Πιέρ Μπουρντιέ (1930 – 2002)
Ο Γάλλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Πιέρ Μπουρντιέ θεωρείται ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της αριστερής διανόησης του δευτέρου μισού του 20ού αιώνα. «Αυτά που υπερασπίζομαι είναι η δυνατότητα, και η αναγκαιότητα ύπαρξης της κριτικής. Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική δημοκρατία χωρίς κριτική» δήλωνε συχνά.
Έγραψε περισσότερα από 25 βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Οι μαθητές του τόν αντιμετώπιζαν ως κοσμικό γκουρού. Τόν αποκαλούσαν συχνά Bour - dieu (θεό), ενώ ο όρος «bourdivisme» αποτελεί πλέον δόκιμο νεολογισμό της γαλλικής γλώσσας.
Ο Πιέρ Μπουρντιέ γεννήθηκε την 1η Αυγούστου 1930 στο χωριό Ντενγκουίν της Νοτιοδυτικής Γαλλίας, στις πλαγιές των Πυρηναίων. Γιος και εγγονός αγροτών, υπήρξε το μοναδικό μέλος της οικογένειας που προχώρησε σε σπουδές μετά το γυμνάσιο. Αριστούχος μαθητής και ταλαντούχος παίκτης του ράγκμπι, όταν αποφοίτησε από το λύκειο της Πο και μετέπειτα από το ιστορικό λύκειο Louis le Grand του Παρισιού έγινε δεκτός για σπουδές φιλοσοφίας στην Ecole Normale Superieure του Παρισιού, καταλαμβάνοντας γειτονικά έδρανα με τον Ζακ Ντεριντά, έχοντας καθηγητή τον Λουί Αλτουσέρ.
Φανατικός αναγνώστης των έργων του Μαρξ και του Χάιντεγκερ, συνέταξε το 1953 τη διατριβή του επάνω στη σκέψη του Λάιμπνιτς. Το διάστημα 1955- 1958 εργάστηκε ως καθηγητής στο λύκειο του Μουλέν και, εν συνεχεία, μετακόμισε για μια διετία στην Αλγερία, όπου τα γαλλικά στρατεύματα μάχονταν κατά των αλγερινών ανταρτών. Την περίοδο 1959- 1960 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Αλγερίου, όπου ως εθνογράφος ασχολήθηκε με την κουλτούρα της Καβυλίας, βερβερικής περιοχής της Νότιας Αλγερίας.
Το 1960 ο Μπουρντιέ επέστρεψε στη Γαλλία και δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε τη Μαρί-Κλερ Μπρισάρ, με την οποία απέκτησε τρεις γιους. Την περίοδο 1960- 1964 δίδαξε στα πανεπιστήμια του Παρισιού και της Λιλ. Το 1964 ανέλαβε πόστο στην Ecole Pratique des Heutes Etudes en Sciences Sociales του Παρισιού, όπου δημιούργησε το Κέντρο Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και του Πολιτισμού. Το 1968, την ώρα που οι φοιτητές κατέβαιναν στους δρόμους, ο Πιέρ Μπουρντιέ αναλάμβανε τη διεύθυνση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Κοινωνιολογίας, ασκώντας παράλληλα κριτική στους νεαρούς επαναστάτες του περίφημου Γαλλικού Μάη.
Από το 1975 εξέδιδε το περιοδικό με τίτλο «Actes de la recherche en sciences sociales», για να ακολουθήσουν το 1989 το περιοδικό «Liber» και η πολιτικού περιεχομένου σειρά φυλλαδίων του 1996 με τίτλο «Raisons d’ agir» («Λόγοι για δράση»). Το 1981 ο Μπουρντιέ ανέλαβε την έδρα Κοινωνιολογίας στο College de France.
Τον Δεκέμβριο του 1995 συμπαρατάχθηκε με τους απεργούς των γαλλικών σιδηροδρόμων στη μεγαλύτερη απεργία στη Γαλλία μετά τη δεκαετία του 1970 και υπήρξε ένας από τους κορυφαίους ακτιβιστές κατά της παγκοσμιοποίησης. Μια από τις βασικές απόψεις που διατύπωσε είναι ότι οι ανθρώπινες επιλογές που σχετίζονται με κάθε είδους ατομική ή κοινωνική συμπεριφορά δεν αποτελούν έκφραση ελεύθερης βούλησης, αλλά επηρεάζονται άμεσα από τη θέση την οποία κατέχει ο άνθρωπος μέσα στο ιεραρχημένο κοινωνικό σύστημα, το οποίο με τη σειρά του διέπεται από μηχανισμούς κυριαρχίας που επιβάλλει η άρχουσα τάξη.
Ο Πιέρ Μπουρντιέ άφησε την τελευταία του πνοή στις 23 Ιανουαρίου 2002 στο νοσοκομείο Σεντ Αντουάν του Παρισιού, σε ηλικία 71 ετών, χτυπημένος από καρκίνο.
Ανάμεσα στα βιβλία του που μεταφράστηκαν στα ελληνικά συγκαταλέγονται τα «Κοινωνιολογία της παιδείας», «Η διάκριση», «Μάθημα πάνω στο μάθημα», «Πρακτικοί λόγοι», «Η ανδρική κυριαρχία», «Κείμενα κοινωνιολογίας», «Επείγουσες διαγνώσεις και θεραπείες για ένα πανεπιστήμιο σε κατάσταση κινδύνου», «Νόστιμον ήμαρ», «Μικρόσκοσμοι», «Γλώσσα και συμβολική εξουσία», «Οι κληρονόμοι», «Αντεπίθεση πυρών» και «Για την τηλεόραση». Στο τελευταίο ανέπτυξε με δεόντως καυστικό τρόπο τη θεωρία του ότι η λειτουργία των ΜΜΕ διεθνώς υπόκειται στους σκληρούς και ανταγωνιστικούς κανόνες της παγκοσμιοποιημένης αγοράς.
© SanSimera.gr
