Νίκος Νικολαΐδης (1939 – 2007)
Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, διαφημιστής και συγγραφέας. Ως κινηματογραφιστής δημιουργός διαμόρφωσε ένα προσωπικό ύφος, που τον κατέταξε ανάμεσα στους πρωτοπόρους του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου (ΝΕΚ) και τους σημαντικούς δημιουργούς της 7ης τέχνης στη χώρα μας.
Γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1939 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Εξάρχεια. Σπούδασε σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου και σκηνογραφία στη Σχολή Βακαλό. Στο χώρο του κινηματογράφου μπήκε το 1960 ως βοηθός του σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη και δύο χρόνια αργότερα υπέγραψε την πρώτη του ταινία, τη μικρού μήκους «Lacrimae Rerum», εμπνευσμένη από ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα.
Το 1975 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους με τίτλο «Ευρυδίκη ΒΑ 2037», που δίχασε κοινό και κριτικούς στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αλλά ανέδειξε ένα νέο δημιουργό με φρέσκια ματιά. Η ταινία, που ανήκε στο χώρο του φανταστικού, απέσπασε δύο βραβεία (πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και σκηνογραφίας). Ο Νικολαΐδης τη θωρούσε ως την πιο στέρεη και δομημένη ταινία του.
Το 1977 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του «Ο οργισμένος Βαλκάνιος», με ήρωες δύο περιθωριακούς τύπους, τον Φάνη και την Τερέζα. Αμέσως δημιουργεί αίσθηση με την ωμότητα των σκηνών και την κυνικότητα των ηρώων του. Από τότε το βιβλί είναι ένα από τα μπεστ-σέλερ της ελληνική πεζογραφίας.
Ο Νικολαΐδης έγινε ευρύτερα γνωστός με τη δεύτερη ταινία του «Τα κουρέλια τραγουδούν ακόμα» (1979), με πρωταγωνιστές τους Άλκη Παναγιωτίδη, Χρήστο Βαλαβανίδη, Κωνσταντίνο Τζούμα και Όλια Λαζαρίδου. Με την ταινία του αυτή έθεσε ερωτήματα που παρέμεναν στο περιθώριο μιας πολιτικοποιημένης εποχής. Ο τίτλος της έγινε το σύνθημα μιας γενιάς που έβλεπε να ξεθωριάζουν τα οράματα του γαλλικού Μάη και να ξεπροβάλλει μπροστά της μια σκληρή εποχή, όπου δεν θα υπήρχε χώρος για ρομαντικά προστάγματα.
Ακολούθησαν ακόμη επτά ταινίες (έξι κινηματογραφικές και μία τηλεταινία) και δύο μυθιστορήματα, μέχρι τις 5 Σεπτεμβρίου 2007, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή σε ηλικία 68 ετών. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο ίδιος είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τον κινηματογράφο και να ασχοληθεί με τη μουσική.
Οι ήρωες του Νικολαΐδη αγαπούν το ροκ εν ρολ, είναι απολύτως αντισυμβατικοί, ζουν στο περιθώριο και στο τέλος χάνονται, όχι από επαναστατικό μένος, αλλά από επιθυμία να πεθάνουν όποτε θέλουν και με τον τρόπο που θέλουν. Στις ταινίες του προβάλλει έντονα την αγωνία του για ένα μέλλον ζοφερό, εφιαλτικό και απρόσωπο, όπου ο ιδιωτικός χώρος ελέγχεται, τα συναισθήματα συνθλίβονται και ο έρωτας δεν έχει νόημα. Ακόμη και όταν επαναδιαπραγματεύεται έννοιες όπως η φιλία και η συντροφικότητα, οι ήρωές του έχουν «απλήρωτους λογαριασμούς» με τη ζωή και επιλέγουν ως έξοδο το θάνατο.
Φανατικός σινεφίλ, ο Νίκος Νικολαΐδης έβλεπε δύο με τρεις ταινίες την ημέρα σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στο σπίτι του στην Κηφισιά. Αγαπημένοι του σκηνοθέτες οι Τζέρι Λούις, Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Όρσον Γουέλς, Ρόμπερτ Όλντριτς, Ρόμπερτ Σιόντμακ και Τσάρλι Τσάπλιν. Από τους σύγχρονους ξεχώριζε τον Εμίρ Κουστουρίτσα, τον Μάικλ Γουίντερμποτομ και τον Λαρς φον Τρίερ.
Είπε...
Για τις ταινίες του:
Όλες οι ταινίες μου αποτελούν κεφάλαια δύο μυθιστορημάτων, που με τα χρόνια ολοκληρώθηκαν. Το πρώτο μυθιστόρημα με τίτλο «Το σχήμα του εφιάλτη που έρχεται» ορίζεται μέσα από την τριλογία «Ευρυδίκη ΒΑ 2037», «Πρωινή Περίπολος» και «The Zero Years» και το δεύτερο με τον τίτλο «Όχι πια εδώ» καλύπτεται από τις ταινίες «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα», «Γλυκιά Συμμορία» και «Ο χαμένος τα παίρνει όλα», κύκλος που και αυτός έκλεισε και περιέχει και τα βιβλία μου «Ο Οργισμένος Βαλκάνιος» και «Γουρούνια Στον Άνεμο». Μένει ανολοκλήρωτο το κείμενο «Αυτοί που αγάπησαν ένα πτώμα», δηλαδή τα «Singapore Sling» και «Θα σε δω στην κόλαση αγάπη μου», μαζί με τις δυο ανέκδοτες νουβέλες μου «Ο Ιούλιος και ο Συμεών στον Άδη». Οι ήρωες μου όμως συχνά - πυκνά περιφέρονται από το ένα στο άλλο μυθιστόρημα, πολλές φορές με πρόσωπο παραλλαγμένο. Θα έλεγα ότι στο «The Zero Years» συναντιούνται όλοι, πλην εκείνων των «Singapore...» και «Θα σε δω...».
Για τον Παλιό Ελληνικό Κινηματογράφο (ΠΕΚ):
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, υπήρξε ένα ρεύμα που προσπαθούσε να φέρει μια ανανέωση και να αποτινάξει τον παλιό κινηματογράφο, τον οποίο εγώ τον θεωρώ σκουπίδι. Επειδή έχουν γίνει 15 καλές ταινίες με τον Χατζηχρήστο, τη Βασιλειάδου και τον Αυλωνίτη δεν σημαίνει τίποτα. Εμείς δώσαμε μια μάχη να το αποτινάξουμε αυτό το πράγμα. Και τώρα βλέπουμε τους θεωρητικούς της ναϊφ περιόδου, «τι ωραία που ήταν τότε η Αθήνα» και «τι γλυκά που ήταν τότε τα πράγματα» και «τι απαλά που ήταν τότε τα συναισθήματα». Ένα κλισέ του κερατά ήταν. Αυτοί μας κοροϊδεύανε και μας έλεγαν «η όρθια διανόηση». Και γύριζαν πέντε ταινίες το 15ήμερο. Στο ίδιο ντεκόρ, με τους ίδιους ηθοποιούς, με άλλα ρούχα.
Για την απόφασή του να εγκαταλείψει το σινεμά:
Το αποφάσισα μόλις τελείωσα το σενάριο του «The Zero Years». Το «γιατί» βρίσκεται τελικά στο ότι (και ας ακούγεται υπερφίαλο...) το σινεμά πια είναι ένα πεδίο που δεν έχει μυστικά και το θεωρώ πλέον κατακτημένο χώρο. Εν ολίγοις, άρχισα να το βαριέμαι. Ασχολούμαι ήδη με αυτό 45 χρόνια, αρκετά. Τώρα θέλω ν' ασχοληθώ με τη μουσική.
Για τη «σκοτεινή αίθουσα»:
Σταμάτησα να πηγαίνω σινεμά, όταν άρχισαν να πέφτουν στην αίθουσα πασατέμποι, κομπολόγια και κινητά.
Για το Ίντερνετ:
Είναι η λεωφόρος των σκουπιδιών και η λεωφόρος των διαμαντιών, είναι ανάλογα πώς θα το ψάξεις, και πού θα πέσεις.
Φιλμογραφία
- «Lacrimae Rerum» - Μικρού μήκους (1962)
- «Άνευ Όρων» - Μικρού μήκους (1964)
- «Ευρυδίκη Β.Α. 2037» (1975)
- «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα» (1979)
- «Γλυκιά Συμμορία» (1983)
- «Πρωινή Περίπολος» (1987)
- «Singapore Sling» (1990)
- «Το Κορίτσι με τις Βαλίτσες» - Τηλεταινία (1993)
- «Θα σε Δω στην Κόλαση, Αγάπη μου» (1999)
- «Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα» (2002)
- «The Zero Years» (2006)
Βιβλία
- «Οι Τυμβωρύχοι» - Διηγήματα (1964)
- «Ο Οργισμένος Βαλκάνιος» - Μυθιστόρημα (1977)
- «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα» - Σενάριο (1980)
- «Γλυκιά Συμμορία» - Μυθιστόρημα (1984)
- «Γουρούνια στον Άνεμο» - Μυθιστόρημα (1993)
- «Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα» - Σενάριο (2003)
© SanSimera.gr
