Με την απλή αναλογική,καταργείται το μπόνους του πρώτου συνδυασμού και οι έδρες περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων, θα μοιράζονται με βάση τα ποσοστά του κάθε συνδυασμού στον πρώτο γύρο.
του Χρήστου Ηλ. Τσίχλη (Δικηγόρου Αθηνών-Συνταγματολόγου)
Θα υφίσταται αναλογική εκπροσώπηση όλων και εάν ο Περιφερειάρχης ή δήμαρχος δεν εκλεγεί στον πρώτο γύρο,θα υποχρεούται σε συνεργασία με τους συνδυασμούς της αντιπολίτευσης,προκειμένου να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο συμβούλιο.
Η απλή αναλογική είναι ο δημοκρατικότερος θεσμός, αλλά πολλοί αμφιβάλουν εάν θα είναι λειτουργικό μέτρο, καθώς ο Περιφερειάρχης ή δήμαρχος αναγκάζεται σε συνεργασίες προκειμένου να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο συμβούλιο.
Η απλή αναλογική είναι ο δημοκρατικότερος θεσμός, αλλά πολλοί αμφιβάλουν εάν θα είναι λειτουργικό μέτρο, καθώς ο Περιφερειάρχης ή δήμαρχος αναγκάζεται σε συνεργασίες προκειμένου να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο συμβούλιο.
Για πρώτη φορά, δημοτικές και περιφερειακές εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής και συνεπώς οι έδρες θα μοιράζονται αναλόγως με τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής, ενώ για την εκλογή του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη απαιτείται 50%+1 των ψήφων, ποσοστό που αν δεν συγκεντρώνεται στον πρώτο γύρο θα διεξάγεται δεύτερος γύρος μεταξύ των δυο πρώτων της πρώτης Κυριακής. Οι δήμαρχοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται μόνο μέσω συνδυασμών – δεν θα υπάρχουν δηλαδή ανεξάρτητοι μεμονωμένοι υποψήφιοι.
Αν και πιο συνεπής στην απλή αναλογική θεωρείται η εκλογική διαδικασία με έναν γύρο, η πρόβλεψη για δεύτερο γύρο επελέγη, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, για δύο λόγους:
– Λόγω της ιδιαίτερης θέσης που κατέχουν στις τοπικές κοινωνίες ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης ως οι πολιτικοί εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας
– Προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα παραταξιακής ή προσωπικής συναλλαγής, που καταλήγουν στην ανάδειξη προσώπων που δεν έχουν τη νομιμοποίηση του εκλογικού σώματος.
Το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο.
Η αναλογική κατανομή των εδρών γίνεται ως εξής:
Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα δήμου, αθροιστικά όλοι οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, είτε έλαβαν έδρα κατά το προηγούμενο εδάφιο είτε όχι, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους.
Εάν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διεξάγεται κλήρωση.
Εάν μετά την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού.
Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ τους κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.
Σε περίπτωση που έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός υποψηφίων, ο δήμαρχος εκλέγεται από το μοναδικό συνδυασμό. Οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, και μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, εκλέγονται τακτικοί και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί σύμβουλοι.
Κατά πολλούς, η απλή αναλογική λειτουργεί μόνο σε κοινωνίες όπου η συναίνεση και η συνεργασία είναι χαρακτηριστικά της πολιτικής κουλτούρας. Αυτό παρατηρείται σήμερα μόνο στη Γερμανία, στην Ολλανδία και στο Βέλγιο. Στην Ελλάδα δεν έχουμε κατοχυρώσει το αγαθό της συνεννόησης.
Στην Αμερική, τη Βρετανία και τον Καναδά ισχύει ως γνωστόν ένα αμιγώς πλειοψηφικό σύστημα που ευνοεί τον δικομματισμό.
Στις ΗΠΑ, το κόμμα που κερδίζει τις εκλογές σε κάθε πολιτεία παίρνει στη Βουλή όλες τις έδρες της πολιτείας (όπως και ο πρόεδρος τους εκλέκτορες), ενώ στη Βρετανία και στον Καναδά βουλευτές εκλέγονται όσοι με σχετική πλειοψηφία επικρατούν στις μονοεδρικές περιφέρειες στις οποίες είναι χωρισμένη η επικράτεια.
Απολύτως πλειοψηφικό –σε δύο γύρους– είναι το σύστημα και στη Γαλλία. Τα κόμματα κατεβάζουν την πρώτη Κυριακή από έναν υποψήφιο σε κάθε μονοεδρική περιφέρεια και στην επαναληπτική διαγωνίζονται μόνο όσοι έχουν άνω του 12,5% –συνήθως 2 ή 3 υποψήφιοι– προκειμένου να εκλεγούν στη Βουλή οι πρώτοι. Για να καταλάβει κανείς πόσο αποθαρρυντικά λειτουργεί αυτό το σύστημα για τα ακραία κόμματα, αρκεί μια λεπτομέρεια στην οποία λίγοι έδωσαν σημασία. Η Μαρίν Λεπέν στο υπό διάλυση γαλλικό Κοινοβούλιο διαθέτει μόλις 2 από τις 577 έδρες (αν και είχε πάρει 13,5% στις προηγούμενες εκλογές), ενώ και στις επικείμενες δεν έχει πολλές ελπίδες να αυξήσει εντυπωσιακά τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις της, καθώς στον β΄ γύρο όλα τα κόμματα είναι βέβαιο ότι θα συνασπιστούν εναντίον των υποψηφίων της.
Το γερμανικό μοντέλο, πάλι, έχει την πρωτοτυπία οι ψηφοφόροι να μπορούν να ψηφίζουν άλλον βουλευτή στις μονοεδρικές περιφέρειες και διαφορετικό κόμμα στην επικράτεια (εκλέγονται βουλευτές και με λίστα). Και αυτό το σύστημα, ωστόσο, αν και είναι αναλογικότερο από τα προαναφερθέντα, έχει ως φράγμα το 5% για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή, ευνοώντας έτσι τις μεγάλες παρατάξεις.
Πλειοψηφικό είναι και το σύστημα ακόμη μιας χώρας του G7, της Ιαπωνίας, καθώς τα 2/3 των εδρών της προκύπτουν από μονοεδρικές περιφέρειες, ενώ το σύστημα «ντοντ», που επίσης πριμοδοτεί τα μεγάλα κόμματα εις βάρος των μικρών, εφαρμόζουν Ισπανία και Πορτογαλία.
Ακόμη και στην Ιταλία, που είχε ως πάγιο εκλογικό μοντέλο την απλή αναλογική, οι πολιτικοί της, διαπιστώνοντας ότι αυτή είχε ως συνέπεια ο μέσος χρόνος ζωής κάθε κυβέρνησης να είναι μόλις 10 μήνες, καθιέρωσαν τα τελευταία χρόνια ένα από τα πλέον πλειοψηφικά συστήματα. Το πρώτο κόμμα –ή ο συνασπισμός κομμάτων που θα κερδίσει– παίρνει το 55% των εδρών ανεξαρτήτως του ποσοστού του.
Η απλή αναλογική δίνει χώρο στην διαφάνεια, τη συλλογικότητα τη συμμετοχή και εξαφανίζει την αλαζονεία του Περιφερειάρχη ή δημάρχου. Θα καταστεί λειτουργική η εφαρμογή της;; είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε την τομή αυτή και να αφήσουμε πίσω τους εγωισμούς; Πολλοί φοβούνται ότι η απλή αναλογική θα οδηγήσει σε ακυβερνησία και συναλλαγή.
Πηγή: http://www.kathimerini.gr
