Δύο αδελφάκια μένουνε σπίτι στη Θεσσαλονίκη και μας δείχνουν τις ζωγραφιές τους από το μπαλκόνι |CreativeProtagon/Reuters
Πόσο να τα απασχολήσεις δημιουργικά μέσα στο σπίτι; Το κάνεις όσο μπορείς, αλλά δεν μπορείς να ασχολείσαι συνεχώς με τη δημιουργική τους απασχόληση. Και η οθόνη δεν είναι η καλύτερη λύση. Σε ορισμένες περιπτώσεις άλλωστε δεν είναι καν λύση
Λίλα Σταμπούλογλου
«Χύτρα που βράζει». 'Ετσι αποκάλεσαν οι ψυχολόγοι που μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την ενέργεια των παιδιών που βιώνουν την καραντίνα. Για εμάς τους γονείς, ειδικά των μικρότερων παιδιών, ήταν μια επιβεβαίωση όσων ζούμε.
Παιχνίδια που εκτοξεύονται από τον ένα τοίχο στον άλλο, μπάλες που περνάνε ξυστά δίπλα απ’ την τηλεόραση, καναπέδες που γίνονται πίστες αναρρίχησης και νερομπογιές που ξαφνικά τις βλέπεις χυμένες στην πολυθρόνα. Και μεταξύ αυτών, ατελείωτη γκρίνια και τσακωμοί. Προσπαθείς να βάλεις τάξη, να θέσεις κανόνες, αλλά είναι απίθανο να το καταφέρεις σε μια συνθήκη από την οποία λείπουν η κανονικότητα, ο χώρος, η ελευθερία.
Παιχνίδια που εκτοξεύονται από τον ένα τοίχο στον άλλο, μπάλες που περνάνε ξυστά δίπλα απ’ την τηλεόραση, καναπέδες που γίνονται πίστες αναρρίχησης και νερομπογιές που ξαφνικά τις βλέπεις χυμένες στην πολυθρόνα. Και μεταξύ αυτών, ατελείωτη γκρίνια και τσακωμοί. Προσπαθείς να βάλεις τάξη, να θέσεις κανόνες, αλλά είναι απίθανο να το καταφέρεις σε μια συνθήκη από την οποία λείπουν η κανονικότητα, ο χώρος, η ελευθερία.
Σε κάποιες περιπτώσεις η χύτρα δεν βράζει, έχει ήδη ξεχειλίσει. Και όσο περνάει ο καιρός, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να διαχειριστείς την ενέργεια των παιδιών μέσα στους τέσσερις τείχους. Φυσικά θα τα βγάλεις και έξω, αλλά λίγο ποδήλατο και μερικές γυροβολιές στη γειτονιά δεν αρκούν για να εκτονωθούν επαρκώς, όταν έχουν εξαφανιστεί όλες οι δραστηριότητες, από το σχολείο και το φροντιστήριο μέχρι το μπάσκετ και το μπαλέτο. Ακόμα και οι παιδικές χαρές έχουν τεθεί εκτός πλαισίου —ο υφυπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι θα είναι κλειστές, όσο θα είναι κλειστά τα Δημοτικά και Νηπιαγωγεία, δηλαδή μέχρι 1η Ιουνίου και μετά ελπίζουμε στο «ενδέχεται, επαναλαμβάνω ενδέχεται» που είπε ο Πρωθυπουργός.
Από την άλλη, πόσο να τα απασχολήσεις δημιουργικά μέσα στο σπίτι; Ας είμαστε ειλικρινείς, το κάνεις όσο μπορείς, αλλά δεν μπορείς να ασχολείσαι συνεχώς με τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών, υπάρχουν ένα σωρό υποχρεώσεις που πρέπει να διεκπεραιώσεις. Να δουλέψεις, να μαγειρέψεις, να καθαρίσεις, να συμμαζέψεις. Το καθάρισμα και το συμμάζεμα ειδικά, έχουν εξελιχθεί σε εργασία μεγάλων απαιτήσεων για όποιον τα έχει αναλάβει. Γιατί όταν η οικογένεια περνάει το εικοσιτετράωρο κλεισμένη στο σπίτι, στο τέλος της ημέρας είναι σαν να έχει πέσει βόμβα εκεί μέσα.
Φυσικά, η οθόνη σε καλεί να υποκύψεις, όπως οι Σειρήνες τον Οδυσσέα. Και το πρόβλημα δεν είναι ότι θα επιτρέψεις στα παιδιά να δουν ένα κινούμενο σχέδιο παραπάνω, αυτό είναι το λιγότερο κακό. Το θέμα είναι ότι η δίαυλος επικοινωνίας με τον έξω κόσμο στην καραντίνα, περνάει σχεδόν ολοκληρωτικά μέσα από την οθόνη. Θα μιλήσουν στο Skype με τον παππού και τη γιαγιά ή με τους φίλους τους, θα δουν θέατρο διαδικτυακά, έτσι θα κάνουν και τα μαθήματά τους, τις ξένες γλώσσες, τη λογοθεραπεία κ.ο.κ. Μέχρι και το μπαλέτο και το καράτε κάνουν πια μέσω Skype.
Δεν τολμώ να σκεφτώ τι περνάνε τα παιδιά φτωχών οικογενειών, που ζουν σε δυαράκια και σε ημιυπόγεια, χωρίς καν ένα μπαλκόνι να αναπνεύσουν. Παιδιά των οποίων οι γονείς παλεύουν για ένα μεροκάματο και δεν έχουν την πολυτέλεια να τα απασχολήσουν. Υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν ούτε τα βασικά για μια δημιουργική απασχόληση εντός του σπιτιού τους, τι να λέμε τώρα.
Η καραντίνα θα τελειώσει σε λίγες μέρες, η σταδιακή άρση των μέτρων θα μας φέρει πιο κοντά σε μια κανονικότητα, όλα ωστόσο παραμένουν ρευστά και αβέβαια. Στην καλύτερη περίπτωση, οι μήνες που θα έρθουν θα μας αφήσουν να κυκλοφορήσουμε τηρώντας αυστηρούς κανόνες, αλλά η πιθανότητα νέων περιορισμών παραμονεύει στη γωνία. Και το άνοιγμα των σχολείων είναι μια δύσκολη εξίσωση, ίσως η δυσκολότερη που πρέπει να λύσουν οι αρμόδιοι. Όσο για τις μικρότερες ηλικίες, είναι γρίφος.
Την Κυριακή που μας πέρασε, τα παιδιά στην Ισπανία επετράπη να βγουν έξω έπειτα από έξι βδομάδες σκληρής καραντίνας. Οκτώ εκατομμύρια παιδιά, φυλακισμένα στα σπίτια τους, χωρίς τη διέξοδο της μετακίνησης 6, χωρίς ούτε έναν περίπατο γύρω από το τετράγωνο, το διανοείστε; Εδειχναν τις ζωγραφιές τους από τα μπαλκόνια των σπιτιών τους και παρακαλούσαν: αφήστε μας να βγούμε. Τα έβλεπες και πόναγε η ψυχή σου, κι έτρεμες στην ιδέα να περνούσαν και τα δικά σου παιδιά ένα τόσο αυστηρό lockdown.
'Αμα χρειαστεί, βεβαίως, θα το περάσουν. Ας βοηθήσουμε όλοι να μη χρειαστεί, τηρώντας όσο γίνεται πιο ευλαβικά όσα μας λένε. Γιατί, εν τέλει, η δική μας συμπεριφορά είναι εκείνη που διαμορφώνει την εξέλιξη των πραγμάτων. Τη δική μας ασυνειδησία και απροσεξία θα την πληρώσουν και τα παιδιά, με έναν ακόμα εγκλεισμό, κατακαλόκαιρο, στο σπίτι. Κι εκεί δεν θα βράζει μόνο η χύτρα μέσα τους, θα βράζει και ο τόπος.
Από την άλλη, πόσο να τα απασχολήσεις δημιουργικά μέσα στο σπίτι; Ας είμαστε ειλικρινείς, το κάνεις όσο μπορείς, αλλά δεν μπορείς να ασχολείσαι συνεχώς με τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών, υπάρχουν ένα σωρό υποχρεώσεις που πρέπει να διεκπεραιώσεις. Να δουλέψεις, να μαγειρέψεις, να καθαρίσεις, να συμμαζέψεις. Το καθάρισμα και το συμμάζεμα ειδικά, έχουν εξελιχθεί σε εργασία μεγάλων απαιτήσεων για όποιον τα έχει αναλάβει. Γιατί όταν η οικογένεια περνάει το εικοσιτετράωρο κλεισμένη στο σπίτι, στο τέλος της ημέρας είναι σαν να έχει πέσει βόμβα εκεί μέσα.
Φυσικά, η οθόνη σε καλεί να υποκύψεις, όπως οι Σειρήνες τον Οδυσσέα. Και το πρόβλημα δεν είναι ότι θα επιτρέψεις στα παιδιά να δουν ένα κινούμενο σχέδιο παραπάνω, αυτό είναι το λιγότερο κακό. Το θέμα είναι ότι η δίαυλος επικοινωνίας με τον έξω κόσμο στην καραντίνα, περνάει σχεδόν ολοκληρωτικά μέσα από την οθόνη. Θα μιλήσουν στο Skype με τον παππού και τη γιαγιά ή με τους φίλους τους, θα δουν θέατρο διαδικτυακά, έτσι θα κάνουν και τα μαθήματά τους, τις ξένες γλώσσες, τη λογοθεραπεία κ.ο.κ. Μέχρι και το μπαλέτο και το καράτε κάνουν πια μέσω Skype.
Δεν τολμώ να σκεφτώ τι περνάνε τα παιδιά φτωχών οικογενειών, που ζουν σε δυαράκια και σε ημιυπόγεια, χωρίς καν ένα μπαλκόνι να αναπνεύσουν. Παιδιά των οποίων οι γονείς παλεύουν για ένα μεροκάματο και δεν έχουν την πολυτέλεια να τα απασχολήσουν. Υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν ούτε τα βασικά για μια δημιουργική απασχόληση εντός του σπιτιού τους, τι να λέμε τώρα.
Η καραντίνα θα τελειώσει σε λίγες μέρες, η σταδιακή άρση των μέτρων θα μας φέρει πιο κοντά σε μια κανονικότητα, όλα ωστόσο παραμένουν ρευστά και αβέβαια. Στην καλύτερη περίπτωση, οι μήνες που θα έρθουν θα μας αφήσουν να κυκλοφορήσουμε τηρώντας αυστηρούς κανόνες, αλλά η πιθανότητα νέων περιορισμών παραμονεύει στη γωνία. Και το άνοιγμα των σχολείων είναι μια δύσκολη εξίσωση, ίσως η δυσκολότερη που πρέπει να λύσουν οι αρμόδιοι. Όσο για τις μικρότερες ηλικίες, είναι γρίφος.
Την Κυριακή που μας πέρασε, τα παιδιά στην Ισπανία επετράπη να βγουν έξω έπειτα από έξι βδομάδες σκληρής καραντίνας. Οκτώ εκατομμύρια παιδιά, φυλακισμένα στα σπίτια τους, χωρίς τη διέξοδο της μετακίνησης 6, χωρίς ούτε έναν περίπατο γύρω από το τετράγωνο, το διανοείστε; Εδειχναν τις ζωγραφιές τους από τα μπαλκόνια των σπιτιών τους και παρακαλούσαν: αφήστε μας να βγούμε. Τα έβλεπες και πόναγε η ψυχή σου, κι έτρεμες στην ιδέα να περνούσαν και τα δικά σου παιδιά ένα τόσο αυστηρό lockdown.
'Αμα χρειαστεί, βεβαίως, θα το περάσουν. Ας βοηθήσουμε όλοι να μη χρειαστεί, τηρώντας όσο γίνεται πιο ευλαβικά όσα μας λένε. Γιατί, εν τέλει, η δική μας συμπεριφορά είναι εκείνη που διαμορφώνει την εξέλιξη των πραγμάτων. Τη δική μας ασυνειδησία και απροσεξία θα την πληρώσουν και τα παιδιά, με έναν ακόμα εγκλεισμό, κατακαλόκαιρο, στο σπίτι. Κι εκεί δεν θα βράζει μόνο η χύτρα μέσα τους, θα βράζει και ο τόπος.
ΥΓ. Βλέποντας πώς συνωστίζεται ο κόσμος στη γειτονιά μου τα απογεύματα, ιδίως του Σαββατοκύριακου, κάνοντας βόλτες πέρα-δώθε στα ίδια σημεία, δεν είμαι και πολύ αισιόδοξη ότι θα γλιτώσουμε το βράσιμο.
