Τον τίτλο του αρχαιότερου ελαιοδένδρου σε όλον τον κόσμο διεκδικεί η Γεροντοελιάστ΄Αδησαρού της Νάξου, σύμφωνα με τις έρευνες του γεωπόνου – ερευνητή Γιώργου Κωστελένου.
Όπως τόνισε ο Γιώργος Κωστελένος κατά τη διάρκεια εκδήλωσης, που διοργάνωσε ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την ανάδειξη του ελαιοδένδρου, ο κύριος κορμός του δέντρου «χάθηκε» με το πέρασμα του χρόνου, διαχωρίστηκε σε πολλά παρακλάδια και πλέον η διάμετρος του κορμού της γεροντοελιάς της Νάξου είναι 10,8 μ., ενώ η περίμετρός του φτάνει στα 29 μέτρα.
Αν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι η ακτίνα μεγαλώνει κατά ένα χιλιοστό κατ΄έτος, εκτιμάται ότι το δέντρο είναι ηλικίας περίπου 5000 έως 6000 ετών.
«Με βάση αυτό το δένδρο και τα αρχαιολογικά ευρήματα στον ελλαδικό χώρο διεκδικούμε την πατρότητα της εξημέρωσης της ελιάς» κατέληξε ο Γιώργος Κωστελένος. Σε κάθε περίπτωση το ελαιόδενδρο αυτό της Νάξου ανάγεται χρονικά στην αφετηρία της παγκόσμιας ελαιοκομίας, αποδεικνύοντας τη συνεχή καλλιέργεια εξημερωμένων ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα από τους προμινωικούς χρόνους μέχρι τις ημέρες μας και ενισχύει την άποψη ότι κοιτίδα εξημέρωσης της ελιάς είναι το Αιγαίο και φορέας διασποράς αυτής της εξέλιξης οι Έλληνες.
Ειδικότερα, ως τόποι καταγωγής της ελιάς έχουν προταθεί, διαχρονικά και από πολλούς ερευνητές, διάφορες περιοχές όπως π.χ. η ανατολική Μεσόγειος, η Ανατολία (νότια Μικρά Ασία), η Συρία και η κεντρική Μεσοποταμία. Μία από τις επικρατούσες θεωρίες υποστηρίζει ότι η καλλιεργούμενη ελιά εξημερώθηκε και εξελίχθηκε στην ανατολική Μεσόγειο και στη συνέχεια μεταφέρθηκε και διαδόθηκε αρχικά στο Αιγαίο, τις Κυκλάδες, την Κρήτη, την ηπειρωτική Ελλάδα και κατόπιν στην κεντρική και τη δυτική Μεσόγειοκαι από εκεί στην Αμερική, την Ωκεανία, τη Νότια Αφρική και αλλού. Μπορεί πραγματικά η εκμετάλλευση της ελιάς – αγριελιάς, να ξεκίνησε στην ευρύτερη ανατολική μεσόγειο από πολύ νωρίς με το ξύλο της να χρησιμοποιείται αρχικά ως καύσιμη ύλη και ως οικοδομικό υλικό, τα φύλλα της ως ζωοτροφή και η εκμετάλλευση της ελιάς να γενικεύτηκε, με την ανάπτυξη τεχνικών παραγωγής ελαιολάδου από άγριες ελιές για ιατρική και κοσμητική χρήση ή για καύσιμο στους λύχνους, όμως οι καρποί της δεν μπορούσαν να καταναλωθούν στην φυσική τους μορφή. Αν θεωρηθεί λοιπόν ως πρώτο βήμα εξημέρωσης των καρποφόρων δένδρων από τους ανθρώπους η επιλογή τους έχοντας ως βασικό κριτήριο την άμεση κατανάλωση των ώριμων «πρωτόγονων» καρπών τους κατευθείαν από τα δένδρα, τότε η θεωρία της εξημέρωσης της ελιάς, έχοντας ως αφετηρία τη δυνατότητα κάποιων δένδρων να παράγουν άμεσα βρώσιμους καρπούς, μπορεί να βασιστεί όχι μόνο σε αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και στο γεγονός ότι βρέθηκε στη Νάξο ένα προμινωικό πολύκορμο ελαιόδενδρο, πιθανόν το γηραιότερο ελαιόδενδρο του κόσμου, η ηλικία του οποίου εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 4.500 με 5.000 χρόνια.
Τα ευρήματα από πυρήνες (κουκούτσια) ελιάς ταυτίστηκαν με αυτά που έχουν εντοπισθεί στην προμινωική Κρήτη και αποδεικνύουν ότι η θρουμπολιά Αιγαίου καλλιεργείται εδώ για χιλιάδες χρόνια. Επίσης, ο ομιλητής επισήμανε ότι τα βλαστάρια της Γεροντοελιάς αποδεικνύουν ότι το δέντρο είναι ήμερο, γεγονός που σημαίνει ότι πριν 6000 χρόνια γνώριζαν τον πολλαπλασιασμό των ελαιόδεντρων με μοσχεύματα. Επισημαίνεται ότι οι Μινωίτες πρώτοι απ` όλους τους λαούς της μεσογείου διαχώριζαν με σαφήνεια, πριν από τουλάχιστον 3.500 έως 4.000 χρόνια, τα άγρια από τα εξημερωμένα ελαιόδενδρα και τα αντίστοιχα ελαιόλαδα από τις άγριες ελιές και τις εξημερωμένες ελιές.
Δείτε μερικές εικόνες επίσκεψη μαθητών:
Πηγή: naxiotypia.gr
