Της Ασπασίας Παπαδοπούλου
Ασπασία Παπαδοπούλου
Πηγή: https://www.offlinepost.gr
Ένα από τα δεινά της ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι το φαινόμενο του Brain Drain, δηλαδή της φυγής του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό. Η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης στην ελληνική αγορά εργασίας, προκαλεί υψηλά ποσοστά ανεργίας, αλλά και φαινόμενα υποαπασχόλησης και απασχόλησης σε θέσεις εργασίας που δεν απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό.
Οι νέοι μορφώνονται σε ελληνικά πανεπιστήμια, εντούτοις δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να μεταναστεύουν στο εξωτερικό για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και επαγγελματικής ανέλιξης. Ωστόσο, πώς βιώνουν οι νέοι Έλληνες μετανάστες τη διαμονή τους στο εξωτερικό; Νοσταλγούν την Ελλάδα; Κανένας δεν θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα τα συναισθήματά τους από τους ίδιους. Είχα την τιμή και την ευκαιρία να γνωρίσω Έλληνες του απόδημου ελληνισμού, ανάμεσά τους τον Σπύρο, τον Θάνο και τον Δημήτρη, τρεις ξεχωριστούς και φιλόδοξους ανθρώπους, που προσπαθούν για ένα καλύτερο αύριο εκτός Ελλάδος, έχοντας ωστόσο πάντα στην καρδιά τους την πατρίδα τους.
Οι νέοι μορφώνονται σε ελληνικά πανεπιστήμια, εντούτοις δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να μεταναστεύουν στο εξωτερικό για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και επαγγελματικής ανέλιξης. Ωστόσο, πώς βιώνουν οι νέοι Έλληνες μετανάστες τη διαμονή τους στο εξωτερικό; Νοσταλγούν την Ελλάδα; Κανένας δεν θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα τα συναισθήματά τους από τους ίδιους. Είχα την τιμή και την ευκαιρία να γνωρίσω Έλληνες του απόδημου ελληνισμού, ανάμεσά τους τον Σπύρο, τον Θάνο και τον Δημήτρη, τρεις ξεχωριστούς και φιλόδοξους ανθρώπους, που προσπαθούν για ένα καλύτερο αύριο εκτός Ελλάδος, έχοντας ωστόσο πάντα στην καρδιά τους την πατρίδα τους.
Ο Σπύρος μένει μόνιμα στο εξωτερικό από το 2013. Έχει ζήσει στη Δανία, τη Γερμανία και από το 2018 μένει μόνιμα στις Βρυξέλλες. Εργάζεται ως διαχειριστής έργων και τεχνικός σύμβουλος σε διεθνή οργανισμό σχετικά με την προώθηση πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης στον κλάδο της κατοικίας. Επίσης, συμμετέχει σε διαβουλεύσεις που διεξάγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στον ελεύθερό του χρόνο ασχολείται με την παραγωγή ταινιών μικρού μήκους, τη διοργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων, τη μίξη ηλεκτρονικής μουσικής, ενώ δηλώνει λάτρης της μαγειρικής και της κηπουρικής.
Έπειτα από 6 χρόνια διαμονής στο εξωτερικό, δηλώνει πως όσο περνούν τα χρόνια τόσο μειώνεται η επιθυμία του να επιστρέψει στην Ελλάδα.
«Δεδομένου ότι ο διαφορετικός τρόπος ζωής και η απότομη αλλαγή από την ηλιόλουστη Ελλάδα στο μόνιμο γκρίζο της Σκανδιναβίας, ήταν μια άκρως βίαιη αλλαγή στην καθημερινότητά μου, μετά το πέρας των πρώτων μηνών είχα επαρκώς οικειοποιηθεί. Έπειτα από 5 χρόνια στη Δανία και τη Γερμανία, έμαθα να προσαρμόζομαι εύκολα σε νέα δεδομένα, διαφορετικούς ρυθμούς, έχοντας ανυπομονησία για την εξερεύνηση μιας άγνωστης πόλης. Από την άλλη πλευρά, δεν μου πέρασε από το μυαλό πως κάποια από τις πόλεις που έζησα, θα με προσέλκυε για μακροπρόθεσμη διαμονή. Βίωσα πολλές εμπειρίες και δυσκολίες, ώσπου κατέληξα στις Βρυξέλλες, στο κέντρο της Ευρώπης.
Οι Βρυξέλλες είναι η πιο κοσμοπολίτικη πόλη της Ευρώπης με 179 διαφορετικές εθνικότητες και μόνο τα δύο τρίτα του πληθυσμού είναι Βέλγοι. Είναι σχεδόν σίγουρο, πως το πρωί πηγαίνοντας στη δουλειά με τα μέσα μεταφοράς, θα ακούσεις κάποιον να μιλάει σε μια γλώσσα που δεν έχεις ξανακούσει. Ως επί το πλείστον τα άτομα που θα συναντήσεις, ασχολούνται έμμεσα ή άμεσα με κάποια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οπότε, δεν είναι καθόλου απίθανο να ανοίξεις κουβέντα με κάποιον άγνωστο για ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος ακόμα και το Σαββατόβραδο μετά από δύο μπύρες σε ένα μπαρ.
Η μίξη της γαλλικής κουλτούρας των Βρυξελλών με τον αμιγώς διεθνή χαρακτήρα της πόλης, την κάνει ξεχωριστή και δημιουργεί μια πανδαισία διαφορετικών πολιτισμών από κάθε γωνιά της Ευρώπης και όχι μόνο. Το στερεότυπο των πόλεων της βόρειας Ευρώπης με την ανιαρή καθημερινότητα και τον περιορισμό της κοινωνικοποίησης αποκλειστικά τα σαββατοκύριακα, φυσικά δεν αναφέρεται στις Βρυξέλλες. Τα μπαρ και τα καφέ είναι γεμάτα κάθε μέρα ως αργά το βράδυ και οι επιλογές για ψυχαγωγία, φυσικά δεν τελειώνουν εκεί.
Στις Βρυξέλλες, νιώθεις πως έχεις κάτι κοινό με τους ανθρώπους που συναντάς. Αρχικά μπορεί να έχεις την αίσθηση πως είσαι ένας ξένος (ειδικά αν δεν μιλάς γαλλικά), ωστόσο γρήγορα συνειδητοποιείς πως και οι γύρω σου έχουν παρόμοια συναισθήματα, κάτι που σε κάνει να οικειοποιηθείς την πόλη και να την κάνεις σύντομα κομμάτι των εμπειριών σου. Μπορεί η συγκεκριμένη παρατήρηση να βασίζεται σε προσωπικά βιώματα και εμπειρίες, αλλά με τους περισσότερους που θα ανοίξεις το συγκεκριμένο θέμα – στα afterwork τις Πέμπτες στην πλατεία Λουξεμβούργου – ενστερνίζονται μια παρεμφερή άποψη. Κάπως έτσι γεννήθηκε το “Our BBQs tonight”, ένα κλειστό γκρουπ λίγων καλών φίλων από μεσογειακές κυρίως χώρες, με στόχο τον συντονισμό και τη διοργάνωση κοινωνικών συναθροίσεων (BBQ πάρτι). Μέσα σε λίγους μήνες εξελίχθηκε σε μια κοινότητα, που αυτή τη στιγμή απαριθμεί 160 μέλη από περισσότερες από 18 διαφορετικές εθνικότητες. Τα μέλη του γκρουπ νιώθουν πως ανήκουν σε μια ευρύτερη κοινότητα φίλων που αγαπάει και σέβεται την πολυπολιτισμικότητα, καλλιεργεί την εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών του και φυσικά εμπνέει ένα αίσθημα αλληλεγγύης και αλτρουισμού. Σήμερα, τα μέλη του γκρουπ το χρησιμοποιούν για διοργάνωση εκδρομών, κοινή συμμετοχή σε events, παραγωγή ταινιών μικρού μήκους, αναζήτηση ή προσφορά δωματίου.
Μετά από 6 χρόνια διαμονής στο εξωτερικό, τα μόνα πράγματα που νοσταλγώ από την Ελλάδα είναι ο καιρός και η οικογένειά μου. Τίποτα δεν συγκρίνεται με τον ηλιόλουστο καιρό της μεσογείου και η συνεχόμενη μουντάδα της βόρειας Ευρώπης, αδιαμφισβήτητα επηρεάζει καθημερινά τη διάθεσή σου. Από την άλλη, είναι κάτι που συνηθίζεται και σου δίνει ίσως κι ένα λόγο παραπάνω να κανονίζεις μια απόδραση το σαββατοκύριακο σε μια μεσογειακή χώρα.
Οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και κατ’ επέκταση του ελληνικού κράτους που έχουν ωθήσει αρκετούς Έλληνες να αναζητήσουν ένα καλύτερο τρόπο ζωής στο εξωτερικό, είναι λίγο έως πολύ γνωστές (αναξιοκρατία, σχέσεις κράτους-εκκλησίας, λαϊκισμός) οπότε δεν θα σταθώ σε αυτές. Αν και δεν συμπεριλαμβάνεται στους μακροπρόθεσμους στόχους μου να γυρίσω κάποια στιγμή στην Ελλάδα, εντούτοις αν μου δινόταν η επαγγελματική ευκαιρία να συμβάλλω ουσιαστικά στην ανάπτυξη της Ελλάδας, σε ένα εύρωστο, ανταγωνιστικό, αδιάφθορο και ακμάζων τομέα της οικονομίας, ίσως να σκεφτόμουν σοβαρά την επιστροφή μου. Θα επέστρεφα δίχως να σκεφτώ ιδιαίτερα τον προσφερόμενο μισθό ή το πακέτο παροχών. Προς το παρόν, οι Βρυξέλλες είναι η πόλη μου και θα παραμείνει σίγουρα για τουλάχιστον μερικά χρόνια ακόμα. Τελικά, ίσως για μένα, η Ιθάκη του Καβάφη να είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.»
Ο Θάνος διαμένει τα τελευταία δυόμιση χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι μηχανικός παραγωγής και διοίκησης με μεταπτυχιακό στην τεχνολογία φυσικού αερίου και πετρελαίου και εργάζεται σαν μηχανικός παρακολούθησης απόδοσης φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Μεγάλη Βρετανία. Είναι αναπληρωματικό μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Greek Energy Forum, καθώς και αναλυτής στο ΚΕΔΙΣΑ. Αρθρογραφεί σε ελληνικές και διεθνείς ιστοσελίδες για θέματα της παγκόσμιας ενεργειακής βιομηχανίας και γεωενέργειας.
«Κατέφτασα μόνιμα για διαμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο το Νοέμβριο του 2016. Η ζωή στο ΗΒ δεν είναι εύκολη, οφείλεις να είσαι ψυχολογικά προετοιμασμένος για επίπονη εργασία και να έχεις αποβάλει την ελληνική νοοτροπία του «έλα μωρέ δεν βαριέσαι». Είσαι ξένος-μετανάστης σε μια άλλη χώρα και πρέπει να προσαρμοστείς στους κανόνες και τις αρχές της χώρας που κατοικείς. Η πρώτη επαφή μου με τον δημόσιο τομέα του ΗΒ, ήταν η εγγραφή μου στον αντίστοιχο αγγλικό ΟΑΕΔ για να γίνω μέλος του δημοσίου συστήματος της χώρας με έκδοση του αντίστοιχου ελληνικού ΑΜΚΑ. Μέσω αυτής της διαδικασίας των 30 λεπτών ήμουν έτοιμος να εργαστώ στο ΗΒ. Από τότε δεν είχα καμία άλλη προσωπική επαφή με τον δημόσιο τομέα της χώρας. Όλες οι συναλλαγές μπορούν να γίνουν ηλεκτρονικά είτε σε σπάνιες περιπτώσεις μέσω τηλεφώνου. Νοσταλγώ την Ελλάδα, αλλά το επίπεδο ζωής και η προοπτική επαγγελματικής καταξίωσης περιορίζουν αυτό το συναίσθημα. Οι ώρες δουλειάς είναι αρκετές, αλλά το εργασιακό περιβάλλον, ειδικά σε διεθνείς εταιρείες είναι ιδιαίτερα εποικοδομητικό.
Οι ρυθμοί της καθημερινότητας του ΗΒ είναι ταχύτεροι από της Ελλάδας. Μια άλλη βασική διαφορά είναι πως οι άνθρωποι μπορούν να προγραμματίσουν τη ζωή τους και δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τις πληρωμές στην εφορία κάθε μήνα, καθώς το πολιτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά σταθερό, συγκριτικά με το αντίστοιχο ελληνικό, με αποτέλεσμα να μην υπόκεινται σε αξιοσημείωτο καθημερινό άγχος. Συμπερασματικά, νιώθω μεγαλύτερη ασφάλεια λόγω της σταθερότητας του εργασιακού πλαισίου και των θεσμών, με εξαίρεση το Brexit, το οποίο έχει επιφέρει μια πολιτικοκοινωνική αναστάτωση. Προσωπικά θα επέστρεφα στην πατρίδα μου μόνο με την εδραίωση της αξιοκρατίας, τη μείωση της προσωπικής φορολογίας σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τα σημερινά, τη μείωση της ανάμειξης του Ελληνικού Κράτους/δημοσίου στη ζωή των Ελλήνων πολιτών, καθώς και την ανάδειξη σημαντικών ευκαιριών επαγγελματικής αποκατάστασης.
Όσον αφορά τον ελεύθερο χρόνο, είναι στην προσωπική μας ευχέρεια πως θα τον αξιοποιήσουμε, είτε κατοικούμε στην Ελλάδα είτε κατοικούμε μόνιμα στο ΗΒ.»
Ο Δημήτρης ζει, εργάζεται και σπουδάζει στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία δύο χρόνια. Σπουδάζει Κοινή Γνώμη και Πολιτική Συμπεριφορά στο Πανεπιστήμιο του Essex και είναι απόφοιτος τμήματος Πολιτικής Επιστήμης. Έχει δύο υπηκοότητες και στοχεύει για την τρίτη.
«Αυτό που μου λείπει περισσότερο είναι οι πολλές παρέες και οι στενοί μου φίλοι. Παρότι έχω ζήσει στο εξωτερικό κατά περιόδους, 1 χρόνο με το πρόγραμμα Erasmus και τρεις μήνες για πρακτική άσκηση, όντας καταρτισμένος σε τέτοιες αλλαγές, ο αποχωρισμός είναι πάντα δύσκολος. Ειδικά ο τελευταίος ήταν και ο πιο “επώδυνος”. Είναι αρκετά υποκειμενική η εμπειρία του καθενός, όμως, σε όσους η “φυγή” στο εξωτερικό συνέπεσε με την πλήρη ανεξαρτησία από την οικογένεια και την ενηλικίωση, η προσαρμογή ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Η ανεξαρτητοποίηση πριν τα 24 δεν είναι το σύνηθες για τους Έλληνες που αποχωρίζονται το πατρικό τους μετά τα 27 κατά μέσο όρο. Αρκετοί φίλοι σκέφτονται επίσης να φύγουν, γεγονός το οποίο συχνά με ανακουφίζει και είμαι από αυτούς που τους παροτρύνει.
Στο μεταξύ έχω εξοικειωθεί με τη νέα μου ζωή, έχω κάνει ήδη αρκετές νέες γνωριμίες και έχω συνηθίσει το χλωρό βαθύ πράσινο της φύσης της βόρειας Ευρώπης. Δεν βρέχει όσο φημολογείται. Για να μην πολυλογώ, ακόμα και αν η Ελλάδα μπει σε ανοδική τροχιά, θα αργήσω την επανεπιλογή για μόνιμη εγκατάσταση, κυρίως λόγω προσωπικών στόχων επαγγελματικής αποκατάστασης και εξέλιξης. Παρόλα αυτά, θα συνεχίζω να επισκέπτομαι συχνά την Ελλάδα, για να ξεκουράζομαι την περίοδο των διακοπών μου.»
Επέλεξα τους παραπάνω τρεις ανθρώπους, διότι αντιπροσωπεύουν τους περισσότερους από εμάς. Με αρκετό προσωπικό μόχθο, επιμονή και υπομονή, κατάφεραν να ανταπεξέλθουν σε τυχόν δυσκολίες που συνάντησαν στο διάβα τους, για να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Όπως είπε ο Χαλίλ Γκιμπράν, ένας Λιβανοαμερικανός ποιητής και φιλόσοφος «Να πιστεύεις στα όνειρα, γιατί σ’ αυτά είναι κρυμμένη η πύλη της αιωνιότητας.»
Ασπασία Παπαδοπούλου
Ελληνοπολωνή, απόφοιτη του Tμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών. Aυτήν την περίοδο κάνει μεταπτυχιακό στην Ενέργεια, στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Μιλάει 4 γλώσσες και έχει ταξιδέψει σε πάνω από 20 χώρες. Εκτός από την Ελλάδα, έχει ζήσει στο Βέλγιο και στην Πολωνία. Παίζει σκάκι, λατρεύει τις προκλήσεις, τα ταξίδια, και διαβάζει καθημερινά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά άρθρα, ώστε να διευρύνει τις γνώσεις της.
Πηγή: https://www.offlinepost.gr
