσών
Οι σφήκες είναι ο πρόγονος των μελισσών, δηλαδή κατά κάποιο τρόπο οι μέλισσες είναι…σφήκες που έχουν ξεχάσει πώς να κυνηγούν, λένε οι ερευνητές. «Οι σφήκες θα μπορούσαν να είναι εξίσου πολύτιμες με άλλα αγαπημένα έντομα όπως οι μέλισσες, αν μπορούσαμε να τους δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες» λένε οι ειδικοί.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biological Reviews, ανέλυσε 500 επιστημονικές εκθέσεις σχετικά με τις σφήκες. Υπάρχουν 100.000 γνωστά είδη σφήκας, αλλά 70.000 είναι παρασιτικά δηλαδή δεν τσιμπάνε. Χρησιμοποιούνται ήδη στη γεωργία για τον έλεγχο παρασίτων χωρίς τη χρήση εντομοκτόνων. Υπάρχουν περίπου 22.000 είδη μελισσών.
Οι σφήκες είναι οι κορυφαίοι θηρευτές του κόσμου των εντόμων. Πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι οι κοινές σφήκες μπορούν να ελέγξουν τα σκουλήκια που «επιτίθενται» σε καλλιέργειες αραβοσίτου στη Βραζιλία και έναν σκώρο που τρώει ζαχαροκάλαμο.
Η χρήση άλλων εντόμων για την προστασία των καλλιεργειών εκτιμάται ότι αξίζει πάνω από 400 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, οι σφήκες κυνηγιού ωστόσο έχουν μόλις ληφθεί υπόψη, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Ο ρόλος τους...στην ιατρική
Επιπλέον είναι αποτελεσματικές επειδή είναι κοινωνικά έντομα και ζουν σε μεγάλες αποικίες. Οι μοναχικές σφήκες είναι επίσης πολύτιμες. Το δηλητήριό τους έχει ένα απίστευτο κοκτέιλ που παραλύει το θήραμα και έχει επίσης πολλά αντιβιοτικά.
Οι αντι-μικροβιακές ιδιότητες στο δηλητήριο της σφήκας, το σάλιο και τις εκκρίσεις των προνυμφών έχουν αναγνωριστεί από καιρό στην παραδοσιακή ιατρική.
Οι σφήκες, ιδίως οι προνύμφες, συλλέγονται και τρώγονται από ανθρώπους σε πολλά μέρη του κόσμου από την Ιαπωνία και την Ινδία έως τη Βενεζουέλα και αποτελούν μάλιστα πηγή πρωτεϊνης για τους πιο φτωχούς πληθυσμούς.
Τι έλεγε ο Αριστοτέλης...για τις σφήκες
Η υπερνίκηση των προκαταλήψεων κατά των σφηκών δεν θα είναι εύκολη, ανέφεραν οι επιστήμονες, επειδή εδώ και καιρό απεικονίζονται ως μισητές.
Ο Αριστοτέλης έγραψε ότι «οι σφήκες … δεν έχουν τίποτα θεϊκό μέσα τους όπως έχουν οι μέλισσες».
Στη Βίβλο, ο Θεός στέλνει τα έντομα αυτά ως τιμωρία στους αμαρτωλούς.
Προσβλέπουμε σε ένα μέλλον όπου θα αναγνωριστεί ο κρίσιμος ρόλος που έχουν οι σφήκες σε πολλές πτυχές της ανθρώπινης υγείας και ευεξίας.
Η επικεφαλής της έρευνας λέει βέβαια με χιούμορ ότι προσέχει πολύ για να αποφύγει τα τσιμπήματα. Ένας μαθητής της που την…πάτησε 186 φορές πήρε πάντως έξτρα βαθμούς στη διδακτορική του διατριβή.
Πηγή: Guardian, Newsbomb.gr.
