ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
Το σχολείο στη Γούβα, σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Κυρ. Παναγιωτάκο, στις αρχές της δεκαετίας του ’30.
΄Ενα από τα εντυπωσιακά φαινόμενα του ελληνικού εκσυγχρονισμού στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, σε επίπεδο κρατικής πολιτικής, ήταν και το πρόγραμμα ανέγερσης άνω των 3.000 νέων σχολείων στην επικράτεια. Ηταν ένα πρόγραμμα, μοναδικό στα χρονικά, που εμπνεύστηκε και υλοποίησε η τελευταία κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου (1928-1932) και ταυτίστηκε με τον Γεώργιο Παπανδρέου, που ήταν τότε υπουργός Παιδείας.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις του Κωνσταντίνου Γόντικα, μετά τη μετακίνηση του δεύτερου στη διοίκηση της νεοϊδρυθείσας (1929) Αγροτικής Τράπεζας.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις του Κωνσταντίνου Γόντικα, μετά τη μετακίνηση του δεύτερου στη διοίκηση της νεοϊδρυθείσας (1929) Αγροτικής Τράπεζας.
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, από την καρδιά του Μεσοπολέμου, εφάρμοσε τις νέες αρχές της παιδαγωγικής όπως είχαν διαδοθεί στη Δύση σταδιακά μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υιοθέτησε δηλαδή τις νέες αντιλήψεις για τη σχέση δασκάλου και μαθητή, για τις δραστηριότητες σε φωτεινές αυλές και στην ανάγκη αθλοπαιδιών, για την ανάγκη πολύπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητας των μαθητών, για την ατομική υγιεινή αλλά και για την ανάγκη αιθουσών ευάερων και ευήλιων. Οι νέες αρχές της παιδαγωγικής εκπροσωπήθηκαν μοναδικά και με τρόπο ριζοσπαστικό από την αρχιτεκτονική του μοντέρνου κινήματος.
«Τα νέα σχολικά κτίρια» ήταν ένα βιβλίο που είχε γραφτεί στη διάρκεια αυτού του εκπαιδευτικού προγράμματος, με πρόλογο, μάλιστα, του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού (από τους βασικούς αρχιτέκτονες των νέων σχολείων). Με διάφορες, όμως, καθυστερήσεις, το βιβλίο εκδόθηκε τελικά το 1938 επί Μεταξά. Η έκδοση δεν είχε συμπεριλάβει τον (προοδευτικό) πρόλογο Καραντινού. Αυτό το πολύτιμο τεκμήριο εποχής, με πλήθος φωτογραφιών, επανακυκλοφόρησε τώρα, ως ανατύπωση, με πρόλογο και επιμέλεια του αρχιτέκτονα και ιστορικού της Αρχιτεκτονικής Ανδρέα Γιακουμακάτου. Η νέα έκδοση προέρχεται από τις εκδόσεις Καπόν, που έχουν εξειδίκευση στην παραγωγή άρτιων λευκωμάτων, και συντελέστηκε με αποκλειστικό δωρητή το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η κυκλοφορία του, δε, συμπλήρωσε θεματικά το διεθνές συνέδριο «Το μπάουχαους και η Ελλάδα» που έγινε πρόσφατα στην Αθήνα (από την ΑΣΚΤ και την Κρατική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Στουτγάρδης, με επιστημονικούς υπευθύνους, αντίστοιχα, τους καθηγητές Αρχιτεκτονικής Ανδρέα Γιακουμακάτο και Σωκράτη Γεωργιάδη.
Η δυτική όψη του δημοτικού σχολείου της Γούβας. Δεξιά, το σχολείο στη συνοικία Σουφλάρια της Λάρισας.
«Θρυλικό» χαρακτηρίζει τον τόμο ο Ανδρέας Γιακουμακάτος στον πρόλογό του, καθώς υπογραμμίζει τη σημασία της επανέκδοσής του. Επισημαίνει την αξία απόδοσης τιμής σε εκείνη την ηρωική γενιά του Μεσοπολέμου, τη συμβολή αυτών των εκπαιδευτηρίων («ακροπόλεις της γνώσης» αλλά και «διαχρονικοί πυκνωτές συλλογικής εμπειρίας») στην κοινωνική εξέλιξη της χώρας, αλλά και την ανάγκη διάσωσης αυτών των κτιρίων, πολλά από τα οποία έχουν κακοποιηθεί.
΄Εχει ειδική σημασία ότι στο πρόγραμμα εκπαιδευτικής αναγέννησης του ’30 προσδέθηκαν επιφανείς πρωτεργάτες του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, απόφοιτοι ΕΜΠ, με προεξάρχοντα τον Νικόλαο Μητσάκη, αλλά και τον προαναφερθέντα Πάτροκλο Καραντινό, τον Κυριακούλη Παναγιωτάκο, τον Θουκυδίδη Βαλεντή, τον Σπύρο Λέγγερη και πολλούς ακόμη επιφανείς του Μεσοπολέμου. Διάσημο στις νεότερες γενιές είναι και το σχολείο που σχεδίασε ο Δημήτρης Πικιώνης στα Πευκάκια, στους πρόποδες του Λυκαβηττού.
Το ελληνικό εκπαιδευτικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Μεσοπολέμου ήταν πρωτοπόρο και σε διεθνές επίπεδο. Ηταν συνυφασμένο με τις βαθύτερες μεταλλάξεις εκσυγχρονισμού της ελληνικής κοινωνίας, που επιταχύνθηκαν μετά το 1922, και τα σχολεία αυτά, εξελικτικό στάδιο των παλαιότερων φάσεων κρατικών προγραμμάτων ανέγερσης εκπαιδευτηρίων, επιβλήθηκαν και επέδρασαν στη διαμόρφωση σειράς γενεών.
Πηγή: http://www.kathimerini.gr
