Κάρλος Φουέντες (1928 – 2012)
Μεξικάνος διπλωμάτης, συγγραφέας και δημοσιογράφος, ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες της Λατινικής Αμερικής. Μείζον έργο του, το μυθιστόρημα Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρους (1962).
Ο Κάρλος Φουέντες Μασίας (Carlos Fuentes Macías) γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1928 στην πόλη του Παναμά, όπου ο πατέρας του Ράφαελ Φουέντες Μποέτιχερ υπηρετούσε στην Πρεσβεία του Μεξικού. Ο νεαρός Κάρλος, ακολουθώντας τον διπλωμάτη πατέρα του μεγάλωσε μεταξύ ΗΠΑ, Χιλής και Αργεντινής και έτυχε κοσμοπολίτικης εκπαίδευσης σε ακριβά ιδιωτικά σχολεία. Από μικρός μιλούσε με ευχέρεια τα αγγλικά, προς μεγάλη απογοήτευση της μητέρας του Μπέρτα Μασίας Ρίβας, η οποία προτιμούσε ο νεαρός βλαστός της να μιλά μόνο ισπανικά. Από τον πατέρα του πήρε την αγάπη για τα βιβλία και ιδιαίτερα για την ιστορία του Μεξικού, την οποία ο Κάρλος Φουέντες έβλεπε ως μια ιστορία από συντριπτικές ήττες έναντι των γειτονικών Ηνωμένων Πολιτειών. «Έμαθα να φαντάζομαι το Μεξικό, προτού ακόμα το γνωρίσω» είπε κάποτε.
Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας: 23 ταινίες από όλο τον κόσμο στη φετινή 79η «Mostra»
Σε ηλικία 16 ετών επέστρεψε οριστικά στο Μεξικό, όπου γράφτηκε στο ονομαστό Κολέγιο του Μεξικού, ενώ δούλευε περιστασιακά ως δημοσιογράφος. Μετά την αποφοίτησή του αποφάσισε να γίνει συγγραφέας, κάνοντας την προσωπική του επανάσταση, αλλά τελικά ακολούθησε την προτροπή του καθηγητή του και διακεκριμένου δοκιμιογράφου Αλφόνσο Ρέγιες (1889-1959): «Θα γίνεις πρώτα δικηγόρος και μετά θα κάνεις ό,τι θέλεις». Ο Κάρλος Φουέντες γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μεξικού, από την οποία αποφοίτησε το 1948. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης στα οικονομικά και το διεθνές δίκαιο. Κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων ασπάστηκε τα μαρξιστικά ιδεώδη και έγινε μέλος του Κ.Κ. Μεξικού, από το οποίο αποχώρησε το 1962.
Από το 1950 έως το 1952 ήταν μέλος της μεξικάνικης αντιπροσωπείας στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας. Το 1954 επέστρεψε στο Μεξικό και διορίστηκε στο Γραφείο Τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών και στη συνέχεια ανέλαβε επικεφαλής του τμήματος πολιτιστικών σχέσεων του ιδίου Υπουργείου.
Τη δεκαετία του '50 άρχισε να ασχολείται ενεργά με τη λογοτεχνία. Το 1954 εξέδωσε μαζί με τους Εμάνουελ Καρβάγιο και Οκτάβιο Πας το περιοδικό Επιθεώρηση της Μεξικανικής Λογοτεχνίας (Revista Mexicana de Literatura), ενώ άρχισε να δημοσιεύει συλλογές διηγημάτων. Το 1958 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα La region mas transparente («Διάφανη περιοχή» σε ελεύθερη μετάφραση), με πρωταγωνίστρια την Πόλη του Μεξικού. Η κριτική το συνέκρινε με το μυθιστόρημα του Τζον Ντος Πάσος Manhattan Transfer. Τον επόμενο χρόνο παντρεύτηκε τη διάσημη μεξικάνα ηθοποιό Ρίτα Μασέδο, με την οποία απέκτησε μία κόρη, τη Σεσίλια, η οποία εργάζεται ως τηλεοπτική παραγωγός. Το ζευγάρι χώρισε το 1966, εξαιτίας της άστατης ζωής του συγγραφέα, ο οποίος διατηρούσε ερωτικές σχέσεις με τις γνωστές ηθοποιούς Ζαν Μορό και Τζέιν Σίμπεργκ.
Τη δεκαετία του '60 ο Κάρλος Φουέντες έζησε κυρίως στην Ευρώπη, υπηρετώντας στο διπλωματικό σώμα, όπως και ο πατέρας του. Το 1962 εισέρχεται δυναμικά στο λογοτεχνικό προσκήνιο. με το μυθιστόρημα Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρους. Πρόκειται για τον μακρύ μονόλογο ενός ετοιμοθάνατου, του διακεκριμένου μεξικάνου πολίτη Αρτέμιο Κρους, μια προσπάθεια εξιλέωσης, μία μη ευθύγραμμη αναδρομή στην ταραγμένη μακριά διαδρομή της ζωής του, που ταυτίζεται με την ιστορία του σύγχρονου Μεξικού, και που υπακούει σε μια εσωτερική αναγκαιότητα και όχι στη χρονολογική τάξη.
Το 1967 δημοσιεύει το βραβευμένο μυθιστόρημα Cambio de piel (Αλλαγή δέρματος), ένα έργο δρόμου, το οποίο χαρακτηρίστηκε «πορνογραφικό, κομμουνιστικό, αντιχριστιανικό, αντιγερμανικό και φιλοεβραϊκό» και απαγορεύτηκε στη χώρα του. Ο Φουέντες χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητο πρόσωπο στις ΗΠΑ και του απαγορεύτηκε η είσοδος στο Πουέρτο Ρίκο. Τον επόμενο χρόνο αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι, επειδή επέκρινε δριμύτατα τη μεξικάνικη κυβέρνηση για τη βίαια και αιματηρή καταστολή των φοιτητικών διαδηλώσεων λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού (1968).
Τη δεκαετία του '70 επανέρχεται στο διπλωματικό σώμα και υπηρετεί ως πρεσβευτής στη Γαλλία από το 1974 έως το 1978, οπότε θα παραιτηθεί οριστικά, διαμαρτυρόμενος για την τοποθέτηση του πρώην προέδρου του Μεξικού Γκουστάβο Δίας (υπεύθυνου για την αιματηρή καταστολή των φοιτητικών διαδηλώσεων το 1968) ως πρεσβευτή της χώρας στην Ισπανία .Τα επόμενα χρόνια θα διδάξει λογοτεχνία σε ονομαστά πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Χάρβαρντ, Πρίνστον, Κολούμπια) και θα λάβει πληθώρα λογοτεχνικών βραβείων, κυρίως του ισπανόφωνου κόσμου. Το 1973 παντρεύεται σε δεύτερο γάμο την ισπανίδα δημοσιογράφο και τηλεπαρουσιάστρια Σίλβια Λέμους. Το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τα οποία δεν βρίσκονται στη ζωή. Ο Κάρλος πέθανε σε ηλικία 25 ετών από αιμοφιλία και η Νατάσα από υπερβολική δόση ναρκωτικών σε ηλικία 30 ετών.
Το 1975 κυκλοφορεί το μυθιστόρημα Terra Nostra, που αναφέρεται στην ιστορία της Ισπανίας και της Λατινικής Αμερικής. Ξεκινά από τη ρωμαϊκή εποχή και φθάνει ως τον 20ο αιώνα. «Ο Χρόνος είναι το πιο βασικό συστατικό του έργο μου» δήλωσε κάποτε. Δέκα χρόνια αργότερα το μυθιστόρημά του Gringo Viejo («Ο γερο-γκρίνγκο») γνωρίζει μεγάλη επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες και μεταφέρεται στον κινηματογράφο από τον Λουίς Πουένσο, με πρωταγωνιστές τον Γκρέγκορι Πεκ και την Τζέιν Φόντα.
Η μεγάλη εγκληματικότητα που πλήττει το Μεξικό τα τελευταία χρόνια εμπνέει τον Κάρλος Φουέντες και το 2008 δημοσιεύει το μυθιστόρημα Η θέληση και η τύχη, όπου ο ήρωάς του υποστηρίζει ότι «Το μεγάλο δράμα του Μεξικού είναι ότι το έγκλημα αντικατέστησε το κράτος».
Τον Σεπτέμβριο του 2003 ο Κάρλος Φουέντες επισκέφτηκε την Αθήνα. Μίλησε στην κατάμεστη Στοά του Βιβλίου για την ενότητα και την πολυμορφία της ισπανικής γλώσσας, που είναι η τέταρτη ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο. Επισήμανε πως «για να προοδεύσουμε πρέπει να δεχτούμε την πολυπολιτισμική πραγματικότητα και να μην φοβόμαστε τη διαφορά και την ποικιλία, αλλά αντιθέτως να την καλλιεργούμε».
Ο Κάρλος Φουέντες υπήρξε τακτικός αρθρογράφος της ισπανικής εφημερίδας El Pais, ενώ το όνομά του έπαιζε κάθε χρόνο για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πέθανε από αιμορραγία του στομάχου στις 15 Μαΐου 2012, σε ηλικία 83 ετών. Νοσηλευόταν σε ιδιωτικό θεραπευτήριο της Πόλης του Μεξικού.
Η ιστορική μνήμη, η μεξικάνικη ταυτότητα, οι προσδοκίες και η αποτυχία της Μεξικάνικης Επανάστασης, η σχέση ατομικού και συλλογικού πεπρωμένου είναι μερικά από τα βασικά θέματα που διατρέχουν το λογοτεχνικό έργο του Κάρλος Φουέντες. Συχνά τον συγκρίνουν με τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899-1986), τον πρωτομάστορα του μαγικού ρεαλισμού. Εκεί που ο Μπόρχες χρησιμοποιεί την ιστορία ως βάση για την καθαρή φαντασία, ο Φουέντες κρατά μια κατά βάση ρεαλιστική στάση, αναμιγνύοντας τα μυθικά και φανταστικά στοιχεία με την κοινωνική κριτική. Ο Φουέντες χρησιμοποιεί, επίσης, τεχνικές από το γαλλικό «νέο μυθιστόρημα» και το μεταμοντέρνο μυθιστόρημα.
Βιβλία του Κάρλος Φουέντες στα Ελληνικά
- Ανήσυχη παρέα (Καστανιώτης)
- Αύρα - Τα γενέθλια (Θεμέλιο)
- Η εκστρατεία (Ωκεανίδα)
- Η ήσυχη συνείδηση (Τυπωθήτω)
- Η θέληση και η τύχη (Καστανιώτης)
- Η Πορτοκαλιά ή οι κύκλοι του χρόνου (Άγρα)
- Κονστάνσια και άλλες ιστορίες για παρθένους (Άγρα)
- Μακρινές συγγένειες (Θεμέλιο)
- Νερό καμένο (Άγρα)
- Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρους (Άγρα)
- Οι μασκαρεμένες μέρες (Καστανιώτης)
- Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες (Καστανιώτης)
- Σε αυτά πιστεύω (Καστανιώτης)
- Τα κρυστάλλινα σύνορα (Καστανιώτης)
- Τα χρόνια με τη Λάουρα Δίας (Ωκεανίδα)
- Το ένστικτο της Ινές (Κέδρος)
- Το κάθισμα του Αετού (Άγρα)
- Ντιάνα, η μοναχική κυνηγός (Ωκεανίδα)
Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/471
© SanSimera.gr
