Από την Άνοιξη του 2010, όταν ξέσπασε και επίσημα η κρίση του ελληνικού χρέους, ως σήμερα, έχει περάσει σχεδόν μια δεκαετία. Είναι πολύς ο χρόνος για τα ανθρώπινα μέτρα. Ήμουν τότε 45 χρονών και τα παιδιά μου ήταν μαθητές στο δημοτικό. Ο χρόνος που πέρασε από πάνω μας ήταν αδυσώπητος. Όσο για τον εσωτερικά βιωμένο χρόνο, ας μην μιλήσουμε καλύτερα. Ο καθένας και η ψυχούλα του, το ξέρει καλά, τι του κόστισαν αυτά τα χρόνια.
Ζήσαμε έναν πόλεμο χωρίς τη χρήση συμβατικών όπλων. Το 2010 κατέρρευσε ολοκληρωτικά και βίαια, όλο το φαντασιακό μας οικοδόμημα. Εκείνο τον Απρίλιο, στο ειδυλλιακό Καστελόριζο, η ισχυρή χώρα του Σημίτη και του Καραμανλή, η Ελλάδα της ζώνης του ευρώ και των Ολυμπιακών Αγώνων, της ανάπτυξης και των νεόπλουτων, του life style, της έπαρσης και της χρηματιστηριακής φρενίτιδας, πήγε κατά διαβόλου.
Οι Έλληνες ακούσαμε ότι ζούσαμε διεφθαρμένο βίο σε μια διεφθαρμένη χώρα. Ότι όλοι μαζί φάγαμε τα χρήματα κι ότι τώρα είχε έρθει η ώρα να τιμωρηθούμε και να πληρώσουμε για όλα. Γιατί είχαμε σαράντα χρόνια πάρτι, το πάρτι τελείωσε, κι είχε έρθει βαρύς ο λογαριασμός. Γιατί όλοι συμμετείχαμε στο πάρτι με τον τρόπο μας. Κάποιοι, ελάχιστοι, ως σταρ κι οι πολλοί, είτε ως κομπάρσοι , είτε απλά κοιτάζοντας από τον μαντρότοιχο. Κατανοήσαμε τότε τραυματικά ποιο ήταν το πραγματικό πολιτικό σύστημα της χώρας: Ένα υβρίδιο. Καπιταλισμός όταν έχουμε κέρδη, που τα παίρνουν κάποιοι και τα βγάζουν έξω να αερίζονται, ή να κυκλοφορούν στις παράκτιες. Σοσιαλισμός στις ζημίες. Στις ζημίες, πρέπει να μοιραστούμε τα χρέη και τους απλήρωτους λογαριασμούς. Και τα χρήματα που αποκτήθηκαν; Είπαμε, αυτά βρίσκονται ασφαλή και τακτοποιημένα …έξω από ’δω.
Τα ταμεία άδεια κι οι αγορές να μη σε δανείζουν. Το 2009 η ΝΔ, αποχωρώντας, παρέδωσε κρυφό έλλειμμα 15% του ΑΕΠ. Και τι ζήσαμε μετά; Μετά ζήσαμε την απώλεια του 25% του ΑΕΠ. Το κούρεμα των ασφαλιστικών ταμείων. Την κατάρρευση ουσιαστικά του ασφαλιστικού μας συστήματος. Την εξαύλωση των αποθεματικών. Την κατάρρευση των τραπεζών. Την απώλεια του 40% του εισοδήματός μας. Τις απολύσεις. Την ανεργία στο 28% και στο 60% για τους νέους. Τα λουκέτα στις επιχειρήσεις. Τους έρημους, εμπορικούς άλλοτε, δρόμους. Τους 3.000.000 ανασφάλιστους Έλληνες. Τα συσσίτια και τους ανθρώπους που έψαχναν στα σκουπίδια. Τις πλατείες των αγανακτισμένων και της καταστολής. Τα κιγκλιδώματα στις εθνικές επετείους. Τη μοναξιά της πλατείας αλλά και τη δική μας, αφού πουθενά δεν υπήρχε δίκιο για να το βρεις. Την αξιοπρέπεια που χάσαμε. Τις αυτοκτονίες. Τη συλλογική μας ενοχοποίηση.
Καταλαβαίνω πόσο μεγάλη είναι η ανάγκη να τ’ αφήσουμε πίσω όλα αυτά, να τα ξεχάσουμε, τώρα που η ζωή δείχνει να ξαναγυρίζει σε μια δύσκολη κανονικότητα, αλλά κανονικότητα, που να πάρει. Να δούμε τη ζωή με αισιοδοξία σα να μην τα ζήσαμε ποτέ. Όμως, για όλα όσα έγιναν οι αιτίες και οι υπεύθυνοι υπήρχαν και παρήγαν αποτελέσματα για σαράντα ολόκληρα χρόνια, μέρα τη μέρα, ανοχή την ανοχή. Κι έχουν όνομα. Κι είναι ακόμα εδώ και ξαναζητούν σήμερα να σε σώσουν, λες και μπορεί ποτέ να σου εγγυηθεί ο κλέφτης ότι μπορεί να διαφυλάξει το νέο εισόδημα που απέκτησες…
Πάμε πάλι πίσω στα χρόνια της οργής. Τότε που ολόκληρο το παλαιό πολιτικό σύστημα κατέρρεε υπό το βάρος της αγανάκτησης του κόσμου, ένα μικρό κόμμα του 3%, σταδιακά εκσφενδονίζεται στο 35%. Τα στελέχη του δεν ανήκουν σε πολιτικά τζάκια. Δεν έχουν ασκήσει εξουσία. Έχουν το ηθικό πλεονέκτημα γιατί δεν έχουν βάλει το δάκτυλο στην μαρμίτα. Η απελπισμένη και τραυματισμένη κοινωνία, ψάχνει σ΄ αυτούς την ελπίδα της και τη συνοχή της. Κι έκανε στον Σύριζα ό,τι πολλές φορές κάνουμε, συνειδητά ή ασυνείδητα, στα παιδιά μας. Τα συντρίβουμε με τις υψηλές μας προσδοκίες, όταν αυτές δεν δικαιώνονται.
Εδώ είμαστε σήμερα. Το 9,5% των ευρωεκλογών υπέρ της ΝΔ, μοιάζει με την τιμωρία και την εκδίκηση μιας, για χρόνια μαστιζόμενης και κουρασμένης πια κοινωνίας, προς εκείνο τον πολιτικό χώρο που δεν εκπλήρωσε τις προσδοκίες της. Γιατί δεν ανέβηκε, ξέρω κι εγώ πού;… Ας πούμε στο Έβερεστ. Γιατί θα ’πρεπε να μπορεί ν’ ανέβει. Όταν οι αντίπαλοί του ασθμαίνοντας, δεν μπορούσαν ν’ ανέβουν ούτε το λόφο του Στρέφη. Όμως, για να είμαστε δίκαιοι, αν σου πω πως μπορώ ν’ ανέβω μαζί σου εκεί πάνω, φταις μόνον εσύ που το πιστεύεις ή κι εγώ που στο υπόσχομαι; Γιατί στο υποσχέθηκα. Ο Σύριζα το υποσχέθηκε. Θα έσκιζε τα μνημόνια με έναν νόμο, είπε. Και δεν το έκανε. Ωστόσο, είναι άλλο πράγμα η απάτη, το συνειδητό κι εμπρόθετο ψέμα κι άλλο η έλλειψη εμπειρίας και η άγνοια κινδύνου. Κατακριτέα και τα τελευταία, αλλά όχι ισοβαρή με τα πρώτα.
Τον Ιανουάριο του 2015 η αριστερά ( με ποσοστό 36,3%) ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας συμπράττοντας με τους ΑΝΕΛ. Το ΚΚΕ αρνήθηκε την συνεργασία. Βασικός στόχος η επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Η κυβέρνηση εκείνη πέρασε (μαζί της κι εμείς) δια πυρός και σιδήρου. Έξι μήνες άγονης διαπραγμάτευσης που κατέληξαν στο δημοψήφισμα του Ιουλίου. Στις κλειστές τράπεζες , στα κάπιταλ κοντρόλ, στις ουρές για 300 ευρώ και τα χρήματα στα μαξιλάρια. Στο ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ και στη διάσπαση του κόμματος.
Μισό λεπτό όμως. Ο Τσίπρας δεν πήρε ποτέ λαϊκή εντολή να βγάλει τη χώρα από τη ζώνη του ευρώ. Το δημοψήφισμα δεν είχε τέτοιο ερώτημα. Ο στυγνός ευρωπαϊκός εκβιασμός αλλά και η αντιπολίτευση, μετέτρεψαν το ερώτημα σε δίλλημα παραμονής στο ευρώ ή ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλο ψηφίζαμε κι άλλο μας έβγαινε. Ή παίρνεις το μνημόνιο όπως είναι και μένεις ή το αφήνεις και φεύγεις. Απλά. Δεν υπήρχε πια παρά πέντε. Η ώρα ήταν και δέκα , οι τράπεζες κλειστές, το μέλλον άδηλο και ο κόσμος σε υπαρξιακή αγωνία. Τι τρομερά πράγματα ζήσαμε…
Η συνθηκολόγηση που ακολούθησε, στις 12 Ιουλίου, ήταν μια νίκη του ισχυρού. Ήταν το μη χειρότερο, την ώρα που ο Σόιμπλε μεθόδευε την αποχώρησή μας. Η «βίαιη ωρίμανση» του Σύριζα, ευτυχώς, δεν εξώθησε τα πράγματα στον ξαφνικό θάνατο όλων ημών, που δεν είχαμε παρκαρισμένα στο εξωτερικό όσα από τα χρήματα μας απέμειναν. Ο συμβιβασμός ήταν μια οδυνηρή ήττα που ο Σύριζα ακόμα πληρώνει. Όμως, για πρώτη φορά, η μάχη δόθηκε. Χάθηκε αλλά δόθηκε.
Εκείνο το καλοκαίρι του 2015 γεννήθηκε το αντι-Σύριζα μέτωπο. Διατυπώθηκε η άποψη ότι τάχα ο ΣΥΡΙΖΑ περιφρόνησε τη λαϊκή θέληση, είπε ψέματα κι υπέγραψε το τρίτο, «αχρείαστο» μνημόνιο. Η πολεμική ερχόταν κυρίως από εκείνους που δεν είχαν καταφέρει να κλείσουν ούτε μια αξιολόγηση μέχρι τότε, ενώ είχαν γονατίσει την κοινωνία εισάγοντας το 83% των μνημονιακών μέτρων που επιβάρυναν τους Έλληνες. Το υπόλοιπο 17% των επιβαρύνσεων χρεώνονται στην περίοδο της αριστεράς. Το Σεπτέμβριο του 2015, μετά την «κωλοτούμπα» του δημοψηφίσματος, ο Σύριζα προσέφυγε στο λαό. Αν οι Έλληνες εξαπατήθηκαν, τότε πώς στις εκλογές του έδωσαν την εντολή να συνεχίσει με ποσοστό 35,46 % έναντι 28,10% της ΝΔ; Πολλά λοιπόν θα μπορούσε να καταλογίσει κανείς στην περίοδο της «πρώτης φοράς Αριστερά», αλλά όχι ανεντιμότητα.
Το διάστημα από τον Σεπτέμβριο του 2015 ως τον Αύγουστο του 2018 καλύπτει τα τρία μνημονιακά χρόνια διακυβέρνησης του Σύριζα. Το υπόλοιπο διάστημα, περίπου εννιά μήνες ως τις πρόσφατες ευρωεκλογές, είναι το βραχύ διάστημα εξόδου από τα μνημόνια και της επιστροφής σε μια κανονικότητα, ξεχασμένης για μια σχεδόν δεκαετία. Το σύνολο, τέσσερα χρόνια και τέσσερις μήνες, αν προσθέσουμε και την περίοδο της διαπραγμάτευσης. Έχετε διάθεση να δούμε , σχεδόν σε τίτλους, ποιο είναι το έργο των κυβερνήσεων της Αριστεράς, που εξαπάτησαν τους Έλληνες;
Κατ’ αρχήν η οικονομία. Θυμάστε ότι επανεκκίνησε κι ολοκλήρωσε τα μεγάλα έργα υποδομής που είχαν παγώσει επί Σαμαρά; Αφού άλλαξαν οι συμβάσεις, χρηματοδοτήθηκαν κι ολοκληρώθηκαν τα ημιτελή, ενώ ξεκίνησαν κι άλλα, εξίσου σημαντικά: Η Ολύμπια οδός, η Ιόνια οδός, η επέκταση του προαστιακού, η ολοκλήρωση της ηλεκτροκίνησης της γραμμής Αθήνας - Θεσσαλονίκης, η προμήθεια νέων συρμών, το μετρό της Θεσσαλονίκης, που ήταν το συντομότερο ανέκδοτο τόσων χρόνων αδράνειας.
Το 2014 ο «επιτυχημένος» Σαμαράς του «succes story», παρέδωσε, (σιγά που παρέδωσε), μια οικονομία που είχε έλλειμμα στον προϋπολογισμό 2,5 δις, την ανεργία στο 27%, τα ληξιπρόθεσμα χρέη στα 3 δις, τις επενδύσεις στο -4,7%, τις επενδύσεις για έρευνα κι ανάπτυξη στα 1,4 δις. Η τελευταία προσπάθεια δανεισμού από τις αγορές είχε επιτόκιο 4,95%. Οι κυβερνήσεις τις τετραετίας 2010-2014 δανείστηκαν από την τρόικα 220 δις ευρώ.
Ο «αποτυχημένος» Σύριζα, όχι μόνο μηδένισε το έλλειμμα του προϋπολογισμού, αλλά έκτισε πλεόνασμα 35 δις ευρώ, ώστε να λειτουργήσει ως ασπίδα κάλυψης των αναγκών της χώρας μέχρι να επανέλθει χωρίς προβλήματα στο δανεισμό από τις αγορές. Μείωσε την ανεργία στο 18,5%, τα ληξιπρόθεσμα χρέη του δημοσίου στα 1,6 δις. Οι επενδύσεις το 2017 ανέβηκαν στο +9,1% και προβλέπεται να κυμανθούν στο +11,9% το 2019. Οι επενδύσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη έφτασαν το 2017 στα 2,1 δις ευρώ. Η χώρα βγήκε από την ύφεση και γνωρίζει ανάπτυξη της οικονομίας της, σε ποσοστό 2% το 2018, με πρόβλεψη 2,2% το 2019,όταν η Ευρώπη επιβραδύνει. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι άμεσες επενδύσεις στη χώρα ήταν 2,5 δις το 2016 και 3,2 δις το 2017. Οι κυβερνήσεις Σύριζα της τετραετίας 2015-2019 δανείστηκαν από την τρόικα 62 δις ευρώ. Η χώρα αυξάνει τις εξαγωγές της 20% ετησίως και η απορροφητικότητα την ευρωπαϊκών προγραμμάτων (ΕΣΠΑ), αγγίζει το 90%.
Από τον Αύγουστο του 2018, έχουμε αφήσει πίσω μας την μαύρη περίοδο των μνημονίων. Οι διεθνείς οίκοι αναβαθμίζουν την πιστοληπτική μας ικανότητα. Η χώρα έχει ρυθμίσει το χρέος της. Έχει δημιουργήσει μαξιλάρι ρευστότητας. Μπορεί να δανείζεται από τις αγορές εκδίδοντας ομόλογα με επιτόκιο 3% . Με τέτοια επιτόκια δεν δανείζονταν ούτε οι κυβερνήσεις Σημίτη, τις εποχές εκείνες των παχιών αγελάδων …
Δεν έχω τις ειδικές γνώσεις ώστε να εκτιμήσω τι παραπάνω θα μπορούσε να γίνει στις δοσμένες συνθήκες. Ξέρω όμως πως η ευημερία των αριθμών είναι μια απόλυτη παγίδα, αν η κοινωνία δεν εισπράττει τίποτα ουσιαστικό στην καθημερινότητα. Κανείς δεν τοποθετεί… ποσοστά και μακροοικονομικούς δείκτες στο τραπέζι του. Οι κυβερνήσεις της Αριστεράς, κατάφεραν ό,τι κατάφεραν, προσπαθώντας συνειδητά να κρατήσουν όρθια μια κοινωνία που διαλυόταν, να αποκαταστήσουν την εργασία και τα εργασιακά δικαιώματα, να στηρίξουν τις ομάδες που είχαν συντριβεί από την ύφεση. Οι πολίτες είχαν απολέσει το 40% του εισοδήματός τους. Τα κόκκινα δάνεια ήταν το 2014 στα 100 δις. Ένας στους πέντε πολίτες ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας και το 35% των Ελλήνων έβλεπε το φάσμα της φτώχειας και του αποκλεισμού να πλησιάζει.
Ενώ ο κοινωνικός Αρμαγεδδώνας ήταν εδώ, ψηφίστηκαν μέτρα για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση και την εργασία.
Απαγορεύτηκαν οι πλειστηριασμοί για την πρώτη κατοικία, κι όταν αυτό το μέτρο δεν μπορούσε να επιμηκυνθεί περαιτέρω, θεσπίστηκαν ευνοϊκές ρυθμίσεις χρεών και ο εξωδικαστικός συμβιβασμός μεταξύ τράπεζας και οφειλέτη. Ρυθμίστηκαν τα δάνεια και οι οφειλές προς το δημόσιο. Θεσπίστηκε το μέτρο των 120 δόσεων για ρύθμιση οφειλών προς το δημόσιο και τον ΕΦΚΑ, με κούρεμα μέχρι 65% της συνολικής οφειλής. Έγινε μείωση και εξορθολογισμός των εισφορών στον ΕΦΚΑ και στον ΕΝΦΙΑ. Μικρομεσαίοι καταστηματάρχες, έμποροι κι άλλες κοινωνικές ομάδες μπόρεσαν να κρατήσουν ανοιχτές τις επιχειρήσεις τους.
Η προσπάθεια αναδιανομής των πλεονασμάτων του προϋπολογισμού υπέρ των αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, των ανέργων, των ανασφάλιστων, των χαμηλοσυνταξιούχων, όσων γενικά βίωναν τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό προκάλεσε αντιδράσεις. Κάποιοι επιβαρύνθηκαν πολύ και δυσκολεύτηκαν πληρώνοντας αυτές τις κοινωνικές πολιτικές. Αν δεν αποδεχόμαστε ως άποψη τον κοινωνικό δαρβινισμό, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως κάτι έπρεπε να γίνει. Πέρα από τις νεοφιλελεύθερες γενικότητες για την ανάπτυξη της οικονομίας, υπήρξε κάποια άλλη πρόταση που να αντιμετωπίζει, σε πραγματικό χρόνο, τον κίνδυνο κατάρρευσης της κοινωνίας και της συνοχής μας;
Όταν 3 εκατομμύρια πολίτες, (ένας στους τέσσερις), ζουν έξω από το σύστημα ασφάλισης και περίθαλψης, τότε όλη η κοινωνία κάθεται πάνω σε μια βόμβα. Άλλοι δημιούργησαν το πρόβλημα κι άλλοι το έλυσαν. Έτσι, οι ανασφάλιστοι πολίτες ανέκτησαν το βασικό κοινωνικό δικαίωμα για ελεύθερη πρόσβαση στα νοσοκομεία και για πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Και , ώ του θαύματος, ούτε το σύστημα υγείας, ούτε το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας κατέρρευσαν. Αντίθετα, το «Ερρίκος Ντυνάν» ξαναγύρισε στο δημόσιο, τα νοσοκομεία έχουν πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και λειτουργούν, το ασφαλιστικό σύστημα έχει εγγυημένη απόδοση για τα επόμενα 60 χρόνια, εκεί που δεν μπορούσε να πληρώσει τις συντάξεις του επόμενου μήνα. Επιπλέον ιδρύθηκαν κι άρχισαν να λειτουργούν οι Τοπικές Μονάδες Υγείας με στόχο να παρέχονται υψηλές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ώστε τα νοσοκομεία να ασχολούνται με τα πιο σοβαρά περιστατικά.
Δεν έγινε κάποιο θαύμα. Όταν όμως μειώνεις την ανεργία από το 27,7% στο 18,5%, έχεις έσοδα στο ασφαλιστικό σου σύστημα. Όταν μειώνεις την αδήλωτη εργασία από το 20% στο 8%, έχεις έσοδα στο ασφαλιστικό σου σύστημα. Όταν ο ΕΦΚΑ είναι τέτοιος σε ύψος που να μπορούν οι άνθρωποι να τον πληρώσουν ή να τον ρυθμίσουν όταν δυσκολεύονται, έχεις έσοδα. Βγαίνουμε από έναν εργασιακό μεσαίωνα. Θυμάστε τις σκέψεις για τις Ζώνες Ελεύθερου Εμπορίου; Οι κυβερνήσεις Σύριζα κατήργησαν την ντροπή του υποκατώτατου μισθού και επανέφεραν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Όταν άλλοι ονειρεύονταν να δημιουργήσουν ανάπτυξη με εργασιακές συνθήκες Κίνας. Γιατί, επιτέλους, δεν αρκεί να λες «ανάπτυξη», σαν να πρόκειται για πασπαρτού. Πρέπει να ρωτάς και ποιους αφορά αυτή η ανάπτυξη. Αν είναι να τα μαζέψουν πάλι οι Χριστοφοράκοι, οι offshore και δέκα “δικά μας” παλληκάρια, τι να την κάνεις μια τέτοια ανάπτυξη. Μας την σέρβιρε άλλοτε κι ο Σημίτης, ως κρύο πιάτο ...
Οι μισές από τις εξαγωγές μας είναι αγροτικά προϊόντα. Μέσα στην κρίση, πιέστηκαν φορολογικά και οι αγρότες. «Από το πρώτο ευρώ», επί κυβέρνησης Σαμαρά. Ο Σύριζα, σε μια προσπάθεια στήριξης του αγροτικού εισοδήματος, αύξησε το αφορολόγητο στα 9.500 ευρώ. Ουσιαστικά φορολογούνται τα μεγάλα αγροτικά εισοδήματα, αφού το 85% των αγροτών παραμένει κάτω από το φορολογητέο επίπεδο. Επίσης θέσπισε το αφορολόγητο για τις επιδοτήσεις στα 12.000 ευρώ, ενώ ενεργοποίησε τους κοινοτικούς πόρους που αφορούν στον αγροτικό τομέα.
Ο αγροτικός τομέας, ο τουρισμός και οι ναυτιλία αποτελούν τους κρίσιμους πυλώνες της οικονομίας μας. Στον τουρισμό, τη βαριά βιομηχανία της χώρας, το 2018 είχαμε νέο ρεκόρ αφίξεων (33 εκ. τουρίστες) που άφησαν στη χώρα, 16 δις ευρώ.
Ένα μεγάλο θέμα που η πολιτική του Σύριζα δίχασε την κοινή γνώμη ήταν το μακεδονικό. Ήταν κι ο λόγος για τον οποίο διαλύθηκε η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ. Εμείς τους λέγαμε «Σκόπια» ή ΠΓΔΜ, κι όλος ο υπόλοιπος κόσμος «Μακεδονία». Σκέτο. Ο αλυτρωτισμός και η καπήλευση της ελληνικής ιστορίας και κληρονομιάς έδινε κι έπαιρνε. Οι Τούρκοι αλώνιζαν και πουλούσαν υπηρεσίες σε μια χώρα που βρίσκεται στο μαλακό μας υπογάστριο. Ευτυχώς που όλα αυτά δεν εμπόδιζαν τις οικονομικές σχέσεις των δυο λαών. Καμία πολυάσχολη σαρανταποδαρούσα, για τριάντα ολόκληρα χρόνια δεν έλυσε το θέμα. Γιατί έκαιγε. Ήταν ένα ζόμπι που σερνόταν χρόνια και κανείς δεν το άγγιζε. Ο Σύριζα πήρε το πολιτικό κόστος που κανείς δεν σήκωνε. Λύθηκε μια μεγάλη εθνική εκκρεμότητα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Με σεβασμό στη γεωγραφική πραγματικότητα, με αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Γιατί οι συμφωνίες έχουν αμοιβαίες υποχωρήσεις. Δεν τους νικήσαμε σε κάποιο πόλεμο για να τους επιβάλουμε όρους συνθηκολόγησης. Έτσι δεν είναι; Τι προπαγάνδα έπεσε πάνω σ’ αυτό το θέμα, θα’ χει η ιστορία να λέει. Κι όταν, στην προοπτική του χρόνου, η συμφωνία αποδειχτεί πόσο καλή είναι, τότε να θυμηθούμε όλους εκείνους που το 2018 πουλούσαν εθνική υπερηφάνεια και πατριωτισμό. Τότε να δούμε ποιος εξαπάτησε ποιον και ποιοι έκαναν το λαϊκισμό τέχνη. Ο πατριωτισμός είναι να βλέπεις μπροστά, να σχεδιάζεις και να λύνεις θέματα προς το συμφέρον της χώρας σου, με σεβασμό στο δίκιο του άλλου. Οι υπόλοιποι, αν το θέλουν, ας κάνουν μικροπολιτική. Τόσο μπορούν.
Η προσφυγική κρίση έφτασε τις αντοχές μας σε οριακό σημείο. Την ώρα που άλλοι έχτιζαν τείχη και ύψωναν συρματοπλέγματα, εμείς που βρισκόμασταν στην πιο δεινή θέση, δείξαμε την μεγαλύτερη αλληλεγγύη. Γιατί ευτυχώς είμαστε έτσι, γιατί είχαμε μια κυβέρνηση που δεν είχε δεύτερες σκέψεις πάνω στα ανθρωπιστικά ζητήματα και δεν αισθανθήκαμε να μας προσβάλλει με τη στάση της. Η κατάσταση δεν είναι ιδανική. Το φορτίο για τη χώρα μας παραμένει βαρύ. Οι τοπικές κοινωνίες στα νησιά μας του ανατολικού Αιγαίου δοκιμάζονται. Η υπόλοιπη Ευρώπη, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, φέρεται σαν το πρόβλημα να μην την αφορά. Αλλά εμείς, στα χειρότερά μας, την ανθρωπιά μας, δεν τη χάσαμε.
Κάθε καλοπροαίρετος, ακόμα κι αν διαφωνεί, νομίζω αναγνωρίζει ότι κυβερνήσεις Σύριζα καταπιάστηκαν με πολύ δύσκολα θέματα. Στα τέσσερα αυτά χρόνια τόλμησαν κι έλυσαν χρονίζοντα ζητήματα της πολιτικής και της κοινωνίας μας.
Ρύθμισαν το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, όπου για τριάντα ολόκληρα χρόνια επικρατούσε μια… δημιουργική αναρχία - ανομία. Εις βάρος των κρατικών εσόδων, υπέρ μιας ολιγαρχίας του πλούτου που είχε ανοιχτούς διαύλους με την πολιτική. Είχε δημιουργηθεί έτσι ο κατάλληλος βιότοπος για να ανθούν συμφωνίες και μπίζνες κάτω από το τραπέζι. Αυτό που ονομάστηκε γενικά διαπλοκή και δεν το άγγιζε κανείς.
Και πόσα χρόνια πήρε για να διατυπωθεί επιτέλους επίσημα η αξίωση της χώρας για τις λεγόμενες γερμανικές αποζημιώσεις, ύψους 377 δις; Και γιατί θα έπρεπε ένα διακομματικό έργο, όπως η ψήφιση του αναθεωρημένου ποινικού κώδικα, να μη ψηφισθεί τελικά απ’ αυτή τη βουλή; Επειδή έχουμε εκλογές και «πάσα αρχή παυσάτω»; Ούτε αυτά στα οποία θεωρητικά συμφωνούν όλοι να μην ψηφίζονται, επειδή έχουμε εκλογές;
Η απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας στα παιδιά των αλλοδαπών που γεννήθηκαν και φοίτησαν στα ελληνικά σχολεία, η θέσπιση του συμφώνου συμβίωσης για όλα τα ζευγάρια, η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους με λόγια ή έργα. Άφησα για το τέλος την αναφορά στη θέσπιση μιας σειράς σημαντικών κοινωνικών μέτρων που έχουν να κάνουν με το σεβασμό της ανθρώπινης προσωπικότητας και αξιοπρέπειας. Επηρεάζουν θετικά τη ζωή χιλιάδων πολιτών και εμπεριέχουν ισχυρό συμβολισμό, όσον αφορά στον τρόπο που ο πολίτης αντιλαμβάνεται σήμερα τη θέση του σε έναν ανοιχτό, πολύπλοκο και πολυποίκιλο κόσμο, όπου ο σεβασμός της διαφορετικότητας είναι το κριτήριο και το στοίχημα, για να ξεμπερδεύουμε πια ως κοινωνία με στερεότυπα και λογικές φυλετικού, εθνοτικού ή όποιο άλλου μίσους.
Καθώς το κείμενο ολοκληρώνεται, οφείλω να πω ότι είναι πολλά όσα δεν αναφέρθηκαν. Αν έγιναν λάθη; Έγιναν πολλά λάθη. Ένας κοινωνικός οργανισμός όπως είναι μια κυβέρνηση, λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο. Δεν μπορεί να πάει τα γεγονότα πίσω για να κάνει διορθώσεις. Ο στόχος του κειμένου ήταν να μη χαθεί, μέσα στην πολεμική του αντι- Σύριζα μετώπου, το θετικό αποτύπωμα των όσων έγιναν. Γιατί, όσων αφορά στα αρνητικά των κυβερνήσεων του Σύριζα είμαστε όλοι υπερ-πληροφορημένοι. Είναι άδικο, κυρίως για μας τους πολίτες, να μην έχουμε τοποθετήσει όλα τα βάρη πάνω στη ζυγαριά, πριν πάρουμε την απόφαση που μας αναλογεί.
Οι κυβερνήσεις της «πρώτης φοράς Αριστερά» και του Αλέξη Τσίπρα έκλεισαν τα έργα και τις ημέρες τους. Αν συνθέσαμε μαζί την μεγάλη εικόνα, αυτό είναι ένα κέρδος. Κανείς πια δεν είναι αθώος. Ούτε η Αριστερά. Γιατί κυβέρνησε. Ούτε οι άλλες πολιτικές δυνάμεις που διεκδικούν την εξουσία. Γιατί κυβέρνησαν για δεκαετίες. Ούτε κι εμείς. Εμείς, την αθωότητά μας τη χάσαμε πίσω στο 2010. Μετά απ’ όσα συνέβησαν, δεν μπορούμε να την επικαλεστούμε. Σήμερα όλοι ξέρουμε.
Κι αν δεν έχουμε άλλο κριτήριο κι εγώ άλλο επιχείρημα, θα σας ζητήσω τελικά να θυμηθείτε τις ανάσες που πήρατε αυτά τα τέσσερα χρόνια. Πιστεύετε λοιπόν πως στην ηγετική ομάδα που θα διαδεχθεί την κυβέρνηση που αποχώρησε, αξίζει να είναι ένας Σαμαράς (από το παρασκήνιο), ένας Άδωνις, ένας Βορίδης και βέβαια, ένας ακόμα Μητσοτάκης;
Αντρέας Καρβουντζής
19 Ιουνίου 2019
