Οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία νιώθουν απροστάτευτοι μπροστά στην απειλή της έκθεσης και καταλήγουν να επιβεβαιώνουν τον πραγματικό τους φόβο, να μένουν μόνοι, πρακτικά και συναισθηματικά… Δυσκολεύονται να συνδεθούν σε μια ουσιαστική σχέση με άλλους ανθρώπους και να εκφράσουν με άνεση τα συναισθήματά τους, ακόμη κι αν αυτά είναι συναισθήματα χαράς.
Α: Όταν ήμουν στο δημοτικό με σήκωσε ο δάσκαλος στην τάξη να απαντήσω σε μια ερώτηση. Η απάντησή μου προκάλεσε το γέλιο όλων των συμμαθητών μου. Ξέφυγε και στο δάσκαλο ένα μικρό χαμόγελο… Ήμουν γενικά ντροπαλό παιδί και αυτό με έκανε να κοκκινίσω. Δεν ήμουν εξάλλου καθόλου κοινωνικός.
Στη συνέχεια όταν γνώριζα για πρώτη φορά κάποιον, δυσκολευόμουν να αναπνεύσω και με έπιανε μια ζάλη. Αυτό συνέχισε σε όλη μου τη ζωή ως τώρα…
Σήμερα, στα 50 μου, έχω φτάσει στο σημείο να αποφεύγω ακόμη και τις συναντήσεις με φίλους. Στην υπηρεσία που δουλεύω φοβάμαι να μπω στο γραφείο που μαζεύεται το προσωπικό στα διαλείμματα. Αγχώνομαι να μπω στο γραφείο του διευθυντή. Τρέμει η φωνή μου, σφίγγεται ο λαιμός μου… Δεν αντέχω, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ στη δουλειά μου και να εκτελέσω τα καθήκοντά μου.
Αυτό φαίνεται στους άλλους και φοβάμαι ότι θα γελάσουν μαζί μου. Αποφεύγω λοιπόν να κάνω παρέα με συναδέλφους και δεν έχω φίλους. Δεν μπορώ να χαρώ. Έχω πολύ καιρό να εκφράσω τα συναίσθηματά μου άνετα μπροστά σε άλλους, ακόμη και τη χαρά μου....
Τα παραπάνω λόγια ακούγονται από ένα άτομο με κοινωνική φοβία.
Φαίνεται να υποφέρει από το αίσθημα της μοναξιάς. Από αυτό υποφέρουν οι άνθρωποι που διακατέχονται από αυτό το είδος της φοβίας. Νιώθουν απροστάτευτοι μπροστά στην απειλή της έκθεσης και καταλήγουν να επιβεβαιώνουν τον πραγματικό τους φόβο, να μένουν μόνοι, πρακτικά και συναισθηματικά… Δυσκολεύονται να συνδεθούν σε μια ουσιαστική σχέση με άλλους ανθρώπους και να εκφράσουν με άνεση τα συναισθήματά τους, ακόμη κι αν αυτά είναι συναισθήματα χαράς.
Η αυτοπεποίθηση τους μειώνεται κάθε φορά και περισσότερο με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: Φόβος μοναξιάς- μειωμένη έκφραση εαυτού και σύναψη σχέσεων- επιβεβαίωση φόβου μοναξιάς..
Οι συνέπειες μαστίζουν τις διαπροσωπικές του σχέσεις, στην επαγγελματική τους ζωή αλλά και στην εικόνα του εαυτού τους παράλληλα, αφού κάθε καινούρια αλληλεπίδραση με τους άλλους κρύβει και μια πλασματική απειλή…
Συχνά πέφτουμε στην παγίδα να αντιδράσουμε όπως οι συμμαθητές, ο δάσκαλος και οι συνάδελφοι του Α ή συχνά κι εμείς μπαίνουμε στη θέση του Α. Τι συμβαίνει όμως ακριβώς με την κοινωνική φοβία;
Η κοινωνική φοβία κατατάσσεται κατά παράδοση στις διαταραχές άγχους και ιδιαίτερα στις φοβίες. Πρόκειται για τον φόβο (τις περισσότερες φορές πλασματικό) που παρουσιάζουν τα άτομα, ότι θα κριθούν ή θα αξιολογηθούν αρνητικά από τους άλλους σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις και έτσι θα αναβιώσουν μια απόρριψη που κάποτε ίσως τους είχε τραυματίσει ψυχικά και θα νιώσουν και πάλι απόλυτα μόνοι.
Φοβούνται έντονα έναν εξευτελισμό ή την απώλεια ελέγχου σε καταστάσεις, όπως η συμμετοχή σε ένα φιλικό πάρτι, η ομιλία μπροστά σε κοινό, μια συνάντηση προσωπικού στο χώρο εργασίας τους και η συναναστροφή με πρόσωπα εξουσίας ή με τις «αρχές». Επειδή όμως ο παράγοντας «άνθρωπος» κυριαρχεί, οι κοινωνικές καταστάσεις που προκαλούν φόβο στα άτομα ποικίλουν και βιώνονται με διαφορετικό τρόπο κατά άτομο και κατά περίσταση.
Μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν ανησυχία μόνο για λίγες κοινωνικές καταστάσεις ή ακόμη και για μόνο μία, όπως η ομιλία μπροστά σε κοινό, την ίδια ώρα που οι περισσότεροι φοβούνται να έρθουν αντιμέτωποι με μια πληθώρα κοινωνικών καταστάσεων. Αυτό σημαίνει πως η κοινωνική φοβία διαγιγνώσκεται είτε ως ειδική είτε ως γενικευμένη ανάλογα με το εύρος των καταστάσεων τις οποίες το άτομο φοβάται και αποφεύγει. Συχνά, η διαταραχή εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή και φαντάζει χρόνια.
Η θεραπευτική της αντιμετώπιση είναι αναγκαία για τη λειτουργικότητα του ατόμου! Υπάρχουσες έρευνες δείχνουν ότι για πολλούς ανθρώπους η θεραπεία οδηγεί σε μερική μείωση του άγχους. Επίσης παρουσιάζει κάποιες φορές συννοσηρότητα με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας και ιδιαίτερα με άλλες αγχώδεις διαταραχές, την κατάθλιψη, την εξάρτηση από το αλκοόλ και διαταραχές προσωπικότητας. Η κοινωνική φοβία έχει βρεθεί ως η αγχώδης διαταραχή με την υψηλότερη συννοσηρότητα με τις διαταραχές προσωπικότητας.
Παρά το γεγονός ότι η διαταραχή της κοινωνικής φοβίας προκαλεί άσχημες συνέπειες στην ποιότητα ζωής των ατόμων και δυσκολεύει την καθημερινότητά τους σε μεγάλο βαθμό, μόνο το 5- 10%, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα αναζητούν θεραπεία για την κατάστασή τους και αν το κάνουν θα είναι 15 χρόνια περίπου μετά την εμφάνιση της διαταραχής..
Καλούμαστε σε σεβασμό απέναντι στον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας και ξεκινάμε να αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα πριν αυτό μας εμποδίσει να ζούμε άνετα και ποιοτικά. Όλοι έχουμε δικαίωμα στην χαρά και την ικανότητα να τη βιώνουμε. Αλλά όπως λένε και οι παραδόσεις… «συν Αθηνά και χείρα κίνει»… Αναζητήστε την ανακούφιση από αυτόν τον φόβο, τολμήστε να ζητήστε τη βοήθεια και γρήγορα θα αντιληφθείτε ότι σίγουρα δεν είστε μόνοι..
Πηγές:
Κλινικό περιστατικό
Heimberg R. G., Liebowitz M. R., Hope D. A., Schneier F. R., Holt C. S., Welkowitz L. A., Juster H. A., Campeas R., Bruch M. A., Cloitre M., Fallon B., Klein D. F., (1998). “Cognitive Behavioral Group Therapy vs Phenelzine Therapy for Social Phobia”. Arch Gen Psychiatry vol. 55: 1133- 1141.
Hougaard E., Madsen S. S., Hansen L. M., Jensen M., Katborg G., Morsaa L.,
Pedersen M., Pedersen S. M., Piet J., (2008). “A Novel Group Therapeutic Format in Cognitive Behavioral Treatment for Clients with Social Phobia in a Training Setting: A Case Study of One Treatment Group with Nine Clients”. Pragmatic Case Studies in Psychotherapy vol. 4(4)(1): 1- 52
Rowa K., Antony M. M., (2005). “Psychological Treatments for Social Phobia”. Can J Psychiatry vol. 50: 308- 316.
Stopa L., (2009). “Why is the Self Important in Understanding and Treating Social Phobia?”. Cognitive Behaviour Therapy vol. 38: 48- 54.
Wild J. and Clark D. M., (2011). “Imagery Rescripting of Early Traumatic Memories in Social Phobia”. Cognitive and Behavioral Practice vol. 18(4): 433- 443.
Πηγή: https://www.psychologynow.gr
