Βασίλης Αικατερίνης
5.124 μόνιμες θέσεις εργασίας προσφέρονται μέσω του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ που θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο, έναντι των 25.000 υποψηφίων που έχουν καταθέσει αίτηση συμμετοχής. Κοινώς, το ένα πέμπτο των υποψηφίων (έστω κι αν ένα ποσοστό δεν συμμετάσχει εντέλει, ο παρανομαστής του κλάσματος δεν πρόκειται να αυξηθεί) θα έχει την πολυπόθητη ευκαιρία να χαρεί την –καθόλου επιλήψιμη– μονιμότητα που θα του παράσχει το Δημόσιο, συνυφασμένη με το όνειρο των 740 ευρώ. Ακριβοπληρωμένο μεν όνειρο. Σύμφωνα με έρευνες, ένας υποψήφιος για να προετοιμαστεί κατάλληλα για τις εξετάσεις θα πρέπει να δαπανήσει ένα ακαταφρόνητο ποσό –το διπλάσιο σχεδόν του μελλοντικού μισθού του– σε φροντιστήρια που θα του παρέχουν ειδικές σημειώσεις και καθοδηγήσεις από έμπειρους καθηγητές – υποβαλλόμενος σε μια ολόκληρη διαδικασία η οποία έχει καταστεί πια σήμερα προαπαιτούμενη για την επιτυχία.
Στο υπουργείο Εσωτερικών μιλάνε για τη δημιουργία μιας «δεξαμενής» υπαλλήλων που θα διοχετευθούν σε φορείς που έχουν ανάγκη. Εγώ αναρωτιέμαι τι συμβαίνει με το έδαφος που θα χτιστεί αυτή η δεξαμενή, αν είναι ιδιαίτερα σταθερό για κάθε οικοδόμηση κι αν πρέπει πρώτα να ξεκινήσουμε από εκεί για να χτίσουμε. Θυμάμαι σε μια συνέντευξή της που την είχαν ρωτήσει για την εκπαίδευση, τι πρέπει να κάνουμε για να την βελτιώσουμε, η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ είχε απαντήσει πως δεν πρόκειται για ένα σαλάμι που το κόβουμε σε κομμάτια και τροποποιούμε κατά μέρος αλλά πρόκειται για κάτι ενιαίο και η αλλαγή χρειάζεται να ξεκινά απ’ τη βάση και να φτάνει μέχρι την κορυφή.
Ήτοι, στο εκπαιδευτικό σύστημα, ή διαρκές σύμπτωμα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε, ο σιδηροπαγής θεσμός του φροντιστηρίου, καθόλου νεότευκτος στην Ελλάδα, μπαίνει απ’ την πρώτη Δημοτικού, στα γεννοφάσκια του σχολείου, περνά στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, εκεί όπου οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν το επάγγελμα που θέλουν να ακολουθήσουν, τρυπώνει στο Πανεπιστήμιο για την αγόγγυστη και ταχεία διεκπεραίωσή του και για έναν καλύτερο βαθμό, επιβιώνει στη διαδικασία του δημόσιου διορισμού και καταλήγει να συνεπικουρεί μαζί με τους νεοδιορισμένους καθηγητές στα σχολεία, που έχουν υπηρετήσει σ’ αυτό τον θεσμό, στην αποδυνάμωση και στην αναιμική εξέλιξη του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Το φίδι, εδώ και χρόνια, έχει ξεκινήσει να τρώει την ουρά του. Οι ιδιώτες είναι οι κλειδοκράτορες της επιτυχίας. Έξω από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, τουτέστιν ιδρύματα παροχής πτυχίων όπου οι ιθύνοντες παραπονιούνται διαρκώς πως κληρονομούν απ’ τους προκατόχους τους «καμένη γη», θα τους βρείτε να μοσχοπουλούν ανενόχλητοι την αειθαλή τέχνη τού πώς να τα αποκτήσετε εύκολα και γρήγορα με το αζημίωτο.
Και εδώ έρχεται η απλή, η λιγότερο κοστοβόρα για το κράτος, η περισσότερο προσιτή και αγαπητή στους μαθητές, μα άκρως μισητή προς στο σύνολο λύση: η λύση της ουσιαστικής εκπαίδευσης και παιδείας και η αποφυγή της ξερής μάθησης πληροφοριών και περιττής αποστήθισης. Δεν είναι πρωτοπόρα μήτε πρωτάκουστη η παραπάνω πρόταση· εκατοντάδες διανοούμενοι, διακεκριμένοι διεθνώς καθηγητές, αλλά και απλοί δάσκαλοι που δίνουν μάχη από φθαρμένες έδρες σε σχολικές αίθουσες κάθε μέρα ενάντια στο παράλογο, μιλούν για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν κάποτε, μα κανείς δεν κάνει την αρχή.
Γιατί; Ας μην εθελοτυφλούμε κι ας δούμε τα φυσικά επακόλουθα. Σε περίπτωση που τα φροντιστήρια χάσουν τη δουλειά τους, σε περίπτωση δηλαδή που η βαθμοθηρία εξαλειφθεί στα σχολεία μαζί με την πληροφοριακή μόρφωση, ο παπαγαλισμός ως μέσο αρίστευσης, η εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών και λατινικών ως ξένων γλωσσών με περιορισμένο λεξιλόγιο και με ρηχότατη ανάλυση των κειμένων, η επιδερμική προσέγγιση στο μάθημα της Ιστορίας, η από μηχανικής απομνημόνευσης επιχειρηματολογία στο μάθημα της Έκθεσης, καθώς και πολλά άλλα παθήματα αν αντιμετωπισθούν, την επόμενη μέρα δεκάδες χιλιάδες αδιόριστοι καθηγητές, αδιοχέτευτοι απ’ αυτή τη δεξαμενή, θα βρεθούν στον δρόμο. Να λοιπόν το αναγκαίο καλό που προσφέρει ο ιδιώτης, ως ανεστραμμένο αναγκαίο κακό.
Συνεπώς, το –μεταλλασσόμενο απ’ τις περιστάσεις– φίδι δαγκώνει την ουρά του γιατί δεν έχει από πού αλλού να θραφεί. Δεν φταίει πάντοτε η ασθμαίνουσα οικονομία, οι ελαττωμένες απ’ το κράτος επιχορηγήσεις, τα προγράμματα που στοχεύουν οπτιμιστικά σε μια καίρια μα τελικώς ανεπαίσθητη αλλαγή· φταίει η προσπάθειά μας να κρατήσουμε ακόμη ζωντανά τα φύλλα ενός δέντρου του οποίου οι ρίζες έχουν απονεκρωθεί.
Αν δεν τις αναβιώσουμε, αναδιατάσσοντας και επαναπροσδιορίζοντάς τες, η αποφορά της σήψης θα φτάνει ολοένα και κοντύτερα σε μας.
*Απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
