Πολλοί συμπολίτες μας θα περάσουν και φέτος δύσκολα Χριστούγεννα!
Το 2009 είχε εκδοθεί από τον οικονομολόγο Joe Waldfogel στην Αμερική ένα αιρετικό βιβλίο με τίτλο «Η οικονομία του Σκρούτζ: Γιατί δεν πρέπει να αγοράζετε δώρα στις γιορτές» (Scroogeconomics: Why you shouldn’t Buy Presents for the Holidays»).
Η ουσία των παράδοξων σκέψεων του παραπάνω οικονομολόγου από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια συμπυκνωνόταν στο εξής βασικό σημείο: Δεν πρέπει να χαρίζουμε ούτε να δεχόμαστε δώρα στις γιορτές των Χριστουγέννων! Αντί αυτού είναι καλύτερο να δίνουμε χρήματα σε αυτούς που αγαπάμε (ή να δεχόμαστε χρήματα από αυτούς μας αγαπούν).
Γιατί;
Γιατί απλά όταν άλλοι αγοράζουν για εμάς, είτε ρούχα είτε οτιδήποτε άλλο, πολύ δύσκολα θα κάνουν μια επιλογή εξίσου καλή με εκείνη που θα κάναμε εμείς για τον εαυτό μας! Και συνέχιζε: «Η αγορά δώρου πάντα καταστρέφει κεφάλαιο! Και οι Αμερικανοί, όπως και οι άλλοι δυτικοί λαοί, γιορτάζουν τα Χριστούγεννα με ένα όργιο καταστροφής κεφαλαίου»! Οι σκέψεις αυτές του Waldfogel αποτέλεσαν την πιο χυδαία έκφανση της εμπορευματοποίησης των ανθρώπινων συναισθημάτων.
Γιατί;
Γιατί όταν προσφέρει κανείς ένα Χριστουγεννιάτικο δώρο στο φίλο του δεν σκέφτεται μόνο τη μεγιστοποίηση της ωφέλειας. Πολλά δώρα απευθύνονται «στον πρωτόγονο, παθιασμένο και ρομαντικό εαυτό μας» (Sandel).
Άλλα δώρα ελέγχουν, αμφισβητούν και επανερμηνεύουν την ταυτότητά μας. Αυτό συμβαίνει, επειδή η φιλία λ.χ. είναι κάτι παραπάνω από το να είσαι χρήσιμος στον άλλο. Όπως εξάλλου μας είχε διδάξει και ο Αριστοτέλης η φιλία στην πιο ευγενή της μορφή διαπλάθει και διαπαιδαγωγεί τους ανθρώπους!
Επομένως από τέτοιες ευγενείς σκέψεις θα έπρεπε κανονικά να διακατεχόμαστε ενόψει του καινούργιου έτους 2025!
Όμως πολλοί Έλληνες εξακολουθούν να είναι πολύ απογοητευμένοι για το μέλλον τους, γιατί βρίσκονται σε μια άσχημη οικονομική κατάσταση (έστω και αν τα βασικά μεγέθη της οικονομίας μας έχουν βελτιωθεί σε σχέση με τα σκληρά χρόνια της οικονομικής κρίσης).
Έτσι, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Eurostat οι Έλληνες εργαζόμενοι έχουν μαζί με τους Βούλγαρους τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη των 27 και μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις σε ότι αφορά το ύψος των μισθών, ξεπερνώντας μόνο το Μεξικό και την Κολομβία («ΤΑ ΝΕΑ 19/11»).
Επιπλέον, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το έτος 2023 το 26 % του ελληνικού πληθυσμού βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού («….the population at risk of poverty or social exclusion amounts to 26% …»).
Είναι ενδεικτικό, μάλιστα, ότι αρκετές εκκλησίες και πολλοί άλλοι φορείς στη χώρα μας συνεχίζουν τα συσσίτια για να προσφέρουν ένα πιάτο φαγητό στους φτωχούς ανθρώπους.
Και υπό την έννοια τούτη είναι σίγουρο ότι πολλοί συμπολίτες μας θα περάσουν και φέτος δύσκολα Χριστούγεννα!
Ωστόσο, από την άλλη πλευρά υπάρχει και ένας άλλος λαμπερός και φοβερός κόσμος. Αυτοί δηλαδή που θα κάνουν πολυτελείς χριστουγεννιάτικες διακοπές στα διάσημα ελβετικά και ελληνικά χιονοδρομικά κέντρα (επιχειρηματίες, πολιτικοί που πλούτισαν παράνομα, γιατροί και ελευθεροεπαγγελματίες που φοροδιαφεύγουν έντονα κλπ)
Και υπό αυτές τι συνθήκες το ερώτημα είναι το εξής:
Ποια είναι η ελπίδα μας για το μέλλον μέσα σε ένα κόσμο έντονων ανισοτήτων;
Η απάντηση είναι η ακόλουθη κατά τη γνώμη μου:
Ένα καινούργιο είδος αλληλεγγύης που γεννήθηκε στην Ελλάδα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης.
Με άλλα λόγια εθελοντικές οργανώσεις, δίκτυα ανταλλαγής τροφίμων, κοινωνικά παντοπωλεία και άλλες δράσεις από ανθρώπους και φορείς που αναπληρώνουν όσο μπορούν το αποδυναμωμένο κράτος κοινωνικής πρόνοιας!
Αυτό είναι το κυριότερο μέγεθος, γιατί το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα μάλλον δεν εμπνέει ιδιαίτερη αισιοδοξία, αφού δεν αναδεικνύονται νέοι άφθαρτοι πολίτικοί στη δημόσια σφαίρα (που ίσως κάνουν κάτι καλύτερο για τον τόπο μας και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία παραβιάζονται βασικά συνταγματικά δικαιώματα, όπως απέδειξε και η πρόσφατη υπόδεση των σκοτεινών παρακολουθήσεων των τηλεφώνων πολίτικών, δημοσιογράφων, στρατιωτικών και πολλών άλλων ).
Το συμπέρασμα; Η ευχή «καλά Χριστούγεννα» μπορεί να έχει πραγματικό νόημα, μόνο αν ενσωματώνει αυτή την καινούργια αλληλεγγύη!
Καλά Χριστούγεννα!
Ο κύριος Γρηγόρης Καλφέλης είναι Καθηγητής Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, τον βρίσκεται στο kalfelis@law.auth.gr.
Πηγή: https://www.tovima.gr/2024/12/20/opinions/xristougenna-me-entones-anisotites/
