Ὅταν κάποτε φύγω ἀπὸ τοῦτο τὸ φῶς
θὰ ἑλιχθῶ πρὸς τὰ πάνω ὅπως ἕνα
ρυακάκι ποὺ μουρμουρίζει.
Κι ἂν τυχὸν κάπου ἀνάμεσα
στοὺς γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω ἀγγέλους, θὰ τοὺς
μιλήσω ἑλληνικά, ἐπειδὴ
δὲν ξέρουνε γλῶσσες. Μιλᾶνε
μεταξὺ τους μὲ μουσική.
ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ
Με αυτό το εξαίρετο ποίημα ο Νικηφόρος Βρεττάκος επιχειρεί να εξάρει το άφθαρτο και σχεδόν θεϊκό μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας. Γράφοντας για μια γλώσσα μουσική που την μιλούνε μόνο οι άγγελοι ο μεγάλος μας ποιητής έρχεται να αναδείξει κάτι που δυστυχώς έχουμε λησμονήσει.
Η ελληνική γλώσσα έχει επιδείξει μια αξιοθαύμαστη αντοχή στο χρόνο, στοιχείο που την καθιστά αθάνατη. Δεν είναι απλώς το γεγονός ότι μιλιέται και γράφεται αδιάκοπα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι μόνο ο πλούτος, η τελειότητα, η ακρίβεια, η μουσικότητα, η σαφήνεια και η ευλυγισία της. Είναι κυρίως το ότι η συγκεκριμένη γλώσσα έχει καταστεί ανοριακή, υπερβαίνοντας γεωγραφικά και χρονικά πλαίσια. Η απεραντοσύνη της αποτυπώνεται ανάγλυφα στον τρόπο με τον οποίο έχει εμβολιάσει όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες, γονιμοποιώντας την παγκόσμια σκέψη. Και αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο τόσοι μεγάλοι ξένοι διανοητές μίλησαν και έγραψαν γι’ αυτή, εξυμνώντας το μεγαλείο της. Η μεγάλη Γαλλίδα Ακαδημαϊκός και Συγγραφέας, Ζακλίν Ντε Ρομιγύ αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα από όλα να καταλάβουμε την δική μας γλώσσα». Και δεν είναι η μόνη.
Το ατυχές είναι ότι τα τελευταία χρόνια την προτροπή της Ζακλίν Ντε Ρομιγύ φαίνεται να αντιλαμβάνονται όλο και περισσότεροι λαοί στον κόσμο πλην των Ελλήνων. Πρέπει να αποτελούμε μοναδική περίπτωση λαού σε παγκόσμιο επίπεδο που να αποποιείται με τόσο χαρακτηριστική ευκολία μια τόσο μεγάλη γλωσσική κληρονομιά. Και είναι πραγματικά οξύμωρο πώς ένας λαός τόσο ξενομανής, όπως ο δικός μας, μπορεί να αντιγράφει από τους ξένους τόσα πολλά στοιχεία εκτός από την αγάπη τους για τη γλώσσα μας.
Ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια οι Νεοέλληνες φαίνεται να συντηρούμε μια τραυματική σχέση με τη γλώσσα μας. Είναι σαν να έχουμε πάρει διαζύγιο από αυτή, διαπράττοντας μια ιδιότυπη γλωσσική μοιχεία με οτιδήποτε μη ελληνικό. Από τους Έλληνες πολιτικούς που κακοποιούν βάναυσα την ελληνική γλώσσα με τον ξύλινο τρόπο που τη χρησιμοποιούν μέχρι τους δημοσιογράφους που πλην ελαχίστων εξαιρέσεων επιβεβαιώνουν τον τραγικό κανόνα της γλωσσικής μας κακοδαιμονίας. Από τον τηλεοπτικό και διαφημιστικό λόγο μέχρι το λόγο του Διαδικτύου και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα. Η ελληνική γλώσσα τεμαχίζεται και συμπτύσσεται διαρκώς. Και δυστυχώς δεν συμπτύσσεται στο όνομα της ακριβολογίας και της επιγραμματικότητας αλλά στο όνομα της ευκολίας και προχειρότητας που συχνά συνοδεύεται και από τη χυδαιολογία. Ένας απύθμενος οχετός υβριστικών σχολίων κατακλύζει δυστυχώς καθημερινά τις σελίδες των περίφημων Social Media δηλητηριάζοντας το μυαλό και την ψυχή μας, και αποκαλύπτοντας το επίπεδο του σύγχρονου πολιτισμού μας. Γιατί η γλώσσα είναι ο καθρέφτης του πολιτισμού μας.
Και σαν μην έφταναν όλα αυτά έρχεται και ένα μέρος της εκπαιδευτικής μας κοινότητας να υποστηρίζει με πάθος πως η έξωση των Αρχαίων Ελληνικών συνιστά πράξη προοδευτισμού τη στιγμή που σε ολόκληρο τον κόσμο αναβαθμίζονται διαρκώς οι κλασικές σπουδές. Όμως, όταν επιλέγουμε να αποκοπούμε από τον ομφάλιο λώρο της γλωσσικής μας παράδοσης, κινδυνεύουμε να μεταβληθούμε σε ένα λαό που αποσυνδέεται όχι μόνο από το χθες αλλά και από το αύριο. Και είναι κωμικό να μιλάμε για διαφύλαξη των εθνικών μας ιδεωδών, όταν η γλώσσα μας που αποτελεί την πεμπτουσία της εθνικής μας ταυτότητας απειλείται. Εξάλλου, όπως έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης, « Η γλώσσα είναι η πατρίδα μου». Και αυτή τη γλώσσα οφείλουμε να τη σεβόμαστε, να την αγαπάμε και να τη διαφυλάσσουμε.
Αντώνιος Σ. Ψύρης
Πηγή: https://cognoscoteam.gr/
