Ανέλαβε καθήκοντα 46ου προέδρου των ΗΠΑ ο Τζο Μπάιντεν και η προσοχή πλέον στρέφεται στην επόμενη ημέρα. Ένα από τα βασικά ερωτήματα που τίθενται με την αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο, είναι πώς θα διαμορφωθεί η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών σε παγκόσμιο επίπεδο ευρύτερα, αλλά και ειδικότερα σε σχέση με την Ελλάδα.
Η εκλογή του Αμερικανού Προέδρου επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την πορεία των γεωπολιτικών σχέσεων και τις ευαίσθητες ισορροπίες σε αρκετές «καυτές» περιοχές. Μία εξ’ αυτών είναι αυτή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου την προηγούμενη τετραετία ο Ντόναλντ Τραμπ, ένεκα της «θερμής» σχέσης που διατηρούσε με τον Ταγίπ Ερντογάν, «έκλεινε τα μάτια του» στην τουρκική παραβατικότητα.
Δεν αποτελεί μυστικό το γεγονός ότι η ελληνική πλευρά είδε με ικανοποίηση, αλλά και συγκρατημένη αισιοδοξία, την εκλογή Μπάιντεν, με δεδομένο ότι ο νέος πρόεδρος είναι βαθύς γνώστης των ζητημάτων που μας απασχολούν. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν από τους πρώτους ηγέτες διεθνώς, που έσπευσε να στείλει τα συγχαρητήριά του στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο.
Σε προεκλογικό του κείμενο, για θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, ο Μπάιντεν ανέφερε ότι σε αντίθεση με τον Τραμπ, θα αντιδράσει στην τουρκική συμπεριφορά, που παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο ή τις συμμαχικές δεσμεύσεις της στο ΝΑΤΟ, όπως οι τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και θα είναι πιο παρεμβατικός στην ευρύτερη περιοχή σε αντίθεση με τον Τραμπ.
Επίσης στην ανακοίνωση του εκλογικού του επιτελείου, που είχε τίτλο «το όραμα του Τζο Μπάιντεν για τους Ελληνοαμερικανούς και τις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας», γίνεται αναλυτική αναφορά στους μακροχρόνιους δεσμούς του με την ελληνοαμερικανική κοινότητα επισημαίνοντας ότι:
• θα συνεργαστεί την Ελλάδα για την προώθηση της σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο.
• Θα αντιδράσει στην τουρκική συμπεριφορά που παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο ή τις συμμαχικές δεσμεύσεις της στο ΝΑΤΟ, όπως οι τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου.
• Θα εργαστεί διπλωματικά για να δώσει λύση στο Κυπριακό.
• Θα συνεχίσει να είναι μια ισχυρή φωνή για τη θρησκευτική ελευθερία παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Το κομμάτι στο οποίο αναμένεται να δούμε σημαντική διαφορά σε σχέση με τον Τράμπ, αφορά στην διαπροσωπική αντιμετώπιση του Ταγίπ Ερντογάν. Η εκλογή του Μπάιντεν σημαίνει επιστροφή στην άσκηση της παραδοσιακής αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία θα λειτουργεί σε απόλυτη συνεννόηση με τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας. Τελειώνουν δηλαδή οριστικά οι τηλεφωνικές παρεμβάσεις Ερντογάν στον "Αμερικανό φίλο του Πρόεδρο" για ανατροπή των προτάσεων αυτών των υπουργείων.
Ο βαθμός της εξάρτησης του Τραμπ από τον Ερντογάν και η σκοτεινή τους σχέση, φάνηκε ανάγλυφα και στην πρόσφατη υπόθεση της κρατικής τουρκικής τράπεζας "Halk Bank", μέσω της οποίας διοχετεύονταν δισεκατομμύρια δολάρια χρυσού και ρευστό προς το Ιράν, κατά παράβαση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της χώρας.
Αυτή άλλωστε η διαπροσωπική σχέση του απερχόμενου Τραμπ - Ερντογάν, ήταν που έδινε την δυνατότητα στην Τουρκία να αισθάνεται ότι μπορεί προχωράει σε κινήσεις που δημιουργούσαν ένταση και αβεβαιότητα στην περιοχή. Ωστόσο, τα απανωτά χαστούκια που δέχτηκε ο Τούρκος πρόεδρος με την αποφασιστική συμπεριφορά της Ελλάδας σε Έβρο και Αιγαίο, το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ανάγκασε τους ψυχρούς γραφειοκράτες στο υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, το Κογκρέσο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που αναλύουν μόνο δεδομένα και συσχετισμούς δυνάμεων, να είναι πολύ επιφυλακτικοί απέναντι στους Τούρκους και να κρατούν αποστάσεις από την τακτική Τράμπ.
Ο Μπάιντεν εκτιμάται ότι θα οδηγήσει τις ΗΠΑ ξανά πιο κοντά στον άξονα συνεργασίας με την ΕΕ. Μάλιστα στην Ευρώπη, η οποία έχει διανύσει τέσσερα χρόνια τριβών με τον Ντόναλντ Τραμπ, δίνεται η δυνατότητα πλέον να είναι καλύτερα συντονισμένη με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και να αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, ηγέτες όπως ο Ερντογάν, ο οποίος έχει αψηφήσει ανοιχτά Βρυξέλλες, Βερολίνο και Παρίσι.
Η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν, με αντιπρόεδρο την Κάμαλα Χάρις, ένα υπουργικό συμβούλιο που είναι ξεκάθαρα επηρεασμένο από τον τέως πρόεδρο Ομπάμα, με Έλληνες ομογενείς σε κυβερνητικές και νευραλγικές θέσεις στον Λευκό Οίκο, είναι απολύτως δεδομένο ότι θα ασκήσει αφόρητες πιέσεις προς τον Ερντογάν και θα κρατήσει «σκληρότερη» στάση έναντι της Τουρκίας, που προκαλεί με την επιθετικότητά της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Συνεπώς η Ελλάδα ευνοείται από μια Αμερική περισσότερο ανοιχτή στον κόσμο, περισσότερο παρεμβατική, με μια στάση αρχών, έστω και ορισμένες φορές γλυκανάλατη και ρομαντική, όπως εκείνη που προωθούσε ο Ομπάμα, σε αντίθεση με τη «Μεγάλη Αμερική» του Τραμπ, η οποία εμφάνιζε τάσεις απομονωτισμού και ήταν έτοιμη να μπει σε συναλλαγή με ηγέτες όπως ο Ερντογάν, αλλά και οποιονδήποτε είχε κάτι να προσφέρει ώστε να «γίνεται παιχνίδι».
Συμφέροντα υπάρχουν και δεν θα πάψουν ποτέ να υπάρχουν. Πιθανότατα η κυβέρνηση Μπάιντεν, θα χρησιμοποιήσει την τακτική του πραγματικού «μαστίγιου και καρότου» έναντι του Ερντογάν, ευελπιστώντας ότι κάποια στιγμή ο επόμενος ένοικος στο Ακ Σαράι, θα είναι περισσότερο συνεννοήσιμος.
Γιώργος Γρηγοράκος
Αξιωματικός Πολεμικού Ναυτικού ε.α
Δημότης Λουτρακίου-Περαχώρας.Αγίων Θεοδώρων
