ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψυχογραφικά πορτρέτα της Αναγέννησης
Δύο από τα σημαντικότερα μουσεία της Ευρώπης, η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και το Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης, ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια στρατηγική συμμαχία για την οργάνωση της έκθεσης που φέρνει στο κοινό τα αναγεννησιακά πορτρέτα του Ιταλού ζωγράφου Λορέντσο Λότο (π. 1480 - 1556/7).
Ο Λότο ήταν μια σπουδαία προσωπικότητα, σπουδαγμένος στη Βενετία, την εποχή της μεγάλης ακμής, επηρεασμένος αρχικά από τον Τζοβάνι Μπελίνι, πριν βρει το δικό του αναγνωρίσιμο και μοναδικό ύφος. Αυτό που κάνει τον Λορέντσο Λότο ξεχωριστό είναι ο συμβολισμός και το ψυχολογικό βάθος που έδινε στις προσωπογραφίες του, με μια πρώιμη νεωτερικότητα, γεγονός που φέρνει στην εποχή μας τα πορτρέτα του με μια διάθεση αινιγματική και ανοικτή σε ερμηνείες. Η έκθεση παρουσιάζει στο κοινό μοναδικά πορτρέτα, άλλωστε γι’ αυτά κατέκτησε φήμη ο Λορέντσο Λότο, αν και είχε φιλοτεχνήσει και πολλά έργα με θρησκευτική θεματολογία. Ο Λότο μας μυεί στον πυρήνα της αναγεννησιακής κοινωνίας, μέσα, φυσικά, από τον περίγυρο των πελατών του. Βλέπουμε μια μικρογραφία της μεσοαστικής κοινωνίας της Ιταλίας και κυρίως της Βενετίας, όπως αυτή διαμορφωνόταν και δυνάμωνε στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν πλέον μια νέα τάξη εμπόρων, κληρικών, επιστημόνων, λογίων, ιατρών και νομικών, δημιουργούσε τη βάση της Ευρώπης που θα γεννήσει αργότερα τον υλικό πολιτισμό. Ο Λορέντσο Λότο δεν αρκείται στην πιστή απόδοση των μοντέλων του. Πέρα από την ακριβή αναπαράσταση, χαρακτηριστικό άλλωστε της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, πέρα από την επιθυμία να δείξει τον πλούτο και την κοινωνική ισχύ (με έμφαση στα ενδύματα και στα σημάδια της τρυφηλότητας), ο Λορέντσο Λότο προχωράει σε μια υπαινικτική αλλά σαφή αποδόμηση της εξωτερικής εικόνας. Μας παραδίδει πορτρέτα των αρχών του 16ου αιώνα στα οποία έχει ενσωματώσει πρωθύστερες γνώσεις για την ψυχοσύνθεση και την προσωπικότητα. Τα μοντέλα αμφισβητούν και αμφισβητούνται. Η έκθεση στο Λονδίνο προβάλλει επίσης τεκμήρια από τις σημειώσεις του ίδιου του Λότο, που αποκαλύπτουν την έντονη προσωπικότητά του και τον τρόπο που αντιμετώπιζε τα μοντέλα του. Είναι η πρώτη, ίσως, έκθεση που συνδέει ευθέως την Αναγέννηση με την ψυχολογική διερεύνηση των προσώπων που συγκροτούν την εικονογραφία της.
Ο Λότο ήταν μια σπουδαία προσωπικότητα, σπουδαγμένος στη Βενετία, την εποχή της μεγάλης ακμής, επηρεασμένος αρχικά από τον Τζοβάνι Μπελίνι, πριν βρει το δικό του αναγνωρίσιμο και μοναδικό ύφος. Αυτό που κάνει τον Λορέντσο Λότο ξεχωριστό είναι ο συμβολισμός και το ψυχολογικό βάθος που έδινε στις προσωπογραφίες του, με μια πρώιμη νεωτερικότητα, γεγονός που φέρνει στην εποχή μας τα πορτρέτα του με μια διάθεση αινιγματική και ανοικτή σε ερμηνείες. Η έκθεση παρουσιάζει στο κοινό μοναδικά πορτρέτα, άλλωστε γι’ αυτά κατέκτησε φήμη ο Λορέντσο Λότο, αν και είχε φιλοτεχνήσει και πολλά έργα με θρησκευτική θεματολογία. Ο Λότο μας μυεί στον πυρήνα της αναγεννησιακής κοινωνίας, μέσα, φυσικά, από τον περίγυρο των πελατών του. Βλέπουμε μια μικρογραφία της μεσοαστικής κοινωνίας της Ιταλίας και κυρίως της Βενετίας, όπως αυτή διαμορφωνόταν και δυνάμωνε στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν πλέον μια νέα τάξη εμπόρων, κληρικών, επιστημόνων, λογίων, ιατρών και νομικών, δημιουργούσε τη βάση της Ευρώπης που θα γεννήσει αργότερα τον υλικό πολιτισμό. Ο Λορέντσο Λότο δεν αρκείται στην πιστή απόδοση των μοντέλων του. Πέρα από την ακριβή αναπαράσταση, χαρακτηριστικό άλλωστε της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, πέρα από την επιθυμία να δείξει τον πλούτο και την κοινωνική ισχύ (με έμφαση στα ενδύματα και στα σημάδια της τρυφηλότητας), ο Λορέντσο Λότο προχωράει σε μια υπαινικτική αλλά σαφή αποδόμηση της εξωτερικής εικόνας. Μας παραδίδει πορτρέτα των αρχών του 16ου αιώνα στα οποία έχει ενσωματώσει πρωθύστερες γνώσεις για την ψυχοσύνθεση και την προσωπικότητα. Τα μοντέλα αμφισβητούν και αμφισβητούνται. Η έκθεση στο Λονδίνο προβάλλει επίσης τεκμήρια από τις σημειώσεις του ίδιου του Λότο, που αποκαλύπτουν την έντονη προσωπικότητά του και τον τρόπο που αντιμετώπιζε τα μοντέλα του. Είναι η πρώτη, ίσως, έκθεση που συνδέει ευθέως την Αναγέννηση με την ψυχολογική διερεύνηση των προσώπων που συγκροτούν την εικονογραφία της.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Η μνήμη του πολέμου
Ο καθένας από εμάς μπροστά στην εκατόμβη των θυμάτων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μπορεί να αφεθεί στη δύναμη της έκθεσης «Lest We Forget?» που παρουσιάζεται έως τις 24/2, στο Imperial War Museum του Λονδίνου. Η έκθεση, με έργα τέχνης, μαρτυρίες και τεκμήρια, επιχειρεί να προσεγγίσει το δράμα του Μεγάλου Πολέμου μέσα από την επίδραση που είχε στην κοινή γνώμη η είδηση του πρωτοφανούς αριθμού των θυμάτων. Ηταν η πρώτη μαζική πληροφόρηση στην ιστορία του πολέμου.
ΖΥΡΙΧΗ
Αναδρομική Οσκαρ Κοκόσκα
Για πρώτη φορά στην Ελβετία παρουσιάζεται συγκεντρωμένο ένα μεγάλο μέρος της εικαστικής παραγωγής του Οσκαρ Κοκόσκα (1886-1980). Η μεγάλη έκθεση περιμένει το κοινό στο Μουσείο Τέχνης της Ζυρίχης (Kunsthaus), όπου έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 200 έργα του Aυστριακού εξπρεσιονιστή και πολυδιάστατου δημιουργού. Περίοπτη θέση στην έκθεση έχει επιφυλαχθεί για το περίφημο «Τρίπτυχο του Προμηθέα» (φωτ.), το οποίο ήρθε από την Πινακοθήκη Courtauld του Λονδίνου.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Αρτεμισία Τζεντιλέσκι
Από τις ελάχιστες γυναίκες ζωγράφους του 17ου αιώνα, η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι (1593-1653) θα είναι στην επικαιρότητα το 2019. Η αυτοπροσωπογραφία της, με την ίδια να ποζάρει ως Αγία Αικατερίνη της Αλεξάνδρειας, ανακαλύφθηκε στη Γαλλία το 2017 και το 2018 αγοράστηκε από την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου, όπου εκτίθεται. Στη διάρκεια του έτους θα περιοδεύσει σε διάφορα σημεία του Ηνωμένου Βασιλείου. Το 2020 θα γίνει μια μεγάλη έκθεση για το έργο της Τζεντιλέσκι.
ΝΤΑΚΑΡ
Σύγχρονη Αφρική
Αυτή η εικαστική εγκατάσταση βρίσκεται στο Ντακάρ, την πρωτεύουσα της Σενεγάλης. Είναι έργο του Φιλίπ Ντοντάρ από την Αϊτή και έχει τοποθετηθεί στον νέο χώρο σύγχρονης τέχνης που εγκαινιάστηκε στο Ντακάρ. Είναι ένα μουσείο με έμφαση στις νέες φωνές της Αφρικής αλλά και όλου του κόσμου (της Καραϊβικής εν προκειμένω), με σκοπό να δώσει υπόσταση σε όλες τις δημιουργικές δυνάμεις που ζουν στις αφρικανικές χώρες αλλά και στην ευρύτατη διασπορά των αφρικανικών κοινοτήτων στις δυτικές χώρες.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Ο Μονάρχης του Γκλεν
Από τα πιο γνωστά και εμβληματικά πορτρέτα κερασφόρων ζώων στην ιστορία της τέχνης είναι το έργο του σερ Εντουιν Λάντσεερ «Ο Μονάρχης του Γκλεν». Το είχε φιλοτεχνήσει το 1851 ως μέρος μιας τριλογίας για τα ανάκτορα του Γουεστμίνστερ. Το 2017 αγοράστηκε από την Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας και τώρα εκτίθεται στο Λονδίνο στην Εθνική Πινακοθήκη, σε μια έκθεση που αναδεικνύει τη διαχρονική δύναμη αυτού του έργου μέσα από τις επιδράσεις του ακόμη και στη λαϊκή κουλτούρα.
Πηγή: http://www.kathimerini.gr.
