Η σεξουαλική κακοποίηση και η παιδική εκμετάλλευση είναι αναμφίβολα μια από τις ειδεχθέστερες εγκληματικές συμπεριφορές, που προκαλεί το κοινό αίσθημα. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, έρχονται στο φως της δημοσιότητας ολοένα και περισσότερα περιστατικά παιδικής κακοποίησης.
Το ερώτημα παραμένει, έως πότε θα παρακολουθούμε ως απλοί θεατές; Θα υπάρξει ένα ολιστικό και αποτελεσματικό σχέδιο πρόληψης για την παιδική κακοποίηση; Η μη προστασία των παιδιών από τα εγκλήματα εις βάρος τους συνομολογεί αποτυχία της κοινωνίας μας αλλά και της πολιτείας.
Ο Πρωθυπουργός ενώ διατείνεται εδώ και ένα χρόνο πως είναι προτεραιότητά του η χάραξη ενός Εθνικού Σχεδίου για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, μόλις πριν λίγες ημέρες έφερε σε δημόσια διαβούλευση το εν λόγω σχέδιο νόμου. Δυστυχώς, τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης σε μείζονα ζητήματα όπως αυτό της παιδικής εκμετάλλευσης αποδεικνύονται για άλλη μια φορά σχεδόν μηδενικά. Διαπιστώσαμε άλλωστε τις δυσλειτουργίες και τις ελλείψεις του συστήματος πρόληψης και προστασίας της παιδικής κακοποίησης που υπάρχουν διαχρονικά στην Ελλάδα, τα οποία και αναδείχθηκαν με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο στην υπόθεση του Κολωνού.
Μάλιστα, η απομείωση του κοινωνικού κράτους στην χώρα μας από την περίοδο των μνημονίων και έπειτα και η συνεχής υποβάθμιση του, παρά την επίτευξη δημοσιονομικών πλεονασμάτων που έχουν επιτευχθεί, έχει λειτουργήσει καταλυτικά στην παντελή έλλειψη πρόληψης όσο και στην ουσιαστική προσπάθεια καταστολής αυτών των εγκλημάτων. Βασική προϋπόθεση για εμάς είναι η μηδενική ανοχή στη σεξουαλική βία κατά των παιδιών και η έγκαιρη παρέμβαση της Πολιτείας για την προστασία τους μέσα από μια ευρεία δέσμη πολιτικών που έρχονται να καλύψουν τα κενά του παρελθόντος τα οποία απ’ ό,τι φαίνεται αδυνατεί να καλύψει η υφιστάμενη Κυβέρνηση της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Εντός αυτού του πλαισίου αποτελεί αναγκαιότητα να αναλογιστούμε, πως εφόσον η σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση έχει ως στόχο τα παιδιά, τα οποία αδυνατούν να προστατεύσουν εαυτόν, όλοι εμείς οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων οικοδομώντας ένα περιβάλλον που θα προλαμβάνει τη βία και οποιασδήποτε μορφής κακοποίηση.
Προτεραιότητα μας πρέπει να είναι η προστασία των παιδιών όσο και η δίωξη των δραστών. Το κλειδί βεβαίως για την αντιμετώπιση των υποθέσεων παιδικής κακοποίησης είναι η δημιουργία κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα υλοποιούνται εντός των σχολικών μονάδων σε όλες τις βαθμίδες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος δημιουργώντας έτσι ένα ισχυρό πλέγμα προστασίας, τόσο μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον, όσο και μέσα από το σχολείο ώστε το παιδί να μάθει να αυτοπροστατεύεται.
Συγκλονίζουν τα στοιχεία για την κακοποίηση παιδιών. 1 στα 5 παιδιά στην Ε.Ε. έχει πέσει θύμα κακοποίησης ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα αγγίζει το 16%, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα μάλιστα μόνο για το 2% των περιστατικών ενημερώνονται οι Αρχές.
Η κουλτούρα αποξένωσης δε που έχει υιοθετηθεί τελευταία, ενισχύει την απρόσωπη σχέση με τον συνάνθρωπο μας, επιδρά αρνητικά στην διαδικασία κοινωνικοποίησης των παιδιών και της ένταξης τους εντός των κοινωνικών ομάδων και το κυριότερο είναι ότι δεν βοηθά στο να “ανοίξουν” τα στόματα όσων είναι μάρτυρες ή υποψιάζονται περιστατικά παιδικής κακοποίησης. Αποτυπώνεται με αυτόν τον τρόπο η οπισθοδρόμηση που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία. Είναι λοιπόν προτεραιότητα να αλλάξουμε αυτήν την φιλοσοφία και να υπάρξει μια όντως σύγχρονη κοινωνία που δεν θα διστάζει να ενεργοποιείται και να λαμβάνει δράση.
Διαβλέποντας τη ροπή της κοινωνίας προς τη γενικευμένη βία απαιτείται να εστιάσουμε στη χάραξη εθνικής στρατηγικής η οποία θα διασφαλίζει την προστασία των παιδιών από την κακοποίηση και την εκμετάλλευση. Με τη δημιουργία δομών, με την αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και πόρων για την παροχή ουσιαστικών υπηρεσιών.
Το σχολείο δύναται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο τόσο στον εντοπισμό όσο και στην πρόληψη των φαινομένων σεξουαλικής κακοποίησης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει δε τον κώδωνα του κινδύνου διότι σύμφωνα με μελέτες 9 στους 10 δράστες είναι από το στενό οικογενειακό, συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον του παιδιού. Το γεγονός αυτό καθιστά δύσκολη την αντιμετώπιση του φαινομένου και αποτρέπει τα θύματα να εκφράσουν όλα όσα βιώνουν. Μόνη διέξοδος για τα παιδιά αυτά λοιπόν μπορεί να αποτελέσει το σχολικό περιβάλλον είτε μέσω των εκπαιδευτικών, είτε των ψυχολόγων – σχολικών συμβούλων. Επιπρόσθετα η διεξαγωγή διαδραστικών ενασχολήσεων σχετικά με την βία και την κακοποίηση αλλά και η εισαγωγή μαθημάτων όπως η σεξουαλική αγωγή θα ενδυναμώσουν την αντίληψη των παιδιών αναπτύσσοντας ταυτόχρονα μηχανισμούς αυτοπροστασίας.
Επιπροσθέτως το αίσθημα της δικαιοσύνης είναι σημαντικό, τόσο για τα θύματα ώστε να μπορέσουν να εξωτερικεύσουν αυτό που βιώνουν και να είναι βέβαια πως θα απονεμηθεί δικαιοσύνη, όσο είναι και αποτρεπτικό για τον εκάστοτε θύτη να προβεί σε ανάλογο έγκλημα καθώς ο πέλεκυς της δικαιοσύνης θα πέσει βαρύς. Θα πρέπει να υπάρξει αυστηρό νομικό πλαίσιο το οποίο θα προλαμβάνει την δευτερογενή θυματοποίηση των ανηλίκων. Όταν δημοσιεύονται δικογραφίες ολόκληρες, με προσωπικά δεδομένα του θύματος, το παιδί βιώνει ξανά και ξανά το τραύμα του.
Σημαντικό πυλώνα σε όλη αυτή την προσπάθεια αποτελεί η δημιουργία περισσότερων δομών προστασίας ώστε να μπορούν να απευθυνθούν τα θύματα καθώς και η πλήρης λειτουργία των ήδη υπαρχόντων. Η αξιοποίηση κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης για αυτές τις ενέργειες μέσω του αρμόδιου Υπουργείου Υγείας κρίνεται απαραίτητη για την υλοποίηση των παραπάνω.
Στόχος μας πρέπει να είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού, με ανθρώπινη διάσταση και στόχευση κοινωνικού κράτους. Η διαλειτουργικότητα – που σήμερα δεν υφίσταται – θα πρέπει να αποτελεί κύριο συστατικό ενός σύγχρονου κράτους πρόνοιας ανάμεσα στην οικογένεια, το σχολείο και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Με νέα προγράμματα, μακριά από λογικές ιδρυματισμού και στιγματισμού, αλλά με τη σύμπραξη των φορέων. Με συνεχείς και ανανεωμένες πολιτικές που θα συμβαδίζουν με τις νέες ανάγκες που δημιουργούνται. Με ένα κράτος δίπλα στον πολίτη που θα αφουγκράζεται και θα λύνει τα προβλήματα που καθημερινά ανακύπτουν εντός κοινωνίας.
*H Μάρα Κουκουδάκη είναι Υπεύθυνη Ανθρώπινου Δυναμικού του ΠΑΣΟΚ
Πηγή: https://www.topontiki.gr/
