Γράφει ο Βασίλης Αικατερίνης*
Έθιμο πολυστρωματικό, εκ βιολογικής και ψυχολογικής ανάγκης προερχόμενο, αποτελεί η επιθυμία μας να εξυμνούμε τη δύναμη του φωτός, την πολυχρωματική λάμψη της ελπίδας για το μέλλον, ιδιαίτερα αυτή την εποχή όπου διανύουμε κάθε χρόνο τα μεγαλύτερα σε διάρκεια σκοταδερά βράδια του έτους. Φέρνουμε τη λάμψη ως αντίταξη στο μαύρο επειδή, σιγά-σιγά, οι μέρες θα αρχίσουν να νικούν ξανά ολοένα και περισσότερο φως, σύμφωνα με το ηλιοστάσιο, υπενθυμίζοντας την ουσία της καθιέρωσης της γιορτής. Και απ’ τον εορτασμό του Ήλιου, απ’ τον καιρό της αρχαιότητας τέτοιες μέρες, περάσαμε στη Βηθλεέμ με το λαμπρό άστρο να σηματοδοτεί την αισιοδοξία για το μέλλον, βάζοντας στο προσκήνιο όλα τα θετικά και αγνά συναισθήματα των ανθρώπων ως προϋπάρχον κίνητρο για τον ορθότερο εορτασμό: όλοι κάνουμε δώρα ο ένας στον άλλο, δωρεές, όσο μπορεί ο καθένας, σε ιδρύματα και σε δομές που έχουν ανάγκη, υποστηρίζουμε άτομα που έχουν ελλείψεις από τρόφιμα και βασικά αγαθά κλπ., πλημμυρισμένοι από το ουμανιστικό αυτό πνεύμα της εποχής.
Το υπερβολικό φως όμως, πολλές φορές, μπορεί να οδηγήσει στην τύφλωση ή στην παρακείμενη πάθηση, την εθελοτυφλία.
Μια γρήγορη περιπλάνηση στο κέντρο της πρωτεύουσας θα σας πείσει πως το βλέμμα όλων που αντιπαρέρχεστε στους κατάμεστους δρόμους (μαζί με το δικό σας) προσπαθεί να λοξοδρομήσει γρήγορα απ’ τα σκεπασμένα σώματα που κείτονται σχεδόν ακούνητα έξω από τα υπερπολυτελώς στολισμένα καταστήματα, ξένων εταιρειών εν πολλοίς, με διαφημιζόμενα προϊόντα που υπερβαίνουν τον τρέχοντα βασικό εργασιακό μισθό και με χαρούμενες μουσικές που ντύνουν όμορφα τους καθαρότατους χώρους.
Έξω απ’ την καλογυαλισμένη βιτρίνα, με τις γιρλάντες και τα φωτάκια που αναβοσβήνουν, με το φόρεμα των πεντακοσίων ευρώ να βρίσκεται στην προθήκη, ή η τσάντα αναλόγων και παραπάνω χρημάτων, το κόσμημα, τα παπούτσια, η μπλούζα, το μπουφάν, ακριβώς από κάτω ή δίπλα θα βρείτε, κρυμμένους απ’ τη λάμψη των φωτοδιοδών που σε ζαλίζουν, άστεγους ανθρώπους να τυλίγονται σε βρώμικες κουβέρτες, έρμαιοι στο ανελέητο κρύο και στην περιφρόνηση των γύρω τους. Τους προσπερνάμε, τους ξεχνάμε γρήγορα, μαγευόμαστε απ’ τον κόσμο, τα δέντρα, την πολυσύχναστη πλατεία, τους πλανόδιους μουσικούς και πωλητές, τις παιδικές φωνές.
Δεν ξέρω αν με διακατέχει μια υπερευαισθησία ως προς αυτό το γεγονός, λόγω των ημερών, αλλά δεν μπορώ να θεωρήσω τον εντοπισμό του προβλήματος τετριμμένο, με το ίδιο το πρόβλημα να είναι μεν πολυσυζητημένο, παρ’ όλα αυτά άνευ λύσεως, γιατί απλούστατα ό,τι αποκαλεστεί κλισέ καταντά και δεδομένο. Και νομίζω πως έχουμε φτάσει πλέον σε αυτό το σημείο συνειδητοποίησης. Ό,τι παραπάνω λεχθεί περί αυτού, νομίζω περιττεύει…
Το ακόμη περισσότερο δυστυχές είναι πως στο εξωτερικό, σε αυτή την «όαση εύρεσης πάντων λύσεων» όπως πολλοί εξακολουθούν αφελώς να ζουν μ’ αυτή την αυταπάτη, βλέπουμε να πληθαίνουν οι άποροι και οι άστεγοι, συνεπώς οι περιφρονητέοι έξω απ’ τη Louis Vuitton που είναι ανίκανοι να βρουν τη θέση τους σ’ αυτό το σύστημα ζωής που έχει ως άξονα την ατομική καλοπέραση και εκμετάλλευση.
Θα έπρεπε αυτές οι μέρες να στρέφουν την προσοχή στα προβλήματα που δεν βρίσκονται μόνο «εκεί έξω», στους επικείμενους «δικτάτορες», τους διεφθαρμένους πολιτικούς, στα απανωτά σκάνδαλα, στις διεθνείς εξελίξεις, αλλά στα προβλήματα που αναπτύσσονται και καταστρέφουν έξω απ’ την πόρτα μας.
Αν δεν μπορέσουμε να κάνουμε κουμάντο πρώτα εκεί, με μόνο σκοπό την αλληλοϋποστήριξη και τον αυτοσεβασμό, το μήνυμα, θαρρώ, των εορτών θα έρθει και θα παρέλθει σαν μια ρηχή, χιλιοειπωμένη, φθαρμένη, κενή νοήματος και εν τέλει χωρίς κανένα αντίκτυπο πουθενά, ευχή· όπως συμβαίνει πάντοτε όταν προέρχεται από στόματα που έχουν μάθει μόνο να καταναλώνουν.
Ας μην μας τυφλώνει το υπερβολικό φως των ημερών που μας επιβάλλει τη χαρά και το καταναγκαστικό γλέντι· γιορτή θα μπορεί να είναι κάθε μέρα όταν το καλό θα παραμερίσει το κέρδος και τον άκρατο «εαυτουλισμό».
Κι αυτό δεν είναι αυταπάτη, είναι ανθρωπιά!
Χρόνια πολλά!
*Απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
