Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022

ΠΡΟΤΑΣΗ…ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!

 Γράφει η Ελένη Σοφού


«Πέρασαν οι μήνες, ο χειμώνας ήρθε σιγά σιγά κι εγκαταστάθηκε, έτσι μαλακά, όπως κάνουν οι χειμώνες του Νότου. Ο ήλιος, ζεστός σαν κουβέρτα, τύλιγε τους ώμους της Κάια σπρώχνοντάς την όλο και πιο βαθιά στο βάλτο. Καμιά φορά άκουγε νυχτερινούς ήχους που δεν τους αναγνώριζε ή τρόμαζε από αστραπές που έπεφταν πολύ κοντά της… κι η μοναξιά της μεγάλωνε. Στο στήθος της κατοικούσε ένας πόνος μεγάλος όσο και η καρδιά της. Και τίποτα δεν τον μαλάκωνε. Ούτε οι γλάροι, ούτε τα θεσπέσια ηλιοβασιλέματα, ούτε το πιο σπάνιο κοχύλι. Οι μήνες έγιναν χρόνος… Ήξερε πως ο λόγος που έφευγαν όλοι ήταν ο μπαμπάς. Εκείνο που δεν καταλάβαινε ήταν γιατί κανείς δεν την έπαιρνε μαζί του… Η μοναξιά μεγαλύτερη απ΄ ό,τι μπορούσε ν΄αντέξει πια. Λαχταρούσε μια φωνή, μια παρουσία, ένα άγγιγμα… Αν κάποιος καταλάβαινε από μοναξιά, αυτός ο κάποιος ήταν το φεγγάρι… Η Κάια ακούμπησε το χέρι της στην υγρή, σφύζουσα γη, κι ο βάλτος έγινε η μάνα της…»

Μια ωδή στον φυσικό κόσμο, μια ωδή στην μοναξιά, μια σκληρή ενηλικίωση, μια αναζήτηση αποδοχής να ανήκουμε κάπου, σε μια οικογένεια, σε μια κοινότητα, σε μια κοινωνία, μια ιστορία για την εξιχνίαση ενός εγκλήματος, είναι το πρώτο μυθοπλαστικό έργο της Αμερικανίδας ζωολόγου Delia Owens, με τίτλο «Εκεί που τραγουδούν οι καραβίδες», από τις εκδόσεις Δώμα (2019), σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου. 
Ο τίτλος, προέκυψε από μία έκφραση και τα όρια που έβαζε η μητέρα της Owens, αφήνοντάς τη να εξερευνήσει και να πάει «ως εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες». Τελικά, οι εξερευνήσεις μαζί με τον σύζυγό της, τους οδήγησαν στα πιο όμορφα και απομακρυσμένα μέρη του πλανήτη, ζώντας και μελετώντας επί 23 χρόνια την άγρια φύση. Ένα βιβλίο σκληρό, επώδυνο αλλά και συναρπαστικό, που έχει πουλήσει περισσότερα από 15 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και είναι για πάνω από 124 εβδομάδες στη λίστα των New York Times bestsellers (από κάθε άλλο βιβλίο τα τελευταία 10 χρόνια). Το 2022, με τον ομώνυμο τίτλο του βιβλίου και σε σκηνοθεσία της Olivia Newman γίνεται μια δραματική ταινία μυστηρίου.
Η συγγραφέας, μας μεταφέρει στο Μπάρκλι Κόουβ, ένα παραθαλάσσιο ψαροχώρι στη Βόρεια Καρολίνα και στην ιστορία της Κάια. Ένα παιδί επτά ετών που γνώρισε από νωρίς τη σκληρότητα της ζωής. Εγκαταλελειμμένη από την μητέρα και τα αδέλφια της, ζει με τον μέθυσο πατέρα της, στο άθλιο σπίτι τους,  δίπλα στο βάλτο. Μια ελώδη και δυσπρόσιτη περιοχή, απομονωμένη από τον κυρίως οικισμό, ξεχασμένη από όλους. Στη σκοτεινή υγρασία του βάλτου γεύεται, μέχρι την τελευταία σταγόνα, τη μοναξιά, την προκατάληψη και την κακοποίηση. Όταν ο πατέρας της χάνεται από τη ζωή της, καταλαβαίνει ότι πρέπει μόνη της να ταξιδέψει στο ποτάμι της ζωής. Χωρίς αγάπη, χωρίς φροντίδα, αναγκάζεται σαν άλλο αγρίμι να ζήσει στην υγρή μοναξιά του βάλτου. Η αφιλόξενη γη θα γίνει το σπίτι της, η κρυψώνα της. Παρέα με τους γλάρους, την άμμο και την αρμύρα, θα μάθει να αφουγκράζεται, να ζει με τα ένστικτά της και η φύση θα την προστατεύσει, θα την αναθρέψει, θα την διδάξει και θα γίνει η μάνα της και η οικογένεια που δεν είχε. 
Οι κάτοικοι την απέρριψαν, την είχαν δακτυλοδεικτούμενη, ήταν ένα μίασμα για αυτούς που τους προξενεί φόβο, αποτροπιασμό, αλλά και περιέργεια. «Η πιτσιρίκα του βάλτου», όπως την αποκαλούσαν ήταν γι αυτούς ένας χαμένος κρίκος ανάμεσα στον πίθηκο και στον άνθρωπο. Ένα κορίτσι, μια γυναίκα, ένας άνθρωπος που έγινε ένα με το φυσικό περιβάλλον. Η άγρια ομορφιά της, όμως, δεν θα μπορούσε να μη σαγηνεύσει. Μέσα από τα σκοτάδια εμφανίζεται ο έρωτας και η Κάια γοητεύεται και ανοίγεται σε μια καινούργια ζωή. Το μοναχικό κορίτσι τυλίγεται με ένα πέπλο συναισθημάτων, υποσχέσεων και μεγάλων μπελάδων. Ο φόνος στα υγρά μονοπάτια του βάλτου, του νεαρού, που από αγρίμι την μετέτρεψε σε ξωτικό, θα αναστατώσει τους πάντες στο μικρό ψαροχώρι και θα ρίξει φως σε μυστικά που μια κλειστή κοινωνία δεν θέλει να ξέρει. Η διαφορετικότητά της θα δημιουργήσει φήμες και κατηγορίες για τον φόνο, σε ένα κόσμο στυγνά συντεταγμένο, αφόρητα σκληρό, πανούργο και αδυσώπητο. Ποιος θα μπορούσε να τον είχε σκοτώσει, αν όχι εκείνο το αγριοκόριτσο που ζούσε μονάχο του στα βάθη του βάλτου;
Η αγάπη της Delia Owens και οι αστείρευτες γνώσεις της για τη φύση, κοσμούν με ζωντανές εικόνες και μαγευτικές περιγραφές κάθε σελίδα του βιβλίου. Η ιστορία εναλλάσσεται μεταξύ της ζωής της Κάια που μεγαλώνει στον βάλτο μόνη της, ξεκινώντας από το 1952 και της έρευνας για τον θάνατο του διακεκριμένου νεαρού της περιοχής το 1969. Η δίκη αποδίδεται συναρπαστικά με μια ισορροπία ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές. Ο αναγνώστης παρακολουθεί με κομμένη ανάσα την έκβαση. Οι ανατροπές εξακολουθούν μέχρι το τέλος, καθώς η συγγραφέας μάς επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις που καθηλώνουν το ενδιαφέρον. Τα μικρά «νευρικά» κεφάλαια, τα περάσματα στο μέλλον και τα γυρίσματα στο παρελθόν απογειώνουν το βιβλίο. Η ποίηση, ο λυρικός πόνος, κινείται υπόγεια μέσα στο βιβλίο και μπλέκει όμορφα με τη βιολογία. Με τους παραλληλισμούς ανάμεσα σε ανθρώπους και ζώα ερχόμαστε πιο κοντά σ’ ένα κόσμο άγνωστο. Ποιήματα της Αmanda Hamilton αποτελούν μέρος του βιβλίου, δίνοντας μια άλλη διάσταση στο συνολικό έργο. Η γραφή της Owens, μας πλημμυρίζει από τη γοητεία της άγριας φύσης, τον ρομαντισμό και την αγνότητα της εφηβείας, την καλοσύνη και τον φθόνο, την αγάπη και την απόρριψη. Θίγει ζητήματα που εξακολουθούν να υφίστανται και σήμερα, όπως ο ρατσισμός, οι κοινωνικές διακρίσεις, η ενδοοικογενειακή βία, η υποβάθμιση της γυναίκας και ο νόμος του ισχυρού στο μυστήριο ενός φόνου. 
Βάλτος, έλος, άγρια φύση, σιωπή! Ξάφνου, η ατμόσφαιρα δονείται από το τραγούδι των καραβίδων! Η ζοφερή εικόνα γεμίζει φως, χρώματα, ήχους, μυρωδιές! Γεμίζει ζωή από την πίστη και την ανυπέρβλητη δύναμη που γεννιέται από τις στάχτες μιας πληγωμένης ψυχής!

Λίγα λόγια για την συγγραφέα:

Delia Owens (1949) είναι Αμερικανίδα ζωολόγος και συγγραφέας. Για 23 χρόνια, έζησε σε ορισμένες από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Αφρικής, μελετώντας λιοντάρια, ελέφαντες, και άλλα ζώα. Έχει γράψει, μαζί με τον πρώην σύζυγό της, τρία βιβλία για την άγρια ζωή στην Αφρική, τα οποία έγιναν διεθνείς επιτυχίες. Έχει βραβευτεί με το John Burroughs Award for Nature Writing, ενώ άρθρα και μελέτες της έχουν δημοσιευτεί, μεταξύ άλλων, στο Nature, στο African Journal of Ecology και στο "International Wildlife". Το "Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες" είναι το πρώτο της μυθοπλαστικό έργο.

Καλή ανάγνωση!