Ηχηρό «καμπανάκι» χτυπά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την προστασία της υγείας εκατομμυρίων παιδιών, εφήβων αλλά και μελλοντικών μητέρων από την άτυπη επεξεργασία ηλεκτρονικών αποβλήτων, ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου 18 εκατ. παιδιά και έφηβοι (μερικά έως και 5 ετών) αλλά και 13 εκατ. γυναίκες εργάζονται στον ανεπίσημο τομέα των απορριμμάτων θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία ακόμα και αγέννητων βρεφών.
Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα παιδιά, συχνά εμπλέκονται από τους γονείς ή φροντιστές στην ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων επειδή τα χέρια τους είναι μικρά και πιο επιδέξια από αυτά των ενηλίκων. Άλλα ζουν, πηγαίνουν στο σχολείο ή παίζουν πολύ κοντά σε κέντρα ανακύκλωσης ηλεκτρονικών αποβλήτων, όπου υψηλά επίπεδα τοξικών ουσιών, όπως μόλυβδος και υδράργυρος, μπορεί να βλάψουν μέχρι και την πνευματική τους ικανότητα.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με τίτλο «Children and Digital Dumpsites». Σύμφωνα με αυτήν, τα παιδιά που εκτίθενται στα ηλεκτρονικά απόβλητα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις τοξικές και χημικές ουσίες που περιέχουν, λόγω του μικρότερου μεγέθους τους, των λιγότερο ανεπτυγμένων οργάνων και του γρήγορου ρυθμού ανάπτυξής τους.
Έτσι απορροφούν περισσότερους ρύπους αναλογικά με το μέγεθός τους και είναι λιγότερο ικανά να μεταβολίσουν ή να εξαλείψουν τοξικές ουσίες από το σώμα τους.
Ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι στην ανάκτηση πολύτιμων υλικών, όπως ο χρυσός και ο χαλκός, κινδυνεύουν να εκτεθούν σε πάνω από 1.000 επιβλαβείς ουσίες, όπως είναι ο μόλυβδος, ο υδράργυρος, το νικέλιο, τα βρωμιούχα επιβραδυντικά φλόγας και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες.
Για τις μέλλουσες μητέρες η έκθεση σε τοξικά απόβλητα μπορεί να επηρεάσει την υγεία και την ανάπτυξη των αγέννητων παιδιών τους για όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Συγκεκριμένα, μπορεί να παίξει ρόλο σε αρνητικές εκβάσεις κατά τον τοκετό, καθώς και σε χαμηλό βάρος και μέγεθος του μωρού.
Επίσης η έκθεση σε μόλυβδο από την ανακύκλωση ηλεκτρονικών αποβλήτων έχει σχετιστεί με μειωμένα αποτελέσματα νεογνικής νευρολογικής συμπεριφοράς, αυξημένα ποσοστά διαταραχής ελλειμματικής προσοχής, προβλήματα συμπεριφοράς, αλλαγές στην ιδιοσυγκρασία του παιδιού, δυσκολίες αισθητηριακής ολοκλήρωσης και μειωμένα γνωστικά και γλωσσικά αποτελέσματα.
Πρόσθετες αρνητικές συνέπειες στην παιδική υγεία είναι οι αλλαγές στη λειτουργία των πνευμόνων, βλάβες στο DNA, διαταραχή λειτουργίας του θυρεοειδούς και αυξημένος κίνδυνος για πλήθος σοβαρών και χρόνιων ασθενειών αργότερα στη ζωή, όπως καρκίνος και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Ταχύτερη παραγωγή στην Ε.Ε
Τα ηλεκτρονικά απόβλητα είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ροή αποβλήτων και στην Ε.Ε., ενώ ανακυκλώνονται λιγότερα από το 40%. Τα απόβλητα που παράγουν οι ηλεκτρονικές συσκευές και ο ηλεκτρικός εξοπλισμός – από τα πλυντήρια ρούχων και τις ηλεκτρικές σκούπες έως τα έξυπνα τηλέφωνα και τους υπολογιστές – εμποδίζουν τις προσπάθειες της Ε.Ε. να μειώσει το οικολογικό της αποτύπωμα.
Οι μεγάλες οικιακές συσκευές, όπως τα πλυντήρια ρούχων και οι ηλεκτρικές κουζίνες, είναι οι πλέον συλλεγόμενες, αντιπροσωπεύουν δε πάνω από το ήμισυ του συνόλου των συλλεγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Ακολουθούν ο εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (φορητοί υπολογιστές, εκτυπωτές), οι ηλεκτρονικές συσκευές ευρείας κατανάλωσης και τα φωτοβολταϊκά πάνελ (βιντεοκάμερες, λαμπτήρες φθορισμού), και οι μικρές οικιακές συσκευές (ηλεκτρικές σκούπες, τοστιέρες). Όλες οι άλλες κατηγορίες μαζί, όπως τα ηλεκτρικά εργαλεία και τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, αποτελούν μόλις το 7,2% των συλλεγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Χαμηλό το ποσοστό ανακύκλωσης
Στην Ε.Ε. ανακυκλώνεται λιγότερο από το 40% του συνόλου των ηλεκτρονικών αποβλήτων, ενώ το υπόλοιπο δεν υπόκειται σε διαλογή. Οι πρακτικές ανακύκλωσης στα κράτη – μέλη ποικίλλουν: το 2017, η Κροατία ανακύκλωσε το 81,3% του συνόλου των αποβλήτων ηλεκτρονικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού, ενώ στη Μάλτα το ποσοστό ήταν 20,8%.
Ο απορριπτόμενος ηλεκτρονικός και ηλεκτρικός εξοπλισμός περιέχει δυνητικά επιβλαβή υλικά που ρυπαίνουν το περιβάλλον και αυξάνουν τους κινδύνους για τα άτομα που ασχολούνται με την ανακύκλωση ηλεκτρονικών αποβλήτων. Προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό, η Ε.Ε. θέσπισε νομοθεσία για την πρόληψη της χρήσης ορισμένων χημικών ουσιών, όπως ο μόλυβδος.
Πολλά σπάνια ορυκτά, που είναι απαραίτητα για τη σύγχρονη τεχνολογία, προέρχονται από χώρες οι οποίες δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Προκειμένου να αποφευχθεί η ακούσια στήριξη των ένοπλων συγκρούσεων και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι βουλευτές του Ε.Κ. έχουν θεσπίσει κανόνες που απαιτούν από τους Ευρωπαίους εισαγωγείς ορυκτών σπάνιων γαιών να ελέγχουν το ιστορικό των προμηθευτών τους.
Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης
Τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία (ΣΔΚΟ), το οποίο συγκαταλέγει τη μείωση των αποβλήτων ηλεκτρονικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού στις βασικές του προτεραιότητες. Συγκεκριμένα η πρόταση περιγράφει άμεσους στόχους, όπως το «δικαίωμα επισκευής» και η βελτίωση της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης εν γένει, η καθιέρωση κοινού φορτιστή και η θέσπιση συστήματος ανταμοιβής, ώστε να ενθαρρύνεται η ανακύκλωση ηλεκτρονικών ειδών.
Τον Φεβρουάριο του 2021, το Κοινοβούλιο ενέκρινε το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία ζητώντας πρόσθετα μέτρα για την επίτευξη μιας ουδέτερης ως προς τον άνθρακα, περιβαλλοντικά βιώσιμης, χωρίς τοξικές ουσίες και πλήρως κυκλικής οικονομίας έως το 2050, συμπεριλαμβανομένων αυστηρότερων κανόνων ανακύκλωσης και δεσμευτικών στόχων για τη χρήση και την κατανάλωση υλικών έως το 2030.
Στον τομέα των ηλεκτρονικών αποβλήτων, οι ευρωβουλευτές καλούν την Ε.Ε. να προωθήσει τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των προϊόντων μέσω της επαναχρησιμοποίησης και της επισκευής τους.
Πηγή: https://www.topontiki.gr/
