Η ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF), Δανάη Παπαδοπούλου, η οποία εδώ και 16 μήνες βρίσκεται στο καμπ της Λέσβου, μίλησε στην «Αυγή» για τις συνθήκες που επικρατούν στο νησί.
Τι συμβαίνει με τα προσφυγόπουλα που βρίσκονται στο καμπ; «Αρχικά, πώς μπορούμε να απευθυνθούμε σε αυτά τα παιδιά όταν η παιδικότητά τους έχει πληγεί ανεπανόρθωτα;» αναρωτιέται η Δανάη. Τι μπορεί να γίνει όταν τα παιδιά στερούνται τα βασικά τους δικαιώματα, όπως το παιχνίδι, το δικαίωμα στην ανάπτυξη, την προστασία από οποιουδήποτε είδους κακοποίηση;»
«Τα παιδιά της Μόριας ζωγραφίζουν θάλασσες και βάρκες. Ίσως έτσι προσπαθούν να απεικονίσουν την αγωνία που βίωσαν στο ταξίδι» αναφέρει η ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF) Δανάη Παπαδοπούλου, η οποία εδώ και 16 μήνες βρίσκεται στο καμπ της Λέσβου, και μίλησε στην «Αυγή» για τις συνθήκες που επικρατούν στο νησί, περιγράφοντας τη σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες. Χωρίς ρεύμα και χωρίς καταφύγιο, προσπαθούν να επιβιώσουν τις κρύες χειμωνιάτικες νύχτες.
Υποτίμηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας
Με πληθυσμό 19.000 προσφύγων -ενώ αρχικά είχε σχεδιαστεί με χωρητικότητα 3.000 θέσεων- το καμπ της Λέσβου μοιάζει με έναν απέραντο λασπότοπο. Αυτοσχέδιες σκηνές, παραπήγματα και σωροί από σκουπίδια συνθέτουν την εικόνα που αντικρίζει κανείς. Σκόρπιες εστίες φωτιάς και γύρω – γύρω ανθρώπινες φιγούρες που πασχίζουν να ζεσταθούν, αφού διέσχισαν με μια φουσκωτή βάρκα τα παγωμένα νερά του Αιγαίου. Οι συνθήκες που επικρατούν είναι ιδιαίτερα ανθυγιεινές. Τα προσφυγόπουλα παίζουν μέσα σε ποτάμια από λάσπη και στοίβες από απορρίμματα. Υπάρχουν έγκυες γυναίκες και παιδιά τα οποία υποφέρουν από χρόνια προβλήματα υγείας, που δεν τους προσφέρεται καμία επιπλέον βοήθεια. Παιδιά που βλέπουν εφιάλτες, παιδιά που βιώνουν κατάθλιψη και άγχος. Η ατμόσφαιρα στο καμπ μυρίζει θάνατο.
«Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους, αλλά η πραγματική εικόνα είναι ακόμη χειρότερη» επισημαίνει η Δανάη Παπαδοπούλου. Η ίδια είναι μέλος της ομάδας των ψυχολόγων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που δραστηριοποιείται τόσο στην παιδιατρική κλινική έξω από τη Μόρια όσο και στην κλινική για ενήλικες – θύματα βασανιστηρίων, σεξουαλικής κακοποίησης και κάθε μορφής βίας στο νησί. «Δουλεύω εδώ και 16 μήνες με το προσφυγικό και αυτό τον καιρό δραστηριοποιούμαι στην κλινική που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης».
Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ της βρετανικής «Guardian», στο καμπ της Μόριας δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ πολλοί δεν έχουν καταφύγιο για να βγάλουν τη νύχτα. «Πράγματι, το ρεύμα δεν καλύπτει όλες τις περιοχές του καμπ. Όπου υπάρχει, προσφέρεται μόνο για λίγες ώρες της ημέρας» επιβεβαιώνει η Δανάη. Μάλιστα, όσοι άνθρωποι κατοικούν σε περιοχές στα πέριξ του ελαιώνα δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα. Η εικόνα έχει επιδεινωθεί, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, καθώς με την αύξηση των αφίξεων και τον συνωστισμό δεν μπορούν να καλυφθούν όλες οι ανάγκες των ανθρώπων.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα αντιφατική. «Από τη μία, είμαστε στο 2020, σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου ισχύουν οι κανόνες και το ανθρωπιστικό δίκαιο, αλλά, από την άλλη, σε αυτή τη γωνιά ενός μικρού ελληνικού νησιού, βλέπουμε την απόλυτη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κάποιος, και ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, ανθρώπους να ζουν στοιβαγμένοι σε σκηνές, χωρίς νερό, χωρίς ρεύμα, με μία τουαλέτα / ντουζ που προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες 150 ατόμων».
Πρόβλημα και με το φαΐ
Μάλιστα το τελευταίο διάστημα έχει προκύψει ζήτημα σχετικά με την ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενός ανθρώπου, όπως τονίζει. «Είναι ένα θέμα που διερευνάται αυτή τη στιγμή από τη Δικαιοσύνη. Η δράση των ΜΚΟ είναι κατά βάση υποστηρικτική και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να καλύψει το σύνολο των αναγκών και των ελλείψεων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή».
Επιπλέον, παρατηρούνται αυτοσχέδιες κατασκευές προκειμένου οι άνθρωποι να προφυλαχθούν από το τσουχτερό κρύο και τις αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούν τον χειμώνα. «Χαρακτηριστική είναι η εικόνα ασυνόδευτων ανηλίκων, όπου κατά την άφιξή τους τους δίνεται ένας υπνόσακος και ύστερα αφήνονται στην τύχη τους» υπογραμμίζει η Δανάη. Ένα ακόμη παράδειγμα είναι το λεγόμενο rubhall, δηλαδή μια μεγάλη τέντα που συγκεντρώνει τις νέες αφίξεις. Δεν είναι λίγες οι φορές που σε κάθε μία από αυτές τις τέντες διαμένουν έως και 150 άτομα μαζί, χωρίς να υπάρχει καμία περαιτέρω φροντίδα και υποδοχή.
Η παιδικότητά τους έχει πληγεί ανεπανόρθωτα
Τι συμβαίνει, όμως, με τα προσφυγόπουλα που βρίσκονται στο καμπ; «Αρχικά, πώς μπορούμε να απευθυνθούμε σε αυτά τα παιδιά όταν η παιδικότητά τους έχει πληγεί ανεπανόρθωτα;» αναρωτιέται η Δανάη. Τι μπορεί να γίνει όταν τα παιδιά στερούνται τα βασικά τους δικαιώματα, όπως το παιχνίδι, το δικαίωμα στην ανάπτυξη, την προστασία από οποιουδήποτε είδους κακοποίηση; Τα παιδιά μετατρέπονται σε έναν καθρέφτη των όσων αντιμετωπίζουν καθημερινά στο καμπ της Μόριας.
«Όσα παιδιά φτάνουν στην ομάδα των ψυχολόγων, συνήθως υποφέρουν από εφιάλτες («Μια σκιά με ακολουθεί όπου και να πάω»), αϋπνία («Αν κλείσω τα μάτια θα πεθάνω»), ανορεξία («Δεν έχω φάει τίποτα από τότε που ήρθαμε»), έλλειψη συγκέντρωσης («Θέλω πολύ να τα καταφέρω στο σχολείο αλλά δεν μπορώ να διαβάσω»), άγχος («Πονάει η κοιλιά μου»), φοβίες («Φοβάμαι όταν πέφτει το σκοτάδι») και θλίψη».
Τα παιδιά της Μόριας ζωγραφίζουν θάλασσες και βάρκες. Ίσως έτσι προσπαθούν να απεικονίσουν την αγωνία που βίωσαν στο ταξίδι. Αποχωρισμούς, χέρια να ενώνονται και να αποκόπτονται βίαια. Φαντάσματα και σκιές από ανθρώπους που πέθαναν ή βασανίστηκαν. Μάτια γουρλωτά. Ό,τι τους είναι πολύτιμο το «κλειδώνουν» στη ζωγραφιά. Τα χρώματα που συνήθως ζητούν είναι το κόκκινο και το μαύρο. Οι ζωγραφιές τους είναι μαρτυρίες της σκληρής πραγματικότητας που βίωσαν, επισημαίνει η Δανάη.
Η ίδια, θυμάται έντονα κάθε συγκλονιστική ιστορία που αποτυπώνεται από τη ματιά ενός παιδιού. Εντύπωση της προκάλεσε μία από τις πρώτες ιστορίες που άκουσε στο καμπ. «Θυμάμαι την περίπτωση ενός ασυνόδευτου αγοριού, 16 ετών, ο οποίος στην ερώτηση που του απηύθυνα «Ποιος είσαι;», μου παρέδωσε μια στοίβα από χαρτιά χωρίς να πει λέξη. Με αυτή την κίνηση ήθελε ίσως να πει πως δεν είναι παρά ένας αριθμός, ένα φύλλο χαρτί».
Η εικόνα που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη της είναι η λαχτάρα και η ανάγκη μιας μάνας με το νεογέννητο παιδί της να βρεθεί στιγμιαία σε έναν χώρο «θαλπωρής» έτσι ώστε να μπορέσει να θηλάσει το μωρό της. «Προσπαθούσε να επικοινωνήσει με τα μάτια, με τη γλώσσα του σώματος, με οτιδήποτε. Ήταν τόσο μεγάλη η ανάγκη της, που με ρώτησε αν θα μπορούσε να μπει δύο λεπτά στη σκηνή γιατί έξω η θερμοκρασία ήταν τόσο χαμηλή που δεν έβγαζε γάλα».
Η πολιτεία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της
Στο νησί, βρίσκονται ορισμένες οργανώσεις, οι οποίες κατά καιρούς ανταποκρίνονται στο κάλεσμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για βοήθεια. Παράλληλα υπάρχει και ένας σταθερός μηχανισμός συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών με ιατρικές ομάδες που εδρεύουν στο καμπ, έτσι ώστε να υπάρχει άμεση ανταπόκριση εκεί όπου εντοπίζεται η μεγαλύτερη ανάγκη. «Αλλά καμία οργάνωση και κανένας εθελοντής δεν μπορεί να υποκαταστήσει το κράτος» αναφέρει η Δανάη. Η πολιτεία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες και τους ρόλους που της αναλογούν, τονίζει. «Πρέπει να ανοίξει και να πλαισιώσει δομές ιατρικού και ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα και φιλοξενίας, να ασκήσει πολιτική πίεση ώστε να αναλάβουν και άλλα μέρη μερίδιο στη διαχείριση του προσφυγικού πληθυσμού, να μεταφέρει άμεσα τους ευάλωτους πληθυσμούς στην ενδοχώρα σε ασφαλείς συνθήκες. Παράλληλα, η Ευρώπη να δείξει το ανθρώπινό της πρόσωπο και να αγκαλιάσει αυτές τις πονεμένες ψυχές».
Υπάρχει αλληλεγγύη στην ελληνική κοινωνία; «Δυστυχώς η κοινωνία είναι διχασμένη ανάμεσα στους πιο αλληλέγγυους και τους πιο ξενοφοβικούς» αναφέρει. «Προσωπικά εγώ στη Λέσβο έχω δει και τις δύο όψεις του νομίσματος».
avgi.gr
Πηγή: https://www.anoixtoparathyro.gr/
