Του Δρ. Ευάγγελου Στεργιούλη
Ο ιός παραμένει σε έξαρση και παρά την τεράστια πρόοδο των επιστημών και της τεχνολογίας, δεν κατέστη δυνατή μέχρι και σήμερα η αποτελεσματική αντιμετώπιση του. Η ανθρώπινη αισιοδοξία, μάλιστα, μεταφέρθηκε και στη "μητέρα" Φύση, με την ελπίδα ότι η εναλλαγή των εποχών θα αποτελούσε ανάχωμα στην εξάπλωση του ιού, αλλά δυστυχώς συνέβη το αντίθετο. Αν μελετήσουμε τη νεότερη παγκόσμια ιστορία, θα αντλήσουμε τεράστιας σημασίας διδάγματα, τα οποία η ραγδαία εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού του 20ου αιώνα παραγνώρισε και υποτίμησε, με αποτέλεσμα προηγμένα κράτη και πανίσχυρες οικονομίες να βρεθούν στα πρόθυρα κατάρρευσης και να ατενίζουν ένα παντελώς αβέβαιο μέλλον. Πολύ δε περισσότερο, να πλήττεται η ανθρώπινη ζωή με χιλιάδες απώλειες καθημερινά, οι περισσότερες των οποίων από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Όταν, λοιπόν, το 1918 η ανθρωπότητα ζούσε τη φρίκη του πρώτου παγκόσμιου πολέμου, ανέκυψε και τότε ένας παρόμοιος ιός, γνωστός ως ο ιός της "ισπανικής γρίπης". Την περίοδο εκείνη και ενώ περίσσευε ο ανθρώπινος πόνος από τη δυστυχία του πολέμου, ο ιός πρόσθεσε στα 20 και πλέον εκατ. νεκρούς του πολέμου και άλλα 40 εκατ. και πλέον θύματα του. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν αντιβιοτικά και αντιϊκά φάρμακα και η ανυπαρξία υγειονομικών συστημάτων περίθαλψης οδήγησε στην αντιμετώπιση του ιού με τα ίδια ακριβώς προληπτικά μέτρα προστασίας και φύλαξης που εφαρμόζονται και σήμερα, όπως αναφέρει ο Αμερικανός ιστορικός John Barry στο έργο του "The great influenza”.
Δυστυχώς, ο ανθρώπινος πολιτισμός στη εξέλιξη του λησμόνησε παντελώς τις συνέπειες του ιού του περασμένου αιώνα. Από τότε μέχρι και σήμερα, οι αποκαλούμενες σύγχρονες κοινωνίες επένδυσαν κατά προτεραιότητα στην πολεμική βιομηχανία, συνεχίζοντας τις καταστροφικές συνέπειες των δύο παγκοσμίων πολέμων και σπέρνοντας την ανθρώπινη δυστυχία, την πείνα και τις αρρώστιες σε πολλά μέρη του πλανήτη. Ξόδεψαν αμύθητα ποσά στην ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας, ξεχνώντας ότι η ανθρώπινη ζωή υπάρχει σε αυτόν τον πλανήτη και είναι το πολυτιμότερο αγαθό, το οποίο χρειάζεται να υποστηριχθεί και να βελτιωθεί μέσα από τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων υγείας και παιδείας. Και, τέλος, αγνόησαν την ίδια τη Φύση, με συνεχείς και συστηματικές καταστροφές της πανίδας και της χλωρίδας, στο όνομα της δήθεν ανθρώπινης προόδου, όταν καθημερινά πεθαίνουν πάνω από 15.000 παιδιά στον κόσμο από πείνα και ασθένειες.
Υπό το πρίσμα αυτών των δεδομένων, εύλογα ανακύπτουν σήμερα τεράστια ερωτήματα για την ουσιαστική πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού. Η θετική και πολλά υποσχόμενη παγκοσμιοποίηση που σηματοδότησε το τέλος του 20ου αιώνα, σήμερα αμφισβητείται ευρέως ως προς τη συνεισφορά της στην πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού, καθόσον συνέβαλε σε ένα ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Η παγκόσμια επιχειρηματικότητα, το κύριο χαρακτηριστικό της, οδήγησε στον άκρατο προσωπικό πλουτισμό μιας παγκόσμιας ολιγαρχίας, παρασύροντας πανίσχυρες κυβερνήσεις σε βάρος κρατικών δομών υγείας και παιδείας, ενώ το μέλλον προοιωνίζεται περισσότερο αβέβαιο και ζοφερό.
Εν ολίγοις, όπως ο ανθρώπινος πολιτισμός στη εξέλιξη του επανέλαβε την ιστορία του με έναν δεύτερο καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την εν εξελίξει πανδημία. Η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού επαναλαμβάνεται με μία ακόμη καταστρεπτική πανδημία, η οποία ενδεχομένως να είχε προκαλέσει τον ίδιο αριθμό θυμάτων που προκάλεσε ο ιός του περασμένου αιώνα, αν δεν υπήρχαν οι σύγχρονες μορφές επικοινωνίας, οι οποίες συνέβαλαν στην αμεσότητα της παγκόσμιας ενημέρωσης και επιβολής περιοριστικών μέτρων. Καθημερινά, τα νέα δεδομένα της πανδημίας προκύπτουν περισσότερο σκληρά και αδυσώπητα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των εθνικών συστημάτων υγείας, των κοινωνικών και πολιτικοοικονομικών συστημάτων, την ίδια την πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού.
Ολόκληρη πλέον η ανθρωπότητα συνειδητοποιεί ότι ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης του ιού είναι η απόλυτη προσαρμογή στα νέα δεδομένα, προσμένοντας την ανακάλυψη ενός εμβολίου, που μπορεί και να μην είναι επιτυχής, και ελπίζοντας ότι ο ιός πιθανώς να υποχωρήσει με την πάροδο του χρόνου. Όπως συνέβη και με τον ιό του περασμένου αιώνα, ο όποιος όπως ξαφνικά εμφανίστηκε την άνοιξη του 1918, έτσι ξαφνικά έπαψε να υπάρχει το 1919. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει ο Noam Chomsky, ακόμη και αν η ανθρωπότητα ανακάμψει από άλλη μία καταστρεπτική πανδημία, δεν θα μπορέσει ποτέ να ανακάμψει από την καταστροφή του περιβάλλοντος, την οποία συστηματικά προκαλεί ολόκληρο τον τελευταίο αιώνα ο ανθρώπινος πολιτισμός.
Ας ελπίσουμε αυτή η πανδημία να αποτελέσει το έναυσμα ώστε οι σύγχρονες κοινωνίες να επαναξιολογήσουν την πορεία τους και να αντιληφθούν ότι πρέπει να εστιάσουν την πρόοδο τους και την ανάπτυξη τους στην υποστήριξη και στη βελτίωση της υγείας και της ανθρώπινης ζωής, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά υγειονομικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, χωρίς την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπινων ζωών. Διότι η αξία του ανθρώπινου πολιτισμού έγκειται πρωτίστως στην προστασία της ίδιας της ανθρώπινης ζωής.-
* Ο κύριος Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ε.α. Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπηρέτησε επί σειρά ετών στην έδρα της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας-Europol, στη Χάγη και διετέλεσε προϊστάμενος των Εθνικών Γραφείων Interpol και Europol της Ελλάδας. Έχει διδάξει στις Ακαδημίες της Ελληνικής και Κυπριακής Αστυνομίας, καθώς και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εγκληματολογίας, του Ελληνικού Οργανισμού Πολιτικών Επιστημόνων και ερευνητής του Ελληνικού Ινστιτούτου για τα Ηνωμένα Έθνη.
Πηγή: https://www.capital.gr
