Τάσος Λειβαδίτης (1922 – 1988)
Ο Τάσος Λειβαδίτης είναι ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Η ποίησή του κυριαρχείται από τη σπαρακτική υπαρξιακή του αγωνία, η οποία εκδηλώνεται αρχικά ως έκφραση τρυφερότητας και συμπόνιας στο πλαίσιο του αισιόδοξου σοσιαλιστικού ρεαλισμού και στη δεύτερη φάση του έργου του ως εσωτερική αναδίπλωση και αναζήτηση του νοήματος της ζωής στο παρελθόν ύστερα από τη διάψευση των προσδοκιών και την προδοσία του καλλιτέχνη ως αγωνιστή για έναν καλύτερο κόσμο. Στίχοι του ποιητή έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη («Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Σαββατόβραδο», «Δραπετσώνα» κ.α), τον Μάνο Λοΐζο, τον Στέλιο Βαμβακάρη, τον Μίμη Πλέσσα, τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Γιώργο Τσαγκάρη και άλλους έλληνες συνθέτες.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Τάσος (Παντελεήμων - Αναστάσιος) Λειβαδίτης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Απριλίου 1922 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεταξουργείο. Ήταν γιος του Λύσανδρου Λειβαδίτη, εμπόρου με καταγωγή από την Κοντοβάζαινα Αρκαδίας, και της αθηναίας Βασιλικής Κοντοπούλου. Αδελφός του ήταν ο κωμικός ηθοποιός Αλέκος Λειβαδίτης (1914-1980), που διέπρεψε στην επιθεώρηση και ανιψιός του ο επίσης ηθοποιός Θάνος Λειβαδίτης (1934-2005), γνωστός από τις τηλεοπτικές του εμφανίσεις.
Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο το 1940, γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τις σπουδές του διέκοψαν η γερμανική κατοχή και η συνακόλουθη ένταξή του στην Αντίσταση και στράτευσή του στην ΕΠΟΝ. Το 1946 νυμφεύτηκε τη Μαρία Στούπα, παιδική του φίλη και πολύτιμη σύντροφο σε ολόκληρη τη ζωή του, με την οποία απέκτησε μία κόρη, τη Βάσω.
Η πρώτη εμφάνιση στη λογοτεχνία
Την ίδια χρονιά πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία με το ποίημα «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα». Από το 1948 έως το 1952 εξορίστηκε για τις πολιτικές του πεποιθήσεις στη Λήμνο, τον Άη- Στράτη και τη Μακρόνησο, μαζί με άλλους αριστερούς καλλιτέχνες και διανοούμενος, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Άρης Αλεξάνδρου και ο Μάνος Κατράκης.
Το 1952 εκδόθηκαν οι ποιητικές του συλλογές «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας». Τον επόμενο χρόνο, η ποιητική του συλλογή «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου», που τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία. Το βιβλίο του αυτό θεωρήθηκε ανατρεπτικό και ο ποιητής οδηγήθηκε σε δίκη στις 10 Φεβρουαρίου 1955 στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, το οποίο τον αθώωσε πανηγυρικά.
«Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια»
Ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές «Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο» (1956) και «Συμφωνία αρ. 1» (1957), η οποία απέσπασε το πρώτο βραβείο του Δήμου Αθηναίων. Σταθμό στην ποιητική του διαδρομή και ορόσημο της πορείας του προς τη δεύτερη φάση της δημιουργίας του, που χαρακτηρίζεται από εσωτερική αναδίπλωση και υπαρξιακή αναζήτηση, αποτέλεσε, κατά τους θεωρητικούς της λογοτεχνίας, η συλλογή του «Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια» (1958).
Το 1961 πήρε μέρος σε συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη ανά την επικράτεια, απαγγέλοντας ποιήματά του και συνομιλώντας με το κοινό. Μάλιστα, στη Βέροια δέχτηκε επίθεση από παρακρατικούς. Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Κώστα Κοτζιά κι έγραψε τους στίχους των τραγουδιών (σε μουσική Θεοδωράκη) για την ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη «Συνοικία το όνειρο», που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του νεορεαλιστικού ελληνικού κινηματογράφου και αντιμετώπισε μεγάλα προβλήματα με τη λογοκρισία.
Ο Τάσος Λειβαδίτης συνεργάστηκε με περιοδικά, όπως η «Επιθεώρηση Τέχνης» (1962-1966) και η «Νέα Εστία», ενώ κράτησε τη στήλη της κριτικής στην εφημερίδα «Η Αυγή» (1954-1967 και 1974-1980). Κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας (1967-1974) έμεινε άνεργος και ασχολήθηκε για βιοποριστικούς λόγους με μεταφράσεις και διασκευές λογοτεχνικών έργων σε περιοδικά ποικίλης ύλης, όπως το «Φαντάζιο».
Τα βραβεία
Με την επάνοδο της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1976 για τη συλλογή «Βιολί για μονόχειρα» και το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1979 για το «Εγχειρίδιο ευθανασίας». Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων.
Ο Τάσος Λειβαδίτης άφησε την τελευταία του πνοή στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο της Αθήνας από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής στις 30 Οκτωβρίου 1988, ύστερα από δύο ανεπιτυχείς εγχειρήσεις. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε η ποιητική του συλλογή «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου».
Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/2625
© SanSimera.gr
