Π.Κ. Ιωακειμίδης
Όπως τώρα παραδέχεται και ο πρόεδρος Ζελένσκι, ο πόλεμος θα τελειώσει μέσα στο 2025. Και θα τελειώσει πιθανότατα ως μια ακόμη «παγωμένη σύγκρουση», αν όχι με καθαρή νίκη Πούτιν.
Με τον θρήνο όμως του Γιώργου Σεφέρη.
«Τόσα κορμιά ριγμένα στα σαγόνια της θάλασσας,
στα σαγόνια της γης
τόσες ψυχές
«Πώς τόσος πόνος τόση ζωή
πήγαν στην άβυσσο
για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη»
Γιατί, όπως τώρα παραδέχεται και ο πρόεδρος Ζελένσκι, ο πόλεμος θα τελειώσει μέσα στο 2025. Η ανάληψη του Λευκού Οίκου από τον Ντόναλντ Τραμπ καθιστά το τέλος του βεβαιότητα. Και θα τελειώσει πιθανότατα ως μια ακόμη «παγωμένη σύγκρουση», αν όχι με καθαρή νίκη Πούτιν. Και με παταγώδη ήττα της Δύσης. Γιατί όμως φθάνουμε σ’ αυτό το θλιβερό αποτέλεσμα που εγκυμονεί νέες απειλές για την Ευρώπη παρά τον ηρωισμό και τη γενναιότητα της Ουκρανίας να υπερασπισθεί την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα;
Φθάσαμε για έναν απλό λόγο: γιατί η Δύση αρνήθηκε ή απέτυχε να ακολουθήσει μέχρι τέλους τη στρατηγική που υποτίθεται εγκαινίασε με την εκδήλωση της επιθετικότητας της Ρωσίας. Η Δύση (ΗΠΑ, ΕΕ, ευρωπαϊκές χώρες) ξεκίνησαν με την υπόσχεση/δέσμευση, ότι θα στηρίξουν την Ουκρανία με όλα τα μέσα «για όσο χρόνο χρειάζεται». Καθώς, όπως τόνιζαν, ο πόλεμος δεν στρέφεται μόνο εναντίον της Ουκρανίας αλλά και εναντίον της δημοκρατίας, ελευθερίας, της ίδιας της Δύσης. Και στη βάση αυτή προχώρησαν στην παροχή οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας και επέβαλαν διαδοχικά πακέτα κυρώσεων κυρίως οικονομικής φύσης στη Ρωσία. Αλλά ενώ με το ένα χέρι έκαναν όλα αυτά, με το άλλο ουσιαστικά έκαναν το αντίθετο, ακύρωναν την καταληκτική λογική που συνεπαγόταν αυτή η στρατηγική. Πρώτον, ενώ τόνιζαν ότι το ΝΑΤΟ στηρίζει την Ουκρανία, ευθύς αμέσως καθησύχαζαν τον πρόεδρο Πούτιν με τη διαβεβαίωση ότι το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να εμπλακεί άμεσα και ενεργά στον πόλεμο της Ουκρανίας εναντίον της Ρωσίας. Ενώ όλες οι σχολές στρατηγικής σκέψης συνιστούσαν αμφισημία – να αφήσεις τον αντίπαλό σου να διερωτάται, αμφιβάλλει ως προς το τι πρόκειται να κάνεις. Δεύτερον και ασφαλώς σπουδαιότερο, οι Δυτικοί, πρωτίστως οι ΗΠΑ, όταν έλεγαν ότι «στηρίζουν την Ουκρανία με όλα τα μέσα», σαφώς εννοούσαν με περιορισμένα μέσα, αποκλειομένων των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς που θα μπορούσαν να πλήξουν στρατιωτικές θέσεις/ εγκαταστάσεις εντός της Ρωσίας. Και όταν τελικά χορήγησαν στην Ουκρανία κάποιους πυραύλους το έκαναν με τη δέσμευση να μη χρησιμοποιηθούν για χτυπήματα σε ρωσικό έδαφος. Μόλις τις τελευταίες εβδομάδες ΗΠΑ και άλλες χώρες επέτρεψαν την περιορισμένη χρήση τους, όταν είναι ήδη αργά για να κερδηθεί από την Ουκρανία ο πόλεμος, καθώς η Ρωσία αργά αλλά σταθερά προελαύνει. Η Δύση, με άλλα λόγια, δεν είχε βούληση και αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσει ευθέως τη Ρωσία. Και ίσως να είχε δίκιο καθώς σε διαφορετική περίπτωση διακινδύνευε πυρηνικό ολοκαύτωμα. Αλλά τότε δεν θα έπρεπε ανεύθυνα να ενθαρρύνει τον Ζελένσκι να συνεχίζει έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδίσει αποθαρρύνοντας τη διπλωματική διευθέτηση στα αρχικά στάδιά του, το 2022. Γιατί, όπως αποκαλύπτουν οι S. Charap και S. Radchenko (στο «The Talks that Could Have Ended the War in Ukraine», Foreign Affairs, 16 Απριλίου 2024) αυτό ακριβώς έκαναν. Τον Απρίλιο 2022, δύο μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου, Ουκρανία και Ρωσία έφθασαν κοντά στον τερματισμό του αλλά δεν κατέληξαν σε συμφωνία λόγω παρέμβασης της Δύσης. Προσωπικά την ίδια περίοδο σε κείμενό μου στις σελίδες αυτές («Η ΕΕ να ασκήσει τον ειρηνοποιό ρόλο της», «ΤΑ ΝΕΑ» 5/4/2022) είχα επισημάνει την ανάγκη διπλωματικής διευθέτησης διαβλέποντας τα όρια της Δύσης. Τώρα, στερνή μου γνώση ή όλα «για ένα πουκάμισο αδειανό…».
Τα διδάγματα πολλά…
(Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Τα Νέα")
Πηγή: https://www.dnews.gr/eidhseis/opinion/500458/asma-iroiko-kai-penthimo-gia-tin-oukrania
