Επιμέλεια: Ελένη Σοφού
Ήρθε ξανά η αγαπημένη εποχή των Χριστουγέννων, η αγαπημένη γιορτή όλων των παιδιών και των μεγάλων (που γίνονται ξανά παιδιά), η εποχή των κουραμπιέδων και των μελομακάρονων, ο στολισμός των δέντρων με λαμπιόνια και χρωματιστά στολίδια, η ζεστή θαλπωρή δίπλα στο τζάκι, τα οικογενειακά τραπέζια γεμάτα λιχουδιές και λαχταριστά καλούδια. Το αγαπημένο χριστουγεννιάτικο έθιμο όμως όλων μας είναι η ανταλλαγή δώρων.
Προβληματιζόμαστε στο τι δώρο θα διαλέξουμε; Η λύση είναι μία. Τι πιο όμορφο δώρο από ένα βιβλίο!
Δώρο με μεγάλη συναισθηματική αξία, μεγάλο ή μικρό, με εικόνες ή χωρίς, παιδικό ή λογοτεχνικό για μεγάλους, ένα βιβλίο είναι το σωστό δώρο. Πόσο μάλλον ένα χριστουγεννιάτικο βιβλίο, για να μπει κανείς στο κλίμα των γιορτών. Σήμερα λοιπόν μια ανάσα πριν από τα Χριστούγεννα, σας παρουσιάζω (προτείνω) ένα βιβλίο που γράφτηκε αρχικά για παιδιά, κατάφερε όμως να συγκινήσει και τους μεγάλους. Το βιβλίο έχει τίτλο «Το ωραιότερο χριστουγεννιάτικο στολίδι» (2018) της Αγγελικής Δαρλάση, που εμπνεόμενη από ένα ιστορικό γεγονός (Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στις 7 Δεκεμβρίου 1914, ο Πάπας Βενέδικτος ΙΕ΄ έκανε έκκληση για εκεχειρία την περίοδο των Χριστουγέννων του 1914. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η έκκληση εισακούστηκε σε αρκετούς τομείς του Δυτικού Μετώπου και οι άνθρωποι έκαναν πράξη το μήνυμα για αδελφοσύνη κι επί γης ειρήνη), μας χάρισε μια υπέροχη χριστουγεννιάτικη ιστορία.
Προβληματιζόμαστε στο τι δώρο θα διαλέξουμε; Η λύση είναι μία. Τι πιο όμορφο δώρο από ένα βιβλίο!
Η ιστορία του βιβλίου μας μιλάει για ένα ξεχωριστό χριστουγεννιάτικο στολίδι, για ένα αγόρι που, αν κι έμοιαζε με ξωτικό, πήγε να πολεμήσει σ’ έναν από τους αγριότερους πολέμους. Μια ιστορία που μιλάει και για μια μικρή εκεχειρία σ’ έναν μεγάλο πόλεμο κάποια Χριστούγεννα πριν από πολλά πολλά χρόνια. Μια ιστορία που πολλοί δεν την πίστεψαν ποτέ. Κι όμως, αυτή η ιστορία είναι αληθινή και μιλάει για το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων: για αδελφοσύνη και ειρήνη.
«Είναι νύχτα παραμονής Χριστουγέννων…, έτσι αρχίζει το βιβλίο. Σε θέση περίοπτη στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, τσαλακωμένο και πολυκαιρισμένο, ένα σκουρόχρωμο σακουλάκι επισκιάζει όλα τα άλλα στολίδια, τα πολύχρωμα και τα περίτεχνα. Στο εσωτερικό του υπάρχει μία και μοναδική καραμέλα, παλιά κι αυτή σαν το περίβλημά της. Και τούτο το ταπεινό και φαινομενικά ασήμαντο αντικείμενο είναι το ωραιότερο στολίδι, αναφέρει στην πρώτη σελίδα η Αγγελική Δαρλάση. Αυτό είναι άλλωστε το συγγραφικό εύρημά της, το αφηγηματικό της άλλοθι, η κεντρομόλος δύναμη που κρατά σε τροχιά την αφήγηση εξυπηρετώντας περιφερειακά την πλοκή της. Διότι εδώ, ο κύριος στόχος δεν είναι το στολίδι αλλά η ανάδειξη ενός αξιοθαύμαστου, αυθόρμητου και ανεπανάληπτου ιστορικού γεγονότος, που μπορεί να είναι γνωστό σε πολλούς ενήλικες, όχι όμως και στα παιδιά. Μιλάμε για τη χριστουγεννιάτικη ανακωχή του 1914. Γνωστή και ως Χριστουγεννιάτικη Εκεχειρία, το αξιοσημείωτο αυτό γεγονός αποτελεί το αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της ουσιαστικής μαγείας των Χριστουγέννων. Συνέβη την παραμονή των Χριστουγέννων μέσα σ’ ένα απίστευτο σκηνικό λάσπης, ψυχρής βροχής και φρικτών αιματοχυσιών στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν την είχε προγραμματίσει κανείς. Συνέβη αυθόρμητα, ανάμεσα σε απλούς στρατιώτες, ενάντια στις διαταγές των ανωτέρων τους, κόντρα στο πολεμικό κλίμα που τους χώριζε και στα εμπόδια της γλώσσας. Σε αυτό το αληθινό ιστορικό γεγονός η Αγγελική Δαρλάση μας παρουσιάζει ένα παραμύθι με αντιπολεμικό μήνυμα και πάνω σ’ αυτό εμφανίζονται οι χαρακτήρες της, διαγράφοντας μια κυκλική τροχιά με αφετηρία το παρόν, κατεύθυνση το παρελθόν και επιστροφή ξανά στο παρόν. Με τον υπέροχο αφηγηματικό της λόγο, μέσα από το βιβλίο της μας συγκινεί και αποδεικνύει περίτρανα πως μόνο η ειρήνη μπορεί να σώσει τον κόσμο. Η Αγγελική Δαρλάση έχει κάθε φορά τον τρόπο να μπαίνει σε βάθος και να ερμηνεύει μια τρυφερή πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης. Και δω ο ήρωάς της, είναι ένας Βρετανός έφηβος που στον πόλεμο του 1914 έφυγε κι αυτός για το μέτωπο. Μια ιστορία συμφιλίωσης εν καιρώ σκληρού πολέμου πραγματεύεται τούτο το βιβλίο. Οι εχθροί γίνονται φίλοι τη χριστουγεννιάτικη νύχτα. Οι εχθροί ξεχνούν τους διαχωρισμούς, τους ρατσισμούς, τους ανταγωνισμούς και συμπεριφέρονται ειρηνικά δείχνοντας αγάπη και αλληλεγγύη ο ένας στον άλλο. Υπερβαίνουν ό,τι νοσηρό και τοξικό και συνυπάρχουν ευτυχισμένα έστω και για λίγες στιγμές. Μακάρι να έμεναν αγαπημένοι αιωνίως, όμως είναι υποχρεωμένοι να προσγειωθούν στη σκληρή πραγματικότητα. Μπορεί να έγινε ένα μικρό διάλειμμα, αλλά ο πόλεμος καλά κρατεί. Επειδή οι ηγέτες, οι επεκτατικές πολιτικές και τα συμφέροντα είναι αυτά που χωρίζουν τους λαούς. Οι απλοί άνθρωποι δεν έχουν τίποτα να μοιράσουν στην ουσία. Απλά μπλέκουν μοιραία στη δίνη του πολέμου, και υφίστανται τις καταστροφικές συνέπειες. Οι ήρωες της Δαρλάση δεν έχουν αλλοτριωθεί, παραμένουν ευαίσθητοι, αγνοί. Συνεχίζουν να διατηρούν την ανθρωπιά τους και τα καλά τους αισθήματα και ανταλλάσουν δώρα. Μικρά και ταπεινά αντικείμενα ήταν τα δώρα που αντάλλαξαν δύο απλοί στρατιώτες, ένας έφηβος Άγγλος κι ένας νεαρός Γερμανός, γιατί αυτά μόνο είχαν να δώσουν. Μια φιλία ανθίζει σαν λουλούδι εν καιρώ πολέμου. Στα μάτια της οικογένειας που κάθε χρόνο τοποθετεί το σακουλάκι με την καραμέλα στο πιο ψηλό κλωνί του χριστουγεννιάτικου δέντρου, είναι το πιο ξεχωριστό, το ωραιότερο στολίδι του κόσμου. Και σίγουρα θα φάνταζε ακόμη πιο ωραίο αν γνώριζε η οικογένεια ότι ψηλά στην κορυφή ενός άλλου δέντρου, σε μια άλλη χώρα, ένα άλλο ταπεινό στολίδι φαντάζει σε κάποιους άλλους ανθρώπους το ίδιο όμορφο και σημαντικό όπως και το δικό τους. Διότι τελικά το ωραιότερο στολίδι δεν ήταν ένα, αλλά δύο. Το σακουλάκι με την καραμέλα από τη μια, κι από την άλλη ένα κουμπί, ένα απλό παλιό κουμπί, ξηλωμένο από μία στρατιωτική χλαίνη. Η Δαρλάση, προσφέρει ένα πλούσιο ποιοτικό κείμενο, με ισχυρά μηνύματα, με ήρωες παιδιά ή εφήβους που μπορούν να αποτελέσουν με τις πράξεις τους δυνατά, ωραία πρότυπα για τους νεαρούς αλλά και για τους μεγάλους αναγνώστες. Τότε, στο Δυτικό Μέτωπο, την ανεπανάληπτη εκείνη μαγική νυχτιά όπου απλοί στρατιώτες αψήφησαν κάθε εντολή και αφήνοντας στην άκρη τα όπλα, ψάλλοντας την Άγια Νύχτα πλησίασαν με ανθρωπιά τον αντίπαλό τους. Κι όσο κι αν επικράτησε προσωρινά η εκεχειρία, αφήνοντας ,άναυδους τους ανώτερους αξιωματικούς και μετατρέποντας τους ορκισμένους εχθρούς σε φίλους, έμεινε στην παγκόσμια ιστορία ως η στιγμή όπου το πνεύμα των Χριστουγέννων νίκησε τον πόλεμο.
«Στα μάτια του εχθρού αναγνώρισαν κάτι από τον εαυτό του ο καθένας»
Καλό διάβασμα!
Καλά και ευτυχισμένα Χριστούγεννα! Και επί γης ΕΙΡΗΝΗ!
Λίγα λόγια για την συγγραφέα:
Η Αγγελική Δαρλάση γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα. Έκανε μεταπτυχιακά σε Σπουδές Παράστασης στο Λονδίνο και Θεατρικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και παρακολούθησε μαθήματα συγγραφής σε Ελλάδα και Αγγλία. Από το 1998 σκηνοθετεί για το θέατρο (ιδιαίτερα παραστάσεις devised theatre), μουσικές συναυλίες και είναι από τα ιδρυτικά μέλη της «Ομάδας Θεάματος Η Άλλη Πλευρά» και της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας «Puzzlemusik». Έχει κάνει θεατρικές μεταφράσεις κι έχει επιμεληθεί τη δραματουργική σύνθεση αρκετών παραστάσεων. Το 2000 βραβεύτηκε με το Β΄ βραβείο για νέους θεατρικούς συγγραφείς (Γ.Γ.Ν.Γ. – Θέατρο του Νότου). Το μυθιστόρημά της για παιδιά «Ονειροφύλακες» τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας το 2005 και το «Τότε που κρύψαμε έναν άγγελο» με το «Βραβείο Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου» το 2010. Το βιβλίο της «Το παλιόπαιδο» (2014) πήρε Βραβείο σε εικονογράφο και συγγραφέα βιβλίου με πολύχρωμη εικονογράφηση για την εικονογράφηση και για το κείμενο, από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Ασχολείται με το θέατρο στην εκπαίδευση διδάσκοντας Θεατρική Αγωγή και Στοιχεία Θεατρολογίας στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.