Το BBC κάνει ολόκληρο αφιέρωμα στην ελληνική λέξη που συνοψίζει «έναν αστερισμό αρετών»
Από την Πέρσα Νικηφόρου
Ακόμα και περιφραστικά είναι δύσκολο να αποδοθεί, καθώς ο κάθε άνθρωπος μπορεί να δώσει διαφορετικό ορισμό εμπεριέχοντας πολλές ερμηνείες, όμως έχει πάντα πολύ θετικό πρόσημο. Πρόκειται για τη λέξη «φιλότιμο» και η επίσημη, όμως μάλλον ανεπαρκής της μετάφραση, είναι «αγάπη για την τιμή» (Love for honour).
Το δημοσίευμα του BBC με τίτλο Η ελληνική λέξη που δεν μπορεί να μεταφραστεί αναφέρεται στο «φιλότιμο» και το κείμενο ξεκινά με ένα ρεπορτάζ στο Τολό, όπου ο Γερμανός συγγραφέας, Andreas Deffner, περνά εκεί το καλοκαίρι του και μαθαίνει τί σημαίνει η λέξη «φιλότιμο».
Όταν η ιδιοκτήτρια του καταλύματος, η κυρία Βαγγελιώ, τον ρώτησε πώς νιώθει, εκείνος απάντησε έτσι κι έτσι. Εκείνη του σέρβιρε ένα πιάτο σούπα, νομίζοντας ότι είναι αδιάθετος. Και τότε ο Andreas άρχισε σιγά σιγά να κατανοεί περί τίνος πρόκειται. Η ίδια τον παρακολουθούσε άγρυπνα, θεωρώντας ότι ήταν το ελάχιστο που είχε να προσφέρει στον φιλοξενούμενο.
Αυτή η εμπειρία τον οδήγησε στην απόφαση να γράψει ένα βιβλίο, μόνο για το φιλότιμο! (Filotimo!: Abenteuer, Alltag und Krise in Griechenland).
Στην Ελλάδα μάλλον δεν υπάρχει κοινός ορισμός για τη λέξη αυτή και αυτό αντικατοπτρίζεται στο τι απαντούν στο BBC για το «φιλότιμο» οι ίδιοι οι Έλληνες:
-«Να κάνεις το σωστό», λέει η γιατρός Πηνελόπη Καλαφάτη.
-«Να αγαπάς και να τιμάς τον Θεό και την κοινωνία», απαντά ο ιερέας Νικόλας Παπανικολάου.
-«Να προσπαθείς για την τελειότητα» λέει ο ηθοποιός Κωστής Θωμόπουλος.
-«Να βγαίνουμε από τη ζώνη της άνεσής μας για να βοηθήσουμε κάποιον που έχει ανάγκη», λέει η Τατιάνα Παπαδοπούλου, εθελόντρια στον καταυλισμό προσφύγων στη Μαλακάσα.
«Η μυθολογία που συνοδεύει αυτήν την αόριστη ιδέα δεν έχει προηγούμενο. Πράγματι, η λέξη είναι αδύνατο να μεταφραστεί με ακρίβεια σε καμία γλώσσα», εξηγεί ο Βασίλειος Π. Βερτουδάκης, λέκτορας της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ. «Ωστόσο, το φιλότιμο αποτελεί δομικό στοιχείο της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας λόγω της μοναδικής στάσης της Ελλάδας σε σχέση με αυτό που αποκαλούμε Δύση».
Ο κύριος Βερτουδάκης σημειώνει ότι η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «φιλοτιμία», της οποίας η πρώτη επιβεβαιωμένη γραπτή αναφορά χρονολογείται στην αυγή της ελληνικής κλασικής περιόδου (6ος και 7ος αιώνας π.Χ.) στα γραπτά του λυρικού ποιητή Πίνδαρου.
Ο Andreas Deffner, εν τω μεταξύ, πακετάρει τις βαλίτσες του ένα ακόμα καλοκαίρι στο Τολό, μαζί με τη γιαγιά Βαγγελιώ. «Ποιος είναι ο ορισμός σας για το φιλότιμο;» τον ρωτά ο δημοσιογράφος του BBC και εκείνος απαντά: «Δύο -τρεις θετικές σκέψεις, ένα λίτρο ζεστασιά, 500 γραμμάρια φιλοξενίας, 10 σταγόνες συμπάθειας, μια ουγκιά υπερηφάνειας, αξιοπρέπεια και ο εσωτερικός μας οδηγός».
Πηγή: https://lefkadazin.gr/
