Συνέντευξη: Θανάσης Διαμαντόπουλος
Τα διπλωματικά λάθη μιας εξ αρχής αδιέξοδης, περιπέτειας, που υπηρέτησαν με ανταγωνισμό εθνικιστικών πλειοδοσιών και οι δύο ελληνικές παρατάξεις, αλλά και τα πολιτικά πάθη που μαζί με τον «νομικό παραλογισμό» οδήγησαν στο να χαρακτηριστούν στρατιωτικοί και πολιτικοί ως εθνικοί προδότες, ακτινογραφεί στο βιβλίο του «Ο Εθνικός Διχασμός και η κορύφωσή του: Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ‘ΕΞΙ’. Εξιλασμός ή δικαστικός φόνος;», ο Θανάσης Διαμαντόπουλος.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
100 χρόνια από τη μεγαλύτερη εθνική τραγωδία του νεότερου ελληνισμού και από το πιο συγκλονιστικό δικαστικό δράμα, που σφράγισε και σημάδεψε επί δεκαετίες την πολιτική ζωή του τόπου. Πώς προσεγγίζετε αυτά τα γεγονότα;
Εν πρώτοις «ακτινοσκοπώ» τους ιστορικούς, διεθνοπολιτικούς ψυχολογικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς και νοοτροπιακούς παράγοντες, που οδήγησαν στον Εθνικό Διχασμό, δηλαδή τη διαίρεση του τόπου σε δύο αλληλοκαταδιωκόμενες παρατάξεις, κάθε μια εκ των οποίων είχε λόγους και κίνητρα να βλέπει την άλλη σαν παράταξη ξενοκίνητων προδοτών. Διερευνώ τα διπλωματικά λάθη που ενέπλεξαν τη χώρα σε μια -κάποιοι θα έλεγαν τυχοδιωκτική- περιπέτεια, πιθανότατα εξ αρχής αδιέξοδη, την οποία ωστόσο υπηρέτησαν με αδιαλλαξία και ανταγωνισμό εθνικιστικών πλειοδοσιών και οι δύο ελληνικές παρατάξεις.
Την υπηρέτησαν μάλιστα -οι αντιβενιζελικοί είναι αλήθεια με περισσότερη αφέλεια και μεγαλύτερη εθελοτύφλωση μπροστά στις εξελίξεις, αλλά και με περισσότερη πολιτική δειλία απέναντι στην κοινή γνώμη- υπερεπενδύοντας στη στήριξη ισχυρών ξένων παικτών, δυνάμεων και διεθνών παραγόντων, των οποίων υποτίμησαν τις εσωτερικές αντιφάσεις και αντιθέσεις.
Τέλος αναδεικνύω τα πολιτικά πάθη που επέτρεψαν και τον «νομικό παραλογισμό» που οδήγησε όχι μόνο ο αρχιστράτηγος της ήττας αλλά και εκλεγμένοι έλληνες κυβερνήτες –ενδεχομένως κατώτεροι των περιστάσεων, δειλοί, μοιραίοι, άβουλοι, αλλά και περιδεείς μπροστά στο πολιτικό κόστος και την κοινή γνώμη- να χαρακτηριστούν εθνικοί προδότες: Οι οποίοι με πρόθεση και προμελέτη, κατά το κατηγορητήριο, παρέδωσαν «εις τον τουρκικόν εθνικισμόν» εθνικά εδάφη και εθνικά στρατεύματα! Ακόμη και αν θα μπορούσε να καταλογιστεί στους καταδικασθέντες «εσχάτη βλακεία» ή «εσχάτη πολιτική αφέλεια» -αν και η λεπτομερειακή εξέταση των διεθνοπολιτικών δεδομένων επιβάλλει λιγότερη κατηγορηματικότητα και περισσότερο σχετικισμό και σκεπτικισμό- αυτά δεν συγκροτούν την υπόσταση του εγκλήματος της εσχάτης προδοσίας.
Πώς ήταν οι Δίκη; Κάποιοι μίλησαν για ενδικοφανή φόνο…
Βέβαια το κλίμα της εποχής πίεζε για έναν εξιλασμό, προκειμένου να καταλαγιάσουν τα πνεύματα, πρωτίστως των προσφύγων. Επρόκειτο, ωστόσο, για δικαστικό ή μάλλον δικοφανή κανιβαλισμό. Πολλοί παράγοντες της δίκης, αλλά και άλλοι που πίεζαν από τα παρασκήνια, είχαν προσωπικά κίνητρα να θέλουν να υπάρξει η καταδίκη και να χυθεί αίμα. Οι κατηγορούμενοι ενίοτε αποβάλλονταν της αίθουσας δι’ ασέβειαν προς το δικαστήριο, ενώ στερήθηκαν του δικαιώματος να χρησιμοποιήσουν προς υπεράσπισή τους διπλωματικά έγγραφα «ίνα μη έλθουν εις την δημοσιότητα απόρρητα του κράτους».
Το πιο χαρακτηριστικό, όμως, υπήρξε άλλο: Το βασικότερο σημείο του κατηγορητηρίου ήταν –όχι πως προκηρύχτηκε δημοψήφισμα για επάνοδο του Κωνσταντίνου, κάτι που αξίωνε όλος ο αντιβενιζελικός κόσμος της εποχής, αλλά- ότι δεν ανέστειλαν τη διεξαγωγή του σχετικού δημοψηφίσματος, μολονότι δύο εικοσιτετράωρα προ της διεξαγωγής του οι νικήτριες του πολέμου Δυνάμεις ενημέρωσαν, δια των πρέσβεών τους, την κυβέρνηση Ράλλη πως θα θεωρούσαν την επαναφορά στον θρόνο του γερμανόφιλου μονάρχη ως εχθρική πράξη, η οποία θα τις έστρεφε εναντίον της Ελλάδας. Ωστόσο οι επτά από του οκτώ καταδικασθέντες (στην κακώς ονομαζόμενη Δίκη των Έξι) δεν ήταν υπουργοί της κυβέρνησης που αποφάσισε να αγνοήσει την προειδοποίηση…
Υπάρχουν ομοιότητες με τα σύγχρονα;
Πρόσφατα Έλληνες αντιμετώπιζαν Έλληνες ως προδότες και γερμανοτσολιάδες. Σχεδόν πάντα κυριαρχεί ο μαξιμαλισμός και η αδιαλλαξία στην εθνική εξωτερική πολιτική, υπάρχει δε μια μεταφυσική πως ο Θεός και το Διεθνές Δίκαιο είναι πάντα με την Ελλάδα. Ο πραγματισμός, αν και συχνά εθνωφελής, εύκολα ταυτίζεται με τον ενδοτισμό.
Όλες οι απόπειρες για συμβιβασμό που έκαναν το 1921 οι Δυνάμεις προσέκρουσαν στην ελληνική αδιαλλαξία, αφού το Κοινοβούλιό μας ομοφώνως χαρακτήρισε τη συνθήκη των Σεβρών ως «ελάχιστον των εθνικών Δικαίων». Όταν δε, νωρίτερα, ο Βενιζέλος πρώτα με τη συνθήκη με τον Τιττόνι και μετά με τον Μπονίν διασφάλισε για τη χώρα μας σχεδόν όλα τα Δωδεκάνησα, η Καθημερινή αναδείκνυε πως η Ιταλία θα κρατούσε προσωρινά τη Ρόδο…
Ο Βενιζέλος προσπάθησε να αποτρέψει τις εκτελέσεις;
Στην πραγματικότητα, όχι.
* Το βιβλίο Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ‘ΕΞΙ’», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη- με την αφορμή της συμπλήρωσης 100 ετών από το σημαδιακό 1922.
Πηγή: https://www.liberal.gr/
