Το 1950 ο κοινωνικός ψυχολόγος Σόλομων Ας (Solomon E. Asch, 1907-1996), ξεκίνησε μια σειρά από πειράματα πάνω στην συμπεριφορά των ανθρώπων υπό την κοινωνική πίεση, γνωστά και ως Asch Conformity Experiments.
Μάζεψε φοιτητές και σε ομάδες των 5 έως 7 τους έδειχνε εικόνες όπως την παρακάτω:
Μία κάρτα με μία γραμμή και στην συνέχεια μία κάρτα με τρεις γραμμές. Το ερώτημα αφορούσε το πιο από τα σχήματα A, B ή C, ήταν ίδιο με το αυτό της πρώτης κάρτας. Κάθε ερώτηση με γραμμή αποκαλέστηκε "δοκιμή".
Σε κάθε ομάδα υπήρχε ένας "πραγματικός" συμμετέχοντας, ενώ οι υπόλοιποι ήταν "συνεργάτες", δηλαδή άτομα που γνώριζαν τον πραγματικό σκοπό του πειράματος, αλλά παρουσιάστηκαν ως απλοί συμμετέχοντες. Ο "πραγματικός" συμμετέχοντας απαντούσε κατά σειρά τελευταίος ή μια θέση πριν.
Στις πρώτες δύο δοκιμές το "υποκείμενο" ένιωθε άνετα στο πείραμα, διότι αυτός μαζί με τους υπόλοιπους "συμμετέχοντες" έδιναν την προφανή, σωστή απάντηση. Στην τρίτη δοκιμή, οι συνεργάτες άρχιζαν να δίνουν όλοι την ίδια λανθασμένη απάντηση.
Υπήρξαν 18 δοκιμές στο σύνολο και οι συνεργάτες απάντησαν λανθασμένα στις 12 από αυτές. Αυτές ήταν γνωστές ως "κριτικές δοκιμές". Ο σκοπός ήταν να ερευνηθεί εάν ο πραγματικός συμμετέχοντας θα άλλαζε την απάντησή του και θα αποκρινόταν με τον ίδιο τρόπο όπως και οι συνεργάτες, παρόλο που ήταν λάθος η απάντηση.
Ο Σόλωμον Ας θεώρησε αρχικά ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων δε θα συμφωνούσαν με κάτι φανερά λάθος, αλλά τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες συμμορφώθηκαν με την πλειοψηφία στο 37% των κριτικών δοκιμών.
Ωστόσο, 25% των συμμετεχόντων δεν συμμορφώθηκαν σε καμία δοκιμή. 75% συμμορφώθηκαν τουλάχιστον μία φορά, και 5% κάθε φορά.
Τα πειράματα του Ας που συνεχίστηκαν με διάφορες παραλλαγές, κατέδειξαν πως πολλοί άνθρωποι, υπό ορισμένες συνθήκες, μπροστά στο ενδεχόμενο να περιθωριοποιηθούν από ένα κοινωνικό σύνολο, είναι διατεθειμένοι να αυτοϋποβληθούν, να υποκύψουν και να συμμορφωθούν με το «κοινωνικά ορθό», ακόμη κι όταν αυτό είναι προφανέστατα λάθος κι έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την αντίληψή τους και τα πιστεύω τους!
H συμμόρφωση είναι είτε κανονιστική λόγω της κοινωνικής όμαδας που ανήκουμε και εμπιστευόμαστε, είτε πληροφοριακή συμμόρφωση όταν έναν άτομο λόγω της εμπιστοσύνης που μας εμπνέει και των πληροφοριών που μας παραθέτει μας πείθει ότι έχει δίκιο.
Η επίδραση των παρευρισκομένων (Bystander effect)
Η επίδραση των παρευρισκομένων (Bystander effect) ή αλλιώς το σύνδρομο Genovese, είναι ένα φαινόμενο της κοινωνικής ψυχολογίας, αντίστοιχο με το προηγούμενο, κατά το οποίο κάποια άτομα αρνούνται να βοηθήσουν κάποιον που χρειάζεται βοήθεια όταν βρίσκονται παρόντα και άλλα άτομα.
Επίσης, ενδιαφέρον είναι ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι είναι παρόντες τόσο λιγότερο πιθανό είναι να βοηθήσει κάποιος.
Το φαινόμενο πήρε το όνομά του από την υπόθεση της δολοφονίας της Kitty Genovese το 1964 στη Νέα Υόρκη. Η 28χρονη γυναίκα μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου έξω από το σπίτι της στη Νέα Υόρκη.
Ο δρόμος ήταν πολυσύχναστος και 38 άτομα (γείτονες και περαστικοί) που είδαν τη δολοφονία δεν κάλεσαν την αστυνομία ούτε έδωσαν κάποια βοήθεια.
Πως εξηγείται αυτό;
Όπως και στο πείραμα του Σόλομων Ας, όταν κάποιος μπροστά μας, χρειάζεται βοήθεια αν είμαστε παρόντες μόνον εμείς, τότε σπεύδουμε ευκολότερα να βοηθήσουμε από το αν είμαστε μαζί με άλλους μπροστά στο συμβάν.
Αυτό γιατί λειτουργεί η αρχή της κοινωνικής επιρροής που μας αποτρέπει να διαφοροποιηθούμε από την ομάδα, με το σκεπτικό ότι αν δεν βοηθούν οι «άλλοι» ή δεν συντρέχει λόγος – «κοινωνική συμμόρφωση» – ή γνωρίζουν οι «άλλοι» κάτι που «εγώ» δεν γνωρίζω (πχ κάποιος μπορεί να είναι γιατρός) όποτε βάση των δεδομένων έχουμε «πληροφοριακή συμμόρφωση».
Επίσης, σπουδαίο ρόλο παίζει κι η εικόνα του ανθρώπου που καθορίζεται από τα ταξικά ή ρατσιστικά στερεότυπα. Για παράδειγμα στο ίδιο πείραμα όταν το «θύμα» φορούσε κοστούμι μέσα σε 4 δευτερόλεπτα κάποιος έσπευσε να βοηθήσει, ενώ όταν ήταν ρακένδυτος χρειάστηκαν 20 λεπτά μέχρι κάποιος να πάρει την απόφαση να βοηθήσει.
Στην πραγματική ζωή το σύνδρομο είχε μοιραία κατάληξη για ένα μικρό κορίτσι στην Κίνα. Τον Οκτώβριο του 2011, η μικρή Wang Yue χτυπήθηκε από ένα αυτοκίνητο με αποτέλεσμα να πέσει αιμόφυρτη στο έδαφος. Από δίπλα της πέρασαν συνολικά 18 άτομα ενώ κανένας δεν έσπευσε να την βοηθήσει.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το κοριτσάκι να μείνει αβοήθητο για 7 λεπτά μέχρι που μια γυναίκα οδοκαθαριστής προσφέρθηκε να τη βοηθήσει. Δυστυχώς όμως, το κοριτσάκι είχε χάσει ήδη πολύ αίμα και έτσι δεν κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή πεθαίνοντας στην εντατική μετά από λίγες μέρες.
Hellasforce.com
Antikleidi.com
Πηγή: https://gravitonio.blogspot.com
