Μεγαλομάρτυς της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η μνήμη της οποίας εορτάζεται στις 17 Ιουλίου. Στον Καθολικό κόσμο είναι γνωστή ως Παρθενομάρτυς Μαργαρίτα και η μνήμη της τιμάται στις 20 Ιουλίου.
Η Μαρίνα έζησε τον 3ο μ.Χ αιώνα. Καταγόταν από την Αντιόχεια της Πισιδίας (σημερινό Γιαλβάτς Τουρκίας) και ήταν κόρη του ειδωλολάτρη ιερέα Αιδεσία. Σε ηλικία 15 ετών απέρριψε πρόταση γάμου του επάρχου Ολυμβρίου. Εκείνος, για να την εκδικηθεί, αποκάλυψε τη χριστιανική της πίστη, με αποτέλεσμα η Μαρίνα να συλληφθεί, να υποστεί βασανιστήρια και τελικά να αποκεφαλιστεί.
Η μεγαλομάρτυς Μαρίνα είναι προστάτιδα Αγία της Λέρου. Στη Δυτική Χριστιανοσύνη η Αγία Μαρίνα (Αγία Μαργαρίτα) είναι προστάτιδα των εγκύων, του τοκετού, των πασχόντων από ασθένειες του ήπατος, των νοσοκόμων και του Κολεγίου Κουίνς του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ.
Απολυτίκιο
Μνηστευθείσα τω Λόγω Μαρίνα ένδοξε, των επίγειων την σχέσιν πάσαν κατέλιπες, και ενήθλησας λαμπρώς ως καλλιπάρθενος· τον γαρ αόρατον εχθρόν, κατεπάτησας στερρώς, οφθέντα σοι Αθληφόρε. Και νυν πηγάζεις τω κόσμω, των ιαμάτων τα χαρίσματα.
Λαογραφία
Ο λαός θεωρεί την Αγία Μαρίνα προστάτιδα των καχεκτικών και φιλάσθενων παιδιών. Παλαιότερα, στην Αθήνα οι μητέρες οδηγούσαν τα παιδιά τους κατά την εορτή της στην ομώνυμη εκκλησία που βρίσκεται στο Λόφο των Νυμφών. Τους φορούσαν καινούργια ρούχα και άφηναν τα παλαιά στον περίβολο του ναού, με την ελπίδα να αποβάλουν τα παιδιά τους τις αρρώστιες από τις οποίες κατατρύχονταν.
Η εορτή της Αγίας Μαρίνας σχετίζεται από τους αγρότες με τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Σχετικές οι παροιμίες:
- Της Αγια-Μαρίνας ρώγα (ή σύκα) και τ’ Αϊ-Λιος σταφύλι. Και της Αγιάς Παρασκευής γεμάτο το κοφίνι.
- Ο Αη-Λιάς κόβει σταφύλια και η Αγιά Μαρίνα σύκα.
ΤΑ ΦΡΙΧΤΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ
Την ξάπλωσαν κατά γης και την χτυπούσαν με αγκαθωτά ραβδιά, μέχρι που το αίμα της κοκκίνισε το χώμα. Έπειτα την φυλάκισαν, και λίγες ημέρες αργότερα την περίμενε νέο μαρτύριο.
Την κρέμασαν από τα χέρια και ξέσχιζαν για ώρες το σώμα της με σιδερένια νύχια. Η Αγία όμως έδειχνε καρτερία• «ό δέ ύπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται» (Ματθ. I, 22) είχε πει ο Κύριος. Και η Μαρίνα θυμόταν αυτούς τους λόγους που την ενίσχυαν τώρα στις δύσκολες αυτές ώρες του μαρτυρίου. Δεν φοβόταν τους δημίους με τα σιδερένια νύχια που έφθειραν μόνο το χωμάτινο κορμί της, οργώνοντας το με αιμάτινα ρυάκια. Την ψυχή της που ανήκε στον Κύριο τίποτε και κανένας δεν μπορούσε να την βλάψει.
Βλέποντας την Αγία Μαρίνα ακλόνητη στην πίστη της την έριξαν πάλι στο κελί της φυλακής. Και εκεί, εκείνο που δεν κατάφερε ο έπαρχος, προσπάθησε να το κατορθώσει, μάταια όμως, ο μισόκαλος διάβολος.
Ενώ λοιπόν η αγία προσευχόταν στο δεσμωτήριο «έφάνη αύτη δράκων παμμεγέθης, έχων όφεις περί τόν τράχηλον αύτού, και συρίζων πέριξ της αγίας, ήπείλη καταπιείν αυτήν. Καί κατασφραγισαμένη καί ποιήσασα τόν τύπον του σταυρού, ενέκρωσεν αυτόν». (Μηναίο Βασιλείου).
Στον συναξαριστή του αγίου Νικόδημου του αγιορείτου και, με μικρές παραλλαγές, στο μηναίο Ιουλίου αναφέρονται τα εξής: «Έγεινε δέ εκεί σεισμός μέγας, ώστε έσαλεύθη ή φυλακή, καί ιδού έμβηκεν από εν μέρος της φυλακής εις δράκων, ό όποιος έρπων κατά γής έκαμνε φοβερόν συρισμόν, καί έφάνη ότι έχυσε φωτίαν πέριξ τής άγιας.
Επειδή δε ή άγια έφοβήθη πολλά καί έγινε σύντρομος διά τήν θεωρίαν ταύτην, προσηύχετο εις τόν θεόν όθεν ό φοβερός εκείνος δράκων μεταβληθείς, έφαίνετο ώς μαύρος τις σκύλος.
Ή δέ μάρτυς άρπάσασα τούτον άπό τάς τρίχας, καί ευρούσα εκεί εν σφυρίον ερριμένον, εκτύπησεν αυτόν εις τήν κεφαλήν καί εις τήν ράχιν, καί τελείως αυτόν εταπείνωσε».
Στο χειρόγραφο της Μεγίστης Λαύρας αναφέρεται ότι ο διάβολος παρουσιάστηκε σαν δράκοντας φοβερός. Από το στόμα και τα μάτια του έβγαιναν καπνοί και φωτιά, τα δόντια του ήταν άσπρα και η γλώσσα του κόκκινη σαν αίμα. Με θόρυβο και σφυρίγματα πλησίασε την αγία, κι εκείνης της φάνηκε ότι την κατάπιε μέχρι τη μέση.
Έντρομη, επικαλέστηκε το σωτήριο όνομα του Χριστού και χρησιμοποιώντας ως δίστομη ρομφαία το σημείο του σταυρού, ξέσχισε την κοιλιά του και γλίτωσε.
Στη συνέχεια ο δαίμονας της παρουσιάστηκε σαν σκύλος και η αγία χτυπώντας τον με ένα σφυρί, τον εταπείνωσε. Για τρίτη φορά προσπάθησε να την πειράξει ενώ προσευχόταν.
Της παρουσιάστηκε σαν ένας τεράστιος μελαμψός άνδρας• την άρπαξε από τα χέρια και τη φοβέριζε ότι θα την σκοτώσει αν δεν σταματούσε τις προσευχές.
Τότε αρπάζοντας τον η Αγία από τα μαλλιά, τον χτύπησε και τον ανάγκασε να εξαφανιστεί.
Αμέσως, όλη η φυλακή έλαμψε από ένα φωτεινό σταυρό που ένωνε γη και ουρανό, και ένα περιστέρι ανάγγειλε στην αγία το επικείμενο τέλος της, συγχαίροντας την ταυτόχρονα για το κατόρθωμα της: «Χαίρε, Μαρίνα, ή λογική περιστερά του Θεού, ότι ένίκησας τόν πονηρόν και τον έχθρόν κατήσχυνας».
ΗΘΗ, ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Την παραμονή της Αγίας Μαρίνας κατά τις 5:00 το απόγευμα ξεκινούσαν, ο παπάς του χωριού, οι επίτροποι της εκκλησίας με τα μουλάρια φορτωμένα τα καζάνια και τα ανάλογα τρόφιμα που θα φτιάχνανε το φαγητό στην Αγία Μαρίνα και θα μοιράζανε στον κόσμο μετά την λειτουργία. Γινότανε η έπαρση της σημαίας της κοινότητας στην πλατεία μπροστά στο κοινοτικό κατάστημα, με τον Εθνικό Ύμνο που παιζότανε από το τοπικό λαϊκό συγκρότημα με κλαρίνο και λαούτο. Μετά προχωρούσε μπροστά η σημαία, πίσω ο παπάς, οι επίτροποι και άλλοι χωριανοί που θέλανε να διανυκτερεύσουν στην Αγία Μαρίνα και από πίσω ακολουθούσανε τα φορτωμένα μουλάρια.
Η πομπή ακολουθούσε την διαδρομή, Μπρίμπα, Νταλιάνα, Στρισόρου και στη συνέχεια στην Αγία Μαρίνα. Στην Αγία Μαρίνα τους περιμένανε τα τάματα προς σφαγή για το φαγητό.
Δηλαδή δωρεές προβάτων, αρνιών που έκαναν διάφοροι χωριανοί προς την Αγία Μαρίνα. Αφού γινότανε ο εσπερινός μετά ακολουθούσε ο εθελοντισμός για την προπαρασκευή των εστιών μαγειρέματος και το μάζεμα των ξύλων από το δάσος.
Οι ειδικοί σφάζανε τα ζώα και τα ετοιμάζανε για το μαγείρεμα της άλλης ημέρας.
Τα εντόσθια γινόντουσαν κοκορέτσια για το βράδυ της παραμονής και για αυτούς που βοηθούσανε στην προπαρασκευή των φαγητών και άλλων εργασιών της εκκλησίας (καθάρισμα, πλύσιμο κλπ).
Ανήμερα της Αγίας Μαρίνας πρωί-πρωί ξεκινούσε ολόκληρο το χωριό, γέροι, νέοι και μικρά παιδιά, να ανέβουν προς την Αγία Μαρίνα με τους τροβάδες γεμάτους τρόφιμα και δαμιτζάνες κρασί για το πανηγύρι.
Γινότανε η λειτουργία, ακολουθούσε η δημοπρασία της εικόνας, δηλαδή όποιος θα προσέφερε τα περισσότερα θα κρατούσε την εικόνα της Αγίας Μαρίνας κατά την λειτουργία που γινότανε έξω από την εκκλησία.
Οι πιο γνωστοί τελάληδες των δημοπρασιών ήτανε οι μακαρίτες μπάρμπα Στέλιος Κούτσιας (Μπέκιος) και Γiάννης Ντίκος (Καρκαμπέτας).
Μετά την αρτοκλασία άρχιζε το μοίρασμα των φαγητών σχηματίζοντας μία μεγάλη ουρά γύρω από τα μεγάλα καζάνια και τα φαγητά συνήθως ήτανε κρέας – πατάτες, κρέας – μανέστρα ή κρέας – ρύζι.
Εν τω μεταξύ πολλοί είχανε φτιάξει και τα δικά τους κεμπάπια και τα ψήνανε. Η κάθε οικογένεια είχε και το δικό της λημέρι κάτω από τις αγριοκερασιές.
Ακολουθούσε φαγοπότι, πειράγματα και οι οργανοπαίχτες πηγαίνανε από παρέα σε παρέα και παίζανε τραγούδια της τάβλας που ζητούσε η κάθε παρέα αφού κερνούσε το ανάλογο τίμημα.
Οι περισσότεροι ζητούσανε τραγούδια της ξενιτιάς διότι είχανε πολλούς ξενιτεμένους, παίζανε πολύ και το τραγούδι του Καταραχιά αφού το βουνό το βλέπανε απέναντι.
Το απόγευμα μετά το μεθύσι γινότανε χορός πίσω από την εκκλησία με τα τοπικά κλαρίνα και μόλις ο ήλιος έφτανε στην κορυφή των πέντε πύργων ξεκινούσανε όλοι για το χωριό με τους νέους οργανωμένους σε παρέα με την σημαία και τα όργανα μπροστά να παίζουν το τραγούδι της Κυρά Γιώργαινας.
Πηγές: https://www.sansimera.gr,
https://www.ekklisiaonline.gr
