ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ
΄Ενας φόβος πλανιέται πάνω από τον κόσμο, ο φόβος ότι στην εποχή μας εξαντλήθηκαν οι ιδεολογίες, οι δομές και οι συνήθειες με τις οποίες πορευόμασταν τόσον καιρό, ενώ τίποτα δεν φαίνεται ικανό να τις αντικαταστήσει με τρόπο που θα συμβάλει στην ευημερία των ανθρώπων.
Ενώ ο κομμουνισμός απέτυχε, ο «νικητής» καπιταλισμός οδηγείται σε αδιέξοδο, καθώς ολοένα και περισσότεροι πολίτες σε ανεπτυγμένες χώρες αισθάνονται ότι το σύστημα λειτουργεί εις βάρος τους. Ενώ η παγκοσμιοποίηση άνοιξε τον δρόμο για να βγουν αμέτρητοι άνθρωποι από τη φτώχεια, οι ανοικτές αγορές και η ραγδαία ανάπτυξη προκαλούν τεράστια προβλήματα σε πολλές οικονομίες και κοινωνίες, ενώ η ρύπανση επιδεινώνει την κλιματική κρίση.
Αυτή την εβδομάδα είδαμε πως όλα τα προβλήματα συνδέονται, όπως και οι πιθανές λύσεις. Η ετήσια συνάντηση των πλουσίων και ισχυρών στο Νταβός, ο κοροναϊός, που «ξεπήδησε» από μια επαρχιακή πόλη της Κίνας και παρά τον αποκλεισμό μιας περιοχής με περισσότερα από 40 εκατ. άτομα ήδη έφθασε σε γειτονικές χώρες αλλά και στις ΗΠΑ, και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που βλέπουμε στην Αυστραλία δεν συνδέονται μόνο χρονικά, αλλά δείχνουν και ότι όλοι οι κάτοικοι της Γης βρίσκονται στην ίδια μοίρα. Οπου και αν βρισκόμαστε, κινδυνεύουμε από τη ρύπανση, από ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές, από την αναστάτωση στις αγορές εργασίας και στις εθνικές οικονομίες, από μια πιθανή πανδημία. Για καλό και για κακό, η ευκολία της μετακίνησης προϊόντων και πλούτου, η ευκολία στη μεταφορά ανθρώπων ενώνουν όλο τον κόσμο. Μόνο μέσα από συντονισμένη προσπάθεια θα βρεθούν λύσεις. Εδώ, επιτέλους, κάτι κινείται.
Στο Νταβός η κλιματική αλλαγή ήταν κορυφαίο θέμα στην ημερήσια διάταξη. Απασχολεί κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, καθώς και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Η τελευταία, μάλιστα, δημοσίευσε μια μελέτη πριν από λίγες ημέρες που αποφαίνεται ότι η κλιματική αλλαγή «ενέχει τη δυνατότητα να οδηγήσει σε ακραία οικονομική αναστάτωση που θα μπορούσε να προκαλέσει την επόμενη συστημική οικονομική κρίση». Ηδη γνωρίζουμε ότι προκαλεί κύμα μετανάστευσης, το οποίο διαταράσσει κοινωνίες σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Axios, το κλίμα είναι το κύριο ζήτημα για το οποίο ακτιβιστές, πολιτικοί και δημοσιογράφοι πιέζουν τις επιχειρήσεις, με τις αναφορές το 2019 να αυξάνονται κατά 77% από το 2018. Το άλλο μεγάλο ζήτημα που απασχολεί τον κόσμο είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στον καπιταλισμό. Η ετήσια έρευνα Edelman Trust Barometer βρήκε ότι από τους 34.000 ερωτηθέντες σε 28 χώρες, το 56% πιστεύει ότι «ο καπιταλισμός όπως υπάρχει σήμερα προκαλεί περισσότερο κακό παρά καλό στον κόσμο». Μεγαλύτερος φόβος προκαλείται από την τεχνολογική ανάπτυξη που θα οδηγήσει σε απολύσεις και το καθεστώς των χαμηλών ωρομισθίων για λίγες ώρες δουλειάς, καθώς και η οικονομική ύφεση, οι μετανάστες και η «εξαγωγή» θέσεων εργασίας. Τον Απρίλιο, δημοσκόπηση της εταιρείας Harris στις ΗΠΑ βρήκε ότι 4 στους 10 Αμερικανούς θα προτιμούσαν να ζουν σε «σοσιαλιστική» παρά σε «καπιταλιστική» χώρα, εννοώντας ότι θα ήθελαν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δωρεάν εκπαίδευση και αξιοπρεπείς μισθούς.
Σε κάθε τομέα απαιτείται παγκόσμια επαγρύπνηση και συντονισμένες προσπάθειες – από το οικονομικό μοντέλο που οδηγεί σε ολοένα μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ των πολύ πλουσίων και των υπολοίπων έως τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής και κάθε σοβαρής κρίσης. Ο φόβος και η δυσαρέσκεια που προκαλούν οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και του άκρατου καπιταλισμού μπορούν να οδηγήσουν σε ακραίες απόψεις και συμπεριφορές, και στην εκλογή δημαγωγών, ή να αποτελέσουν αιτία για αναζήτηση λύσεων και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία. Η παγκόσμια κινητοποίηση που παρατηρούμε σήμερα για τη μελέτη και αντιμετώπιση της απειλής του κοροναϊού είναι ένας δρόμος. Άλλος είναι η αιματοχυσία χωρίς τέλος όταν οι ακραίοι κυριαρχούν, όπως αυτή που μαστίζει την ευρύτερη περιοχή μας. Μπορεί να μην μπορούμε να επηρεάσουμε τον κόσμο, αλλά μπορούμε να επιλέξουμε τη δική μας συμπεριφορά και συνεργασίες.
Πηγή:https://www.kathimerini.gr
