By Αλέξανδρος Κανδρής
O ιερέας Αντώνιος Παπανικολάου γεννήθηκε στη Χίο το ‘71, από πολύτεκνη οικογένεια. Τα παιδικά του χρόνια πέρασε στη Χίο, ενώ αργότερα έζησε στη Δραπετσώνα. Παρότι βίωσε τη φτώχια από μικρή ηλικία, είχε την τάση να προσφέρει βοήθεια όπου υπήρχε ανάγκη. Τελείωσε το Παιδαγωγικό και τη Θεολογική Σχολή και ταξίδεψε αρκετά στο εξωτερικό, σε ιεραποστολές. Μετά τις σπουδές του, χειροτονήθηκε και ξεκίνησε την ιερατική του δράση (1998) στον Άγιο Γεώργιο Ακαδημίας Πλάτωνος, στον Κολωνό, μία υποβαθμισμένη περιοχή όπου δεσπόζουν σημαντικά προβλήματα, ιδιαιτερότητες και κοινωνικά αδιέξοδα.
Συνέντευξη στη Μίνα Γιαννούλη και το loutraki365.gr
Πριν το κοινωνικό σας έργο, είχατε προηγουμένως ιεραποστολική δράση. Πως βιώσατε εκείνη την περίοδο;
Την ιεραποστολική μου δράση ξεκίνησα μετά τις κατατακτήριες εξετάσεις και την εισαγωγή μου στη θεολογική σχολή Αθηνών. Ένιωθα την ανάγκη να προσφέρω την βοήθειά μου κι έτσι εντάχθηκα σε ένα ιεραποστολικό κλιμάκιο. Επισκεφτήκαμε αρκετές χώρες όπως ο Καναδάς, η Λατινική Αμερική, η Γκάνα… Αυτό που με εντυπωσίαζε τότε, ήταν ο τρόπος που μας δέχονταν, ιδιαίτερα στις τριτοκοσμικές περιοχές. Έδειχναν ταπεινότητα και θέληση για να μάθουν κι ας ήταν τόσο διαφορετικό από την κουλτούρα τους αυτό που είχαμε να τους πούμε. Περιοχές που οι άνθρωποι υπέφεραν από την πείνα και την έλλειψη πόσιμου νερού, όπου η ειδωλολατρία και η μαγεία αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού τους. Κι όμως… Οι Άνθρωποι αυτοί ήθελαν να μάθουν. Με εντυπωσίαζε η στάση τους και ο τρόπος που αντιμετώπιζαν την καθημερινότητά τους. Μάθημα ζωής για εμένα. Ξέρετε, σκεφτόμουν, μόλις ολοκλήρωνα την σχολή να ενταχθώ μόνιμα σε κάποιο κλιμάκιο ιεραποστολής. Ο Θεός όμως είχε άλλα σχέδια. Με έβαλε να αναπτύξω ιεραποστολική δράση στο κέντρο της Αθήνας.
Τι είναι η «Κιβωτός του Κόσμου»;
Η Κιβωτός του Κόσμου αν θα ήθελα να μιλήσω τυπικά είναι ένας φορέας ειδικής μέριμνας και προστασίας μητέρας και παιδιού. Οι βασικές μας δράσεις χωρίζονται σε δύο άξονες : ο ένας είναι η εξολοκλήρου φροντίδα και φιλοξενία παιδιών που έχουν απομακρυνθεί από το γονεϊκό τους περιβάλλον με εισαγγελική παραγγελία, λόγω ακαταλληλότητας αυτού. Στόχος είναι η θεραπεία και η επούλωση του παιδικού τραύματος. Ο έτερος άξονας είναι η προστασία και στήριξη οικογενειών (μονογονεϊκών, πυρηνικών, πολύτεκνων, άπορων), όπου ο γονέας ενθαρρύνεται και στηρίζεται να αναλάβει υπεύθυνα τον γονεϊκό του ρόλο. Να ενδιαφέρεται για το παιδί του και να έχει την ικανότητα να το φροντίσει, ώστε να μην γίνει απομάκρυνση του παιδιού από την οικογένεια. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η Κιβωτός του Κόσμου δεν είναι στον τίτλο μόνο ένας Οργανισμός. Η Κιβωτός του Κόσμου είναι τα παιδιά της, είναι οι εθελοντές μας, οι άνθρωποι που μας στηρίζουν και μας δείχνουν έμπρακτα την αγάπη τους. Είμαστε μια μεγάλη οικογένεια, μια μεγάλη αγκαλιά αγάπης, φροντίδας και στοργής όπου η αλληλεγγύη και η αλληλοπροσφορά είναι καθημερινότητα και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα, οι ισότιμες σχέσεις καθώς και η έννοια της αγάπης χωρίς ανταλλάγματα είναι έννοιες που μεταλαμπαδεύονται σε όλα τα μέλη μας.
Έχετε αναφέρει «Δεν είχα κάποιο σχέδιο όταν ξεκίνησα… το ένα έφερε το άλλο…»
Ναι… Ισχύει… Και είναι η αλήθεια μου… Έχω αφιερωθεί σε αυτό το έργο και σχέδιο που πραγματικά πιστεύω προϋπήρχε από την Πρόνοια του Θεού και με αξίωσε να το κάνω πράξη. Όταν ξεκίνησα το 1998 την ιερατική μου δράση στον Άγιο Γεώργιο της Ακαδημίας Πλάτωνος στον Κολωνό και ήρθα αντιμέτωπος με την εγκληματικότητα και παραβατικότητα που επικρατούσε στην περιοχή και κυρίως ανάμεσα σε νέους και παιδιά, αισθάνθηκα την ανάγκη αλλά και την υποχρέωση ταυτόχρονα να κάνω κάτι για αυτό. Κάτι έπρεπε να γίνει, αλλά δυστυχώς κανείς δεν φαινόταν πρόθυμος να επέμβει, σαν ένα μεγάλο φίδι που καραδοκούσε και κανείς δεν αναλάμβανε να το βγάλει από την τρύπα. Κι έτσι αποφάσισα να το κάνω εγώ. Δεν μπορούσα να μένω με τα χέρια σταυρωμένα και να βλέπω παιδιά να οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή. Κάπως έπρεπε να βοηθήσω και για να γίνει αυτό έπρεπε πρώτα τα παιδιά να με εμπιστευτούν. Γι’ αυτό και τα πλησίασα εγώ. Στον χώρο τους… εκεί, στο γήπεδο μπάσκετ όπου συγκεντρώνονταν. Χωρίς πρόθεση να τα κρίνω, απλά να τα γνωρίσω με σκοπό να τα βοηθήσω. Και με δέχτηκαν. Επιφυλακτικά στην αρχή. Το πρώτο βήμα όμως είχε γίνει… και τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους. Βήμα βήμα κάθε φορά, να πάνε τα παιδιά στο σχολείο, να εξασφαλίσουμε το φαγητό τους, το διάβασμά τους μετά το σχολείο να αποκτήσουν δηλαδή ένα πρόγραμμα και να βρούμε λύση για την κάθε ανάγκη που παρουσιαζόταν μπροστά μας. Κατόπιν η μία ανάγκη γεννούσε την επόμενη και προσπαθούσα να ανταποκρίνομαι σε αυτές μία προς μία, με όσα μέσα διέθετα κάθε φορά και με την βοήθεια των ανθρώπων που αναγνώριζαν ό,τι προσπαθούσα να κάνω και με στήριξαν. Περνώντας τα χρόνια λοιπόν, βήμα βήμα, καλύπτοντας κάθε φορά μια καινούργια ανάγκη, φτάσαμε στο σήμερα, με την Κιβωτό να έχει ανοίξει τα πανιά της και εκτός Αθηνών, σε Πωγωνιανή και Κόνιτσα Ηπείρου, Χίος, Βόλο και Καλαμάτα.
Υπήρξε καχυποψία όταν ξεκινήσατε το ανθρωπιστικό σας έργο;
Καχυποψία όχι, επιφύλαξη ίσως. Αρχικά περιέργεια, μέχρι να δουν και να καταλάβουν τι άνθρωπος είμαι, τα ίδια τα παιδιά με αντιμετώπιζαν με διερευνητικό βλέμμα. Έπειτα, οι άνθρωποι της περιοχής που μας έβλεπαν ήταν επιφυλακτικοί, ήθελαν να γίνει κάτι προς όφελος της περιοχής, αλλά να γίνει πρώτα η αρχή. Δύσπιστοι τολμώ να πω, μέχρι να δουν την αρχή και να μας γνωρίσουν. Στην συνέχεια όμως, όταν είδαν το έργο και το καλό που συνέβαινε, αυτό όχι απλά άλλαξε αλλά και εντάχθηκαν στην ομάδα μας, βοηθώντας ο καθένας με τον τρόπο του. Δεν πτοήθηκα όμως ποτέ από οποιαδήποτε δυσκολία. Αλίμονο αν το έβαζα κάτω σε κάθε εμπόδιο. Είναι ένα από τα μηνύματα, που περνάμε στα παιδιά μας, να αγωνιζόμαστε, να μην το βάζουμε κάτω και μας πτοούν οι δυσκολίες, να γινόμαστε καλύτεροι, να βάζουμε στόχους και να χαιρόμαστε όταν τους πετυχαίνουμε, ως επιβράβευση του αγώνα μας.
Ζωή αφιερωμένη στην προστασία των παιδιών. Προστασία από κακοποιητικούς γονείς μόνο;
Στην κυριολεξία μια ζωή… Όχι όμως μόνο από κακοποιητικούς γονείς. Στα σπίτια φιλοξενίας τα παιδιά μας δεν προέρχονται όλα από οικογένειες με κακοποιητικούς γονείς. Για παράδειγμα έχουμε παιδιά ορφανά ή παιδιά που έχουν αποκοπεί από το γονεϊκό περιβάλλον, επειδή οι γονείς δεν ήταν ικανοί να τα μεγαλώσουν σωστά λόγω κάποιας ψυχικής νόσου ή εθισμού σε ουσίες.
Επίσης, ως είπαμε έχουμε το πρόγραμμα «Στέγη για τη μητέρα και το παιδί», που στηρίζουμε ολιστικά τα παιδιά με την οικογένειά τους. Προστατεύουμε όλη την οικογένεια εφόσον το παιδί δεν διατρέχει κίνδυνο στο γονεϊκό περιβάλλον κι ενισχύουμε το περιβάλλον αυτό. Σκεφθείτε το ως ένα είδος πρόληψης, προκειμένου η οικογένεια να παραμένει ενωμένη και να μην οδηγηθούμε σε αποκοπή του παιδιού πχ λόγω οικονομικών δυσκολιών για παράδειγμα των γονιών.
Θα ήθελα να μας μιλήσετε για την πρεσβυτέρα. Την γυναίκα που συμπορεύεται όλα αυτά τα χρόνια, στη ζωή και το έργο σας. Πόσο σημαντική είναι και η δική της προσφορά;
Η σύζυγός μου, πρεσβυτέρα Σταματία Γεωργαντή έχει βασικό και κομβικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή από την γέννησή της έως και σήμερα. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να τα έχω καταφέρει όλα αυτά αν δεν την είχα σύμμαχο στο πλευρό μου, στήριγμά μου και στα δύσκολα και στα εύκολα. Είναι η συνοδοιπόρος μου στη ζωή και στο έργο, είναι ο άνθρωπός μου, αφού μαζί από την αρχή ταχθήκαμε ολοκληρωτικά στην Κιβωτό του Κόσμου. Στην Κιβωτό μας, στην οποία έχουμε αφιερωθεί εξ ολοκλήρου. Είναι η Πρόεδρος της Κιβωτού κι όλα αυτά τα χρόνια αποτελεί τον ακούραστο συνεργάτη μου. Για τα παιδιά είναι η «μητέρα» τους αφού φροντίζει γι’ αυτά, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες τους. Ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα κορίτσια την συμβουλεύονται σε πολλά θέματα.
Είστε ο πυρήνας του σπουδαίου και δύσκολου κοινωνικού έργου που επιτελεί η Κιβωτός. Έχετε αγωνία για το μέλλον των σπιτιών φιλοξενίας;
Πάντα υπάρχει άγχος κι αγωνία για το μέλλον. Βέβαια αντλώ δύναμη από την πίστη μου στο Θεό και δεν χάνω ποτέ την ελπίδα μου. Ξέρετε υπάρχει ανάγκη γύρω μας και το έργο έχει μεγαλώσει πολύ. Δεν είναι μόνο τα σπίτια φιλοξενίας, αλλά γενικότερα όλα τα προγράμματα στήριξης που έχει η Κιβωτός για το συνάνθρωπο που βρίσκεται σε κίνδυνο και ανάγκη. Η οικογένεια της Κιβωτού έχει μεγαλώσει πάρα πολύ και συνεχίζει να αναπτύσσεται. Πολλές φορές με αγχώνει η σκέψη για το ότι πρέπει να μπορούμε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε αυτές τις υψηλού επιπέδου κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχουμε στους ανθρώπους, που μας έχουν ανάγκη, που δεν έχουν που αλλού να στραφούν. Αν θα μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των παιδιών μας που διογκώνονται μέρα με την μέρα. Πάντα λέμε χαρακτηριστικά έχει ο Θεός και το έχουμε δει πολλές όλα αυτά τα χρόνια. Με την χάρη του Θεού και την αγάπη του κόσμου πορευόμαστε στον αγώνα μας με πίστη και αφοσίωση σε αυτό που κάνουμε για την ανακούφιση των συνανθρώπων μας.
Γνωρίζουμε όλοι πως η Κιβωτός στηρίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Η οικονομική κρίση λόγω πανδημίας σας έχει δυσκολέψει;
Ως είπαμε, από την αρχή της Κιβωτού ο απλός ο κόσμος ήταν αυτός που αγάπησε το έργο και μας συμπαραστέκεται με όποιο τρόπο μπορεί. Είμαστε κατεξοχήν εθελοντικός οργανισμός και το φέρουμε και στον επίσημο τίτλο μας. Από την άλλη, ως εθελοντικός οργανισμός βιώνουμε το αίσθημα της ανασφάλειας με την κατακόρυφη πτώση των δωρεών λόγω της πανδημίας.
Η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώθηκε λόγω της πανδημίας οπότε οι συνάνθρωποι που ήδη είχαν ανάγκη δέχτηκαν ακόμα μεγαλύτερο πλήγμα. Πέρα από τις δωρεές ατομικές ή εταιρικές που μειώθηκαν, παραδοσιακά δεχόμαστε επισκέψεις αλληλεγγύης από σχολεία, συλλόγους κλπ στις δομές μας σε όλη την Ελλάδα, που σταμάτησαν λόγω πανδημίας. Ή σκεφτείτε τις εκδηλώσεις (πολιτιστικές, αθλητικές κλπ) που έχουν ματαιωθεί και πολλές θα είχαν και φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Στηριζόμαστε αποκλειστικά στην βοήθεια του κόσμου για να μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά όλα αυτά που τους παρέχουμε και είναι μεγάλο πλήγμα για εμάς το ότι ο κόσμος δεν μπορεί να έρχεται. Για εμάς, το ότι πρέπει να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τα παιδιά αυτά είναι μονόδρομος κι είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εμάς να έχουμε την βοήθεια των συνανθρώπων μας.
Μια ακόμα επιτυχία. Τιμητική διάκριση για την «Γεωργική Σχολή» της Κιβωτού…
Η γεωργική σχολή γεννήθηκε σαν ιδέα στην προσπάθεια μας να εξασφαλίσουμε ένα μέλλον στα παιδιά μας. Να μπορούν να εξασφαλίζουν τα προς το ζην και να ζήσουν πατώντας γερά στα πόδια τους. Να καταφέρουμε δηλαδή να εξασφαλίσουμε επαγγελματική κατάρτιση στα παιδιά μας πριν την ενηλικίωση, ώστε να μπορούν να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Και εδώ έγκειται και η πρωτοτυπία του προγράμματος μιας και καλύπτει ένα κενό που υπάρχει στο εκπαιδευτικό σύστημα. Ο στόχος του προγράμματος είναι διττός. Αφενός, βοηθάει στην επούλωση των ψυχικών τραυμάτων που φέρουν τα παιδιά, ως αποτέλεσμα της παραμέλησης, εγκατάλειψης ή και κακοποίησης από τον γονέα, χρησιμοποιώντας την φύση και τα ζώα ως θεραπευτικό μέσο. Αφετέρου, προετοιμάζει τα παιδιά ώστε να καταφέρουν να εισαχθούν στην κοινωνία ως ενεργοί πολίτες, ικανοί να ζήσουν ανεξάρτητα και όντας καταρτισμένοι επαγγελματικά.
Το GENE (Global Education Network Europe) είναι ένα δίκτυο υπουργείων και υπηρεσιών που προωθούν ακριβώς αυτό, την πολιτική δηλαδή εκμάθησης και ανταλλαγής, μεταξύ των συμμετεχόντων. Για τον λόγο αυτό, η έκδοση του βραβείου 2020/2021 περιλαμβάνει έναν σε βάθος διάλογο μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, αναφορικά με το τι πραγματικά αποτελεί ποιοτική παγκόσμια εκπαίδευση και σε αυτή τη βάση το αρμόδιο υπουργείο πρότεινε την Κιβωτό του Κόσμου με το πρόγραμμα «Γεωργική Σχολή της Κιβωτού» ως υποψήφια για το βραβείο, οπότε και λάβαμε την διάκριση Certificate of National Recognition for Quality in Global Education.
Και κάτι για το τέλος…
Η ζωή δεν χωράει αναβολές. Οι δυσκολίες δεν πρέπει να μας αποτρέπουν να ζήσουμε και να χαρούμε τα όμορφα πράγματα. Πολλοί πιστεύουν ότι θα χαρούν τη ζωή όταν τελειώσουν τα προβλήματα. Λάθος! Η στασιμότητα δεν οδηγεί πουθενά. Η ελπίδα είναι αυτή που μας οδηγεί στο επόμενο βήμα προόδου. Για κάποιους ελπίδα μπορεί να είναι η λύση στην έμφυτη μελαγχολία τους, γι' άλλους στη βίαιη φύση τους και για πολλούς η απάντηση στα χιλιάδες «γιατί» που μας κατακλύζουν. Ο άνθρωπος που ελπίζει συναντά πάντα το φως.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ...
Ενισχύστε το σκοπό της "Κιβωτού του κόσμου" καλώντας τους παρακάτω αριθμούς
19828 2,48€/κλήση (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) από όλα τα δίκτυα σταθερής και κινητής τηλεφωνίας.
19828 2,48€/sms (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) από όλα τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας.
901 11 170 170 3,67€/κλήση (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ -μόνο εντός δικτύου ΟΤΕ)
