Πέμπτη 9 Ιουνίου 2022

9 ΙΟΥΝΙΟΥ: Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΖΩΡΖ ΣΑΡΗ, ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ!

By Εβίτα Λάμπου


Πηγή εικόνας: thelook.gr

Ήταν συγγραφέας παιδικών και εφηβικών μυθιστορημάτων, ηθοποιός και μεταφράστρια γαλλικών βιβλίων. Η Ζωρζ Σαρή άφησε μία ανεκτίμητη περιουσία στο ελληνικό παιδικό βιβλίο με πάνω από 34 έργα που δεν απευθύνονται μόνο σε παιδιά. Χαρακτηριστικότερα είναι η «Νινέτ» και ο «Θησαυρός της Βαγίας». Η πένα της σιώπησε στις 9 Ιουνίου 2012.

Χαρακτηριστικά γεγονότα της ζωής της Ζωρζ Σαρή

Η γραμμική χαρτογράφηση της ζωής της συγγραφέως αρχίζει προφανώς στη γέννησή της. Οι γονείς της είχαν ρίζες από το Αϊβαλί (ο πατέρας της) και τη Σενεγάλη (η μητέρα της) αλλά η Ζωρζ (Γεωργία Σαρηβαξεβάνη, όπως ήταν ολόκληρο το όνομά της) γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα. Είχε δύο ακόμη αδερφές και τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια τα πέρασε στην Αθήνα. Στην αρχή του δημοτικού, γνωρίστηκε με τη συγγραφέα Άλκη Ζέη, με την οποία έμειναν αδελφικές φίλες μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Οι σπουδές της στο σχολείο έφτασαν μέχρι το γυμνάσιο. Παράλληλα, ασχολούνταν με το θέατρο, με δάσκαλο το Βασίλη Ρώτα. Μόλις τελείωσε το σχολείο, μπήκε στη δραματική σχολή του Δημήτρη Ροντήρη, ώστε να συνεχίσει και να γίνει ηθοποιός. Τελικά τα κατάφερε, αλλά ξέσπασε ο πόλεμος του ’40, όπου και μπήκε στην ΕΠΟΝ και στην Αντίσταση.
Στο τέλος του πολέμου και μετά την αποχώρηση των Γερμανών από τη χώρα, τραυματίστηκε σοβαρά από οβίδα και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα». Το 1947, λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη στο Παρίσι. Εκεί έκανε διάφορες δουλειές για να επιβιώσει, ενώ παράλληλα φοιτούσε στη δραματική σχολή του Σαρλ Ντυλέν. Οι γνωριμίες της εκεί την οδήγησαν στο Μαρσέλ Καρακώστα, Έλληνα από την Αίγυπτο και μελλοντικό σύζυγό της.

Το ξεκίνημα στη συγγραφή και τα βραβεία της Ζωρζ Σαρή

Τη συγγραφή την ξεκίνησε πολύ αργότερα στη ζωή της. Το 1962, είχε επιστρέψει από το Παρίσι και έπαιζε μαζί με αρκετά μεγάλα ονόματα. Αυτή, όμως, η περίοδος χάριτος δεν κράτησε για πολύ, καθώς επιβλήθηκε δικτατορία. Τότε, η Ζωρζ Σαρή και η ομάδα στην οποία βρισκόταν αποφάσισαν συμβολικά να σταματήσουν το θέατρο, ως μία μορφή διαμαρτυρίας. Όπως και η δικτατορία τράβηξε πολύ, το ίδιο έκανε και αυτή η διαμαρτυρία. Έτσι, η Ζωρζ Σαρή προσπαθώντας και αγωνιώντας να εκφραστεί με κάποιο τρόπο, στράφηκε στη συγγραφή. Το πρώτο της βιβλίο που εκδόθηκε είναι «Ο Θησαυρός της Βαγίας» και μέχρι σήμερα αποτελεί το γνωστότερό της έργο.

Πηγή εικόνας: goodreads.com

Μπορεί η Ζωρζ Σαρή να άρχισε την πορεία της στο χώρο των τεχνών με το να γίνει σπουδαία ηθοποιός, αλλά κάπου στη μέση λοξοδρόμησε προς τη συγγραφή με επιτυχία. Μέχρι το τέλος της ζωής της στις 9 Ιουνίου 2012, έγραψε είκοσι μυθιστορήματα, μία νουβέλα, εννιά βιβλία για μικρά παιδιά και τέσσερα παιδικά θεατρικά έργα. Πολυγραφότατη και οξυδερκής καταφέρνει μέσα στα βιβλία της να μεταδώσει το βίωμα πολλών ιστορικών γεγονότων με την ευαισθησία που έχει η ματιά των παιδιών, αλλά και τον τεράστιο αντίκτυπο που είχαν αυτά τα γεγονότα στα ίδια τα παιδιά.
Κάποια από τα γνωστότερά της βιβλία, είναι η «Νινέτ» και ο «Χορός της ζωής». Το έργο της Ζωρζ Σαρή είναι πολυδιαβασμένο και βραβευμένο σε διάφορες περιστάσεις. Η «Νινέτ» βραβεύτηκε με το Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου το 1994, ενώ η ίδια η συγγραφέας το 1995 και το 1999 από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Ως ηθοποιός, το 1960 απέσπασε το βραβείο Β’ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Ο «Χορός της Ζωής» και η τεχνική της

Η Ζωρζ Σαρή, μαζί με την καλύτερή της φίλη την Άλκη Ζέη, καινοτόμησαν στο ελληνικό παιδικό μυθιστόρημα. Από την αρχή δεν αντιμετώπισαν το παιδί ως κάτι υποδεέστερο του ενήλικου αναγνώστη, αλλά ως μία οντότητα με ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα και τεράστια αποθέματα συναισθηματικής νοημοσύνης. Στα βιβλία της, βρίσκουμε χαρακτήρες ολοκληρωμένους με σκέψεις και συναισθήματα που ναι μεν έχουν βάθος, αλλά δε φαίνονται αταίριαστα για την ηλικία τους.

Πηγή εικόνας: patakis.gr

Μία ακόμη καινοτομία της Ζωρζ Σαρή είναι ότι έγραψε βιβλία που αναφέρονται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Η πραγματικότητα μπλέκεται με τους φανταστικούς χαρακτήρες και προσφέρει στα παιδιά την οπτική του ανθρώπου που τα έζησε όπως έγιναν. Έτσι, βλέπουμε βιβλία με κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα, προσδιορισμό μέσα στο χρόνο και ταυτόχρονα διαχρονικά και ευκολοδιάβαστα από όλες τις ηλικίες. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι «Ο Χορός της Ζωής». Ακολουθεί τη Χριστίνα, μία νεαρή και άγνωστη ηθοποιό, καθώς δραπετεύει από τον Εμφύλιο και πηγαίνει στο Παρίσι για να ασχοληθεί με την τέχνη της. Όλα τα όνειρα, οι φόβοι, οι επιθυμίες και οι δυσκολίες της κοπέλας βρίσκονται πάνω στο χαρτί, γραμμένες απλά και με τέτοιο τρόπο, ώστε ο αναγνώστης να ενδιαφερθεί τόσο για την ιστορία, όσο και για τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα.

Πηγή εικόνας: sansimera.gr

Εκτός από το πολιτικοκοινωνικό μυθιστόρημα, η Ζωρζ Σαρή δοκίμασε και το ηθογραφικό μυθιστόρημα, με «Τα στενά παπούτσια» και το «Το παραράδιασμα». Και τα δύο είχαν μεγάλη επιτυχία, αν και «Το παραράδιασμα» ξεχωρίζει λίγο παραπάνω, για την άρτια παρουσίαση της ελληνικής επαρχίας, των τοπικών ιδιωμάτων και των αυστηρών κοινωνικών δομών που κυριαρχούν εκεί. Είναι ένα αρκετά στενάχωρο βιβλίο με χαρακτήρες εγκλωβισμένους σε κοινωνικές νόρμες και συμπεριφορές που δε θα ήθελαν να έχουν. Παρόλα αυτά, η σκιαγράφηση των απλοϊκών ανθρώπων της επαρχίας του προηγούμενου αιώνα και το λυτρωτικό τέλος, το καθιστούν ένα από τα πιο συναισθηματικά φορτισμένα έργα της Ζωρζ Σαρή.

Παρακάτω ακολουθεί ηχογράφηση της συγγραφέως να απαγγέλει την ιστορία του Αθηνόδωρου από το μυθιστόρημα «Κόκκινη Κλωστή Δεμένη».


Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο κείμενο:

Ζωρζ Σαρή. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 7/06/2021.

Μία ιστορία για τη Ζωρζ Σαρή. Ανακτήθηκε από https://www.tovima.gr/2012/06/11/vimagazino/mia-istoria-gia-ti-zwrz-sari/, τελευταία πρόσβαση στις 7/06/2021.

Ζέη, Α. (2013). Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Πηγή: https://www.maxmag.gr/