Επιμέλεια: Ελένη Σοφού
«…Φορτωμένοι σε αυτοκίνητα, ολάκερα καραβάνια, πειναλέοι και άστεγοι· είκοσι χιλιάδες, πενήντα χιλιάδες, εκατό, διακόσιες χιλιάδες. Κουβαλιόνταν περνώντας τα βουνά, πειναλέοι και ανήσυχοι – ανήσυχοι σαν τα μερμήγκια, βιαστικοί να βρουν κάποια δουλειά – να σηκώσουν, να σπρώξουν, να σύρουν, να μαζώξουν ό,τι κι αν είναι, όσο βαριά δουλειά κι αν είναι, φτάνει να φάνε. Τα παιδιά πεινούν.- Δεν έχουμε πού να σταθούμε. Ίδια μερμήγκια που τρέχουν για δουλειά, για τροφή, και πάνω απ’ όλα για ένα κομμάτι γης…»
«Τα σταφύλια της οργής» είναι ένα αριστουργηματικό βιβλίο του βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας Αμερικανού συγγραφέα Τζον Στάινμπεκ, που δημοσιεύθηκε το 1939. Ο συγγραφέας μέσα από την πένα του, αποτυπώνει τις συνέπειες του οικονομικού κραχ στη ζωή των Αμερικανών και δίνει φωνή στους αποστεωμένους αγρότες που εκδιώχθηκαν από τη γη τους. Ο συγγραφέας, γι' αυτό το έργο του, τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ το 1940, το οποίο προκάλεσε αντιδράσεις από υποστηρικτές φιλελευθέρων απόψεων, οι οποίοι τον κατηγόρησαν ότι απεικονίζει υπερβολικά την άσχημη εικόνα του καπιταλισμού και της μετανάστευσης. Γι’ αυτό το λόγο και το βιβλίο απαγορεύτηκε σε ορισμένες περιοχές των Η.Π.Α από το 1939 έως το 1941. Είναι ένα από τα ελάχιστα μυθιστορήματα που συμβολίζουν μια ολόκληρη εποχή και είναι το πιο πολυσυζητημένο αμερικανικό βιβλίο του 20ού αιώνα. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1940 από τον Τζον Φορντ και βραβεύτηκε με δύο Όσκαρ, καλύτερης σκηνοθεσίας και Β΄ γυναικείου ρόλου. Έχει κυκλοφορήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες. Στη χώρα μας η πρώτη έκδοση έγινε το 1948 από τις εκδόσεις Μορφωτική εταιρία. Υπάρχουν παλαιές και σύγχρονες μεταφράσεις με τελευταία το 2014, από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος ,που δίνουν την ευκαιρία σε μια γενιά νέων αναγνωστών να γνωρίσει το έργο του μεγάλου συγγραφέα.
Τα «Σταφύλια της οργής», είναι ένας ύμνος στον άνθρωπο και στην ανθρωπιά, στη δύναμη της οικογένειας, στη μάχη για τον επιούσιο, στις μικρές πράξεις καλοσύνης των ανθρώπων. Με μια σπάνια περιγραφική δύναμη και λυρισμό, ο Στάινμπεκ αφηγείται το οδοιπορικό μιας φτωχής οικογένειας καλλιεργητών, των Τζόουντ, οι οποίοι έχοντας χάσει τη γη τους στην Οκλαχόμα, μεταναστεύουν όπως και εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες τους προς τις πεδιάδες της Καλιφόρνιας. Το μυθιστόρημα του Στάινμπεκ είναι μια θρηνολογία για τα θύματα του αλληλοσπαραγμού και μια υμνολογία για το θάρρος και την αλληλεγγύη. Εκείνο που διαπιστώνει κανείς από την αρχή του βιβλίου και ενισχύεται στην πορεία της ανάγνωσης είναι ότι εξακολουθεί να διατηρεί την επικαιρότητά του. Είναι σα να γράφτηκε σήμερα. Διαβάζοντας τις περιπέτειες αυτής της οικογένειας, τις άθλιες συνθήκες που αναγκάστηκε να ζήσει, τη ρατσιστική συμπεριφορά των ντόπιων απέναντί τους, τη φτώχεια και την ανέχεια δεν μπορεί να μην αναλογισθεί κανείς ότι όλα αυτά εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος της γης. Εκεί όπου η μετανάστευση, η προσφυγιά, οι δυσβάσταχτες συνθήκες διαβίωσης, η πείνα και η φτώχεια, προκαλούν πόνο, δυστυχία και θάνατο στους ανθρώπους.
Ο επίλογος του βιβλίου, μας ταρακουνάει με απίστευτη ωμότητα, δείχνοντας πως στο τέλος πίσω από τις μεγάλες ιδέες και τις μεγάλες συγκρούσεις, ο φτωχός έχει πάντα το ατυχέστερο πεπρωμένο και σχεδόν πάντα είναι ορισμένο από εξωγενείς παράγοντες. Όμως μέσα σ΄ όλη αυτή τη βαριά πραγματικότητα υπάρχει πάντα η ελπίδα, είναι πάντα παρούσα αλλά πάντα αχνοφαίνεται…
Καλό διάβασμα!!
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο John Ernst Steinbeck (Τζον Στάινμπεκ) γεννήθηκε το 1902 στο Σαλίνας της Καλιφόρνιας και πέθανε το 1968 στη Νέα Υόρκη. Το πρώτο του μυθιστόρημα Η χρυσή κούπα, δημοσιεύτηκε το 1929. Έγινε γνωστός με το μυθιστόρημα Τορτίγια Φλατ το 1953, αλλά η μεγάλη επιτυχία ήρθε το 1937 με το Ανθρωποι και ποντίκια, ενώ το 1940 τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ για Τα σταφύλια της οργής. Ανάμεσα στα πιο γνωστά και πολυδιαβασμένα έργα του είναι και τα Ο δρόμος με τις φάμπρικες, Ανατολικά της Εδέμ, Το φεγγάρι έπεσε, Η αμφίβολη μάχη, Τα λιβάδια του ουρανού. Το 1962 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο Στάινμπεκ, κύριος εκπρόσωπος του νατουραλισμού και της κοινωνικής πεζογραφίας στην Αμερική, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 20ου αιώνα.
