Νίκος ΚωνσταντάραςΤο 2022 ήταν μεγάλης ιστορικής σημασίας, όπου εκκρεμή προβλήματα προηγούμενων χρόνων επιδεινώθηκαν με τον πιο δραματικό τρόπο. Όμως, υπήρχαν και αντιστάσεις, προσπάθειες να περιοριστούν οι συνέπειες των εξελίξεων που σημάδεψαν τον πλανήτη και κάθε χώρα. Στην Ελλάδα οι εξωγενείς προκλήσεις επιδεινώθηκαν από αδυναμίες του εγχώριου πολιτικού συστήματος, ενώ ο τουρισμός, οι επενδύσεις και η διπλωματική θωράκιση αντισταθμίζουν σε έναν βαθμό τις ζημιές. Όμως, η πολιτική αβεβαιότητα που θα προκαλέσουν οι εκλογές με το σύστημα της απλής αναλογικής, έως ότου «ομαλοποιηθεί» η κατάσταση με δεύτερες εκλογές, καθιστούν το απρόβλεπτο νέο έτος ακόμη πιο δύσκολο.
Κορυφαίο γεγονός του 2022 σε γεωπολιτικό επίπεδο ήταν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία συντάραξε το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης. Ομως, η ηρωική αντίσταση των Ουκρανών, τα λάθη των Ρώσων και η στήριξη πολλών χωρών (κυρίως των ΗΠΑ) προς την Ουκρανία αφήνουν περιθώρια για την αποκατάσταση των συλλογικών μηχανισμών ασφαλείας και για τον περιορισμό επεκτατικών πολιτικών, όπως αυτή που εφαρμόζει η Ρωσία και προκηρύσσει η Τουρκία. Σημαντικότατες, επίσης, ήταν οι διαδηλώσεις στην Κίνα μόλις λίγες εβδομάδες αφού το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος επισφράγισε την κυριαρχία του Σι Τζινπίνγκ. Ενώ ο πρόεδρος είχε επιμείνει στην αυστηρή στρατηγική «μηδέν COVID», οι διαδηλώσεις τον ανάγκασαν να αλλάξει πορεία απότομα, με άγνωστες συνέπειες για τη δημόσια υγεία (καθώς η πανδημία εξαπλώνεται τάχιστα) και για το γόητρό του. Διεθνώς, ο πόλεμος, η ρευστότητα στην Κίνα και η πανδημία προκαλούν ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομία, οδηγώντας σε υψηλότατες τιμές ενέργειας και ερωτήματα για τη σταθερότητα στις διεθνείς αλυσίδες παραγωγής και διανομής. Ελπιδοφόρα εξέλιξη ήταν η πρώτη συνάντηση Σι – Μπάιντεν, η οποία ίσως οδηγήσει σε κάποια ηρεμία στη σχέση μεταξύ των χωρών τους και σε συνεννόηση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
«Δώρο Χριστουγέννων» ήταν η ανακοίνωση ότι ερευνητές στις ΗΠΑ για πρώτη φορά προκάλεσαν πυρηνική σύντηξη με απελευθέρωση ενέργειας.
Στις σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου με την Τουρκία, πιθανώς θα υπάρξει μεγαλύτερη όξυνση πριν κλείσει ο εκλογικός κύκλος και στις τρεις χώρες. Όμως, και τότε θα παραμείνει η ένταση. Ο Ερντογάν έχει ανεβάσει την επιθετική ρητορική σε τέτοιο βαθμό που δύσκολα θα κάνει πίσω η Τουρκία, όποιος κι αν κερδίσει τις εκεί εκλογές. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη αναγκάζεται να διαχειριστεί το σκάνδαλο παρακολουθήσεων και να ξοδεύει ολοένα περισσότερα χρήματα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της ακρίβειας. Η στενή σχέση με τις ΗΠΑ, όπως εκδηλώθηκε και με την ομιλία του πρωθυπουργού στο Κογκρέσο, προσφέρει αίσθηση ασφαλείας. Μένει να φανεί πόσο η επαγρύπνηση στη διπλωματία και την άμυνα θα είναι εφικτή εν μέσω εκλογών. Οι παρακολουθήσεις τώρα, και η αλλαγή νωρίτερα του εκλογικού νόμου από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είναι αυτογκόλ που θέτουν σε κίνδυνο πολλά επιτεύγματα των τελευταίων χρόνων.
Μεταξύ των θετικών εξελίξεων του 2022, εν μέσω ακραίων καιρικών φαινομένων, είναι η συμφωνία που επιτεύχθηκε στη διάσκεψη για το κλίμα στην Αίγυπτο, για τη στήριξη φτωχότερων χωρών που αντιμετωπίζουν άμεσα τις συνέπειες της κρίσης. Όμως, ακόμη πιο σημαντική ήταν η ανακοίνωση, πριν από λίγες ημέρες, ότι ερευνητές στις ΗΠΑ για πρώτη φορά προκάλεσαν πυρηνική σύντηξη με απελευθέρωση ενέργειας. Αυτό το «δώρο Χριστουγέννων» μας επιτρέπει την αισιόδοξη σκέψη ότι βρισκόμαστε πιο κοντά στην παραγωγή φθηνής, καθαρής ενέργειας. Καθώς πολλές από τις πληγές της ανθρωπότητας σήμερα περιστρέφονται γύρω από την προβληματική διαχείριση της ενέργειας, πρέπει να ελπίζουμε ότι δεν θα οδηγηθούμε σε χειρότερα πριν φθάσουμε στον υποσχόμενο νέο κόσμο.
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/
