ΤΟ 1850
Η επανάσταση της ραπτομηχανής Singer/Φωτογραφία: Getty Images
Γεωργία Αρσενίου
Μέχρι το 1850 απαιτούνταν 14 ώρες για να ραφτεί ένα πουκάμισο. Και τότε εμφανίστηκε ο Singer, ένας πρώην ηθοποιός, εφευρέτης και αδιόρθωτος γυναικοκατακτητής που άλλαξε τα πάντα με την ραπτομηχανή του, προσφέροντας επιτέλους στις γυναίκες τον χρόνο για να απολαύσουν την ζωή τους.
Οι διαφημίσεις της Gilette στέκονται ενάντια στην τοξική αρρενωπότητα. Η Budweiser φτιάχνει ειδικά διακοσμημένα καπέλα για να ενθαρρύνει τους διεμφυλικούς να νιώθουν περήφανοι για την ταυτότητά τους. Αυτά τα παραδείγματα του αποκαλούμενου «ξυπνήματος του καπιταλισμού» - των εταιρειών που προωθούν κοινωνικές αιτίες – μπορεί να ακούγονται πολύ μοντέρνα και σύγχρονα. Αλλά το ξύπνημα του καπιταλισμού δεν είναι τόσο νέο όσο νομίζετε.
Πίσω στο 1850, η κοινωνική πρόοδος είχε πολλά να προσφέρει. Δύο χρόνια νωρίτερα, η Αμερικανίδα Ελίζαμπεθ Κάντι Στάντον είχε προκαλέσει σάλο σε ένα συνέδριο για τα δικαιώματα των γυναικών, ζητώντας το δικαίωμα στην ψήφο για τις γυναίκες. Ακόμη και οι υποστηρικτές της ανησυχούσαν ότι ήταν πολύ φιλόδοξο. Την ίδια ώρα, στην Βοστόνη, ένας αποτυχημένος ηθοποιός, προσπαθούσε να γίνει πλούσιος ως εφευρέτης. Είχε νοικιάσει έναν χώρο σε ένα εργαστήριο, ελπίζοντας πως η μηχανή του για τα σκαλισμένα ξυλόγλυπτα θα του απέφερε πολλά κέρδη. Αλλά το ξύλο δυστυχώς, γινόταν ντεμοντέ. Η συσκευή ήταν έξυπνη, αλλά κανείς δεν ήθελε να την αγοράσει.
Η πρώτη επαφή του Singer με τις ραπτομηχανές
Ο ιδιοκτήτης του χώρου, ζήτησε από τον εφευρέτη να ρίξει μια ματιά σε ένα άλλο προϊόν το οποίο «πάλευε»: μια ραπτομηχανή. Το εγχείρημα δεν πήγαινε και πολύ καλά. Κανείς δεν είχε καταφέρει να κάνει κάτι, παρά τις πολλές προσπάθειες που είχαν γίνει για πολλές δεκαετίες.
Ο Isaac Merritt Singer, ο εφευρέτης της διάσημης ραπτομηχανής/Φωτογραφία: Wikipedia
Η ευκαιρία ήταν σαφής. Είναι αλήθεια, πως ο χρόνος εργασίας μιας μοδίστρας δεν ήταν ακριβός – όπως είχε γράψει η New York Herald: «Δεν γνωρίζουμε καμία τάξη εργαζομένων που να πληρώνονται λιγότερο για το έργο τους ή που να υποφέρουν περισσότερο από απολύσεις και κακουχίες». Αλλά το ράψιμο χρειαζόταν τόσο πολύ χρόνο – 14 ώρες για ένα μόνο πουκάμισο – κι εκεί θα υπήρχε μια περιουσία εάν ο χρόνος μειωνόταν. Δεν ήταν μόνο οι μοδίστρες που υπέφεραν: οι περισσότερες σύζυγοι και κόρες έπρεπε να ξέρουν να ράβουν. Αυτό το «ατελείωτο, που νιώθεις πως είσαι πάντα στην αρχή» εγχείρημα, σύμφωνα με τα λόγια της σύγχρονης συγγραφέως Σάρα Χέιλ, έκαναν τις ζωές τους «τίποτε παραπάνω από ένα θαμπό γύρο μιας αιώνιας μάχης».
Ο χαρισματικός, γυναικοκατακτητής και πατέρας 22 παιδιών, Isaac Merritt Singer
Σε αυτό το εργαστήριο της Βοστόνης, ο εφευρέτης κοίταξε προσεκτικά το μηχάνημα που του είχε ζητηθεί να θαυμάσει και είπε: «Θέλεις να καταστρέψεις το μόνο πράγμα που κρατάει ήσυχες τις γυναίκες;». Αυτός ο αποτυχημένος ηθοποιός- εφευρέτης ήταν ο Isaac Merritt Singer . Ήταν επιδεικτικός, χαρισματικός, ικανός για σπουδαία γενναιοδωρία – αλλά ήταν και αδίστακτος. Ήταν ένας αδιόρθωτος γυναικοκατακτητής που είχε αποκτήσει τουλάχιστον 22 παιδιά. Για πολλά χρόνια κατάφερνε να διοικεί τρεις οικογένειας, που δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη των άλλων οικογενειών του. Τουλάχιστον μία γυναίκα είχε παραπονεθεί πως την χτυπούσε.
Ο Singer, με λίγα λόγια, δεν ήταν υποστηρικτής των δικαιωμάτων των γυναικών – αν και η συμπεριφορά του μπορεί να συσπείρωσε κάποιες γυναίκες γύρω από την αιτία. Η βιογράφος του, Ρουθ Μπράντον, επισήμανε πως ήταν το «είδος του άνδρα που πρόσθεσε μια βάση σταθερότητας στο φεμινιστικό κίνημα».
Η πρωτότυπη ραπτομηχανή Singer/Φωτογραφία: Getty Images
Οι αλλαγές που έκανε στην πρωτότυπη ραπτομηχανή
Ο εφευρέτης μελέτησε την πρωτότυπη μηχανή. «Στην θέση της σαΐτας που περιστρέφεται γύρω από έναν κύκλο» είπε στον ιδιοκτήτη του εργαστηρίου. «Θα το έκανα να μετακινείται προς τα εμπρός σε μία ευθεία γραμμή και στην θέση της βελόνας που πιέζει μια καμπύλη βελόνα οριζόντια, θα έβαζα μία ευθεία βελόνα που θα κινούνταν πάνω κάτω». Με άλλα λόγια, ο Singer ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τον κάθετο κινούμενο βελονοφόρο, την οριζόντια κινούμενη σαΐτα, την οριζόντια πλάκα για την τοποθέτηση του υφάσματος , το ποδαράκι στερέωσης του υφάσματος, το σύστημα αυτόματης προώθησης της (μεταφοράς) του υφάσματος και τους ρυθμιστές τάσης των κλωστών, εργαλεία με τα οποία επιτυγχάνεται η ομαλή και γρήγορη λειτουργία της ραπτομηχανής. Ο Singer κατοχύρωσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την εφεύρεσή του και άρχισε να πουλά την νέα version της ραπτομηχανής. Ήταν εντυπωσιακό: το πρώτο σχέδιο που πραγματικά λειτουργούσε. Και μπορούσες να φτιάξεις ένα πουκάμισο μέσα σε μία ώρα.
Ο «πόλεμος της ραπτομηχανής» και οι ανταγωνιστές
Δυστυχώς, είχε βασιστεί σε πολλές άλλες πατέντες που είχαν ήδη κατοχυρώσει με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας άλλοι εφευρέτες – όπως την βελόνα με την οπή, το να κάνει το στρίφωμα αλλά και τον μηχανισμό τροφοδοσίας του υφάσματος. Κατά την διάρκεια του λεγόμενου «πολέμου ραπτομηχανής» στα 1850, οι ανταγωνιστές κατασκευαστές φαίνονταν να ενδιαφέρονται περισσότερο να μηνύουν ο ένας τον άλλον για παραβίαση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, παρά να πωλούν ραπτομηχανές.
Η ραπτομηχανή του Singer βοήθησε τις μοδίστρες να ράβουν πιο γρήγορα και πιο ξεκούραστα/Φωτογραφία: AP
Τέλος, ένας δικηγόρος προσπάθησε να τους συγκεντρώσει όλους, επισημαίνοντας πως μεταξύ αυτών υπήρχαν κάποιοι που κατείχαν διπλώματα ευρεσιτεχνίας για όλα τα στοιχεία που απαιτούνταν για την κατασκευή μιας καλής μηχανής. Γιατί, λοιπόν, να μην έδινε ο ένας την άδεια στον άλλον και να συνεργάζονταν αντί να έκαναν μόνο μηνύσεις; Ελεύθερη από νομικά θέματα, η αγορά της ραπτομηχανής απογειώθηκε – και ο Singer έγινε ο κυρίαρχος. Αυτό θα μπορούσε να εκπλήξει όποιον έβλεπε τα εργοστάσιά του σε σχέση με εκείνα των αντιπάλων του.
Η μεγάλη επιτυχία του Singer: το μάρκετινγκ
Την ώρα που οι ανταγωνιστές του έσπευσαν να αγκαλιάσουν το «αμερικανικό σύστημα» κατασκευής, χρησιμοποιώντας ειδικά εργαλεία και εξαρτήματα, ο Singer καθυστέρησε πολύ: για χρόνια τα μηχανήματά του κατασκευάζονταν από εξαρτήματα που τοποθετούνταν με το χέρι, και αποτελούνταν από παξιμάδια και βίδες. Αλλά ο Singer και ο συνεργάστης του, Έντουαρντ Κλαρκ, ήταν πρωτοπόροι σε έναν άλλο τομέα: το μάρκετινγκ. Οι ραπτομηχανές ήταν ακριβές, με κόστος αρκετά μηνιαία εισοδήματα για την μέση οικογένεια.
Και τότε ο Κλαρκ πρότεινε την ιδέα της μίσθωσης: οι οικογένειες θα μπορούσαν να νοικιάζουν την ραπτομηχανή για μερικά δολάρια τον μήνα – και όταν οι μισθώσεις αυτές έφταναν στο συνολικό τίμημα, θα μπορούσαν να κάνουν δική τους την ραπτομηχανή. Επίσης, ο στρατός των πρακτόρων του Singer, θα έστηνε τις ραπτομηχανές μόλις τις αγόραζε κάποιος και θα τηλεφωνούσε για να επιβεβαιώσει εάν δουλεύει σωστά. Κι όμως, όλες αυτές οι προσπάθειες μάρκετινγκ αντιμετώπιζαν ένα πρόβλημα. Και αυτό το πρόβλημα ήταν ο μισογυνισμός. Υπήρχαν αμφιβολίες για το εάν και κατά πόσο οι γυναίκες θα μπορούσαν να χειριστούν αυτές τις ακριβές μηχανές. Η δουλειά του Singer, ήταν να δείξει πως μπορούσαν να το κάνουν, ανεξάρτητα από το πόσο λίγο σεβασμό είχε δείξει ο ίδιος στις γυναίκες της ζωής του.
Γυναίκες σε εργοστάσιο χρησιμοποιούν ραπτομηχανές Singer/Φωτογραφία: AP
Οι πρωτοπόρες διαφημίσεις του Singer
Ο Singer νοίκιασε ένα κατάστημα στο Μπροντγουέϊ της Νέας Υόρκης και προσέλαβε νεαρές γυναίκες για να δείχνουν τις ραπτομηχανές του - και πράγματι συγκέντρωναν πολύ κόσμο. Οι διαφημίσεις του παρουσίαζαν τις γυναίκες ως αυτές που έπαιρναν τις αποφάσεις: «Πωλούνται μόνο από τον κατασκευαστή απευθείας στις γυναίκες της οικογένειας» και υπονοούσαν πως οι γυναίκες έπρεπε να επιδιώκουν την οικονομική ανεξαρτησία: «Κάθε καλή χειρίστρια της ραπτομηχανής μπορεί να βγάλει μέχρι και 1.000 δολάρια τον χρόνο!» έλεγαν οι διαφημίσεις του.
Μέχρι το 1860, οι New York Times έγραφαν: «Καμία άλλη εφεύρεση δεν έφερε τόσο μεγάλη ανακούφιση στις μητέρες και τις κόρες μας». Οι μοδίστρες είχαν βρει «καλύτερη αμοιβή και λιγότερο κοπιαστική εργασία». Ακόμη και οι Times, είχαν δώσει τα διαπιστευτήριά τους αποδίδοντάς τα όλα αυτά στην «εφευρετική μεγαλοφυΐα του άνδρα».
Ίσως, όμως θα ήταν καλύτερο να ρωτήσει κανείς μια γυναίκα. Η Σάρα Χέιλ, από το « Godey's Lady's Book and Magazine» είχε γράψει το 1860: «Η μοδίστρα είναι … ικανή να ξεκουραστεί την νύχτα και να έχει χρόνο για τις οικογενειακές συγκεντρώσεις και απολαύσεις. Δεν είναι αυτό ένα μεγάλο όφελος για τον κόσμο;»
Πηγή: - https://www.iefimerida.gr/
