Μάκης Σεριάτος
Κάθε τόσο, μέσα στη ροή της ιστορίας, εμφανίζονται μορφές που δεν επιδιώκουν να υψώσουν τον εαυτό τους πάνω από τους άλλους, αλλά να κατέβουν στο ύψος του απλού ανθρώπου. Που δεν θεσπίζουν νόμους για να επιβληθούν, αλλά ανοίγουν συζητήσεις για να ακούσουν. Που δεν βλέπουν τον κόσμο ως ένα πεδίο διχασμών, αλλά ως ένα σώμα που πρέπει να θεραπευτεί, με τρυφερότητα, επιμονή και συμπόνια. Μια τέτοια μορφή υπήρξε ο Πάπας Φραγκίσκος.
Μακριά από τις πορφύρες, κοντά στους ανθρώπους
Γεννημένος το 1936 στο Μπουένος Άιρες, ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο μεγάλωσε όχι σε παλάτια, αλλά σε λαϊκές γειτονιές. Έζησε τη γεύση της φτώχειας, της σιωπής και του αγώνα – εμπειρίες που αργότερα διαμόρφωσαν τη στάση του ως αρχηγού μιας Εκκλησίας με πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια πιστούς. Όταν το 2013 ανέλαβε το παπικό αξίωμα, δεν διάλεξε όνομα βασιλέων ή δογμάτων. Επέλεξε το όνομα ενός αγίου που αγκάλιασε τους λεπρούς και απαρνήθηκε τον πλούτο: Φραγκίσκος. Αυτό δεν ήταν απλώς ένα συμβολικό σινιάλο. Ήταν διακήρυξη.
Η Εκκλησία ως «σκηνή και όχι κάστρο»
Ο Φραγκίσκος δεν υπήρξε ριζοσπάστης. Υπήρξε θεραπευτής. Δεν επεδίωξε την κατάργηση της παράδοσης, αλλά την επανεξέτασή της υπό το πρίσμα του προσώπου – του ανθρώπου που πονά, ελπίζει και αγωνίζεται. Σε έναν κόσμο που μοιάζει να απομακρύνεται από τη δημοκρατία και την ένταξη, εκείνος μίλησε για συνοδικότητα: για μια Εκκλησία που πορεύεται μαζί με τον λαό, όχι μπροστά του, ούτε πίσω του.
Εισήγαγε τη λογική της συμμετοχικής ακρόασης, των παγκόσμιων συνόδων που δεν αποφασίζουν μονομερώς, αλλά συγκεντρώνουν φωνές από τις πιο απομακρυσμένες γωνιές του κόσμου – γυναίκες, νέους, αυτόχθονες πληθυσμούς, εκπροσώπους μειονοτήτων. Για τον Φραγκίσκο, η Εκκλησία δεν είναι πυραμίδα αλλά λαός σε πορεία.
Η ιδέα αυτή μοιάζει παράτολμη μέσα σε ένα θεσμό αιώνων. Όμως ο ίδιος, με την απλότητά του, κατέστησε το απίθανο… προφανές.
Τα μεγάλα του επιτεύγματα
Η συνοδικότητα ως πολιτισμική επανάσταση:
Ο Φραγκίσκος μετέτρεψε το Βατικανό από θεσμικό παρατηρητήριο σε συμμετοχικό εργαστήριο. Επαναπροσδιόρισε το τι σημαίνει «ηγέτης»: όχι αυτός που μιλά πρώτος, αλλά αυτός που ακούει τελευταίος.
Η εγκύκλιος Laudato Si’ και η ηθική της Γης:
Με γλώσσα απλή και συναισθηματική, απηύθυνε κάλεσμα προς την ανθρωπότητα για την προστασία του κοινού μας σπιτιού. Δεν απευθύνθηκε μόνο στους Καθολικούς, αλλά σε όλη την ανθρωπότητα. Καθιέρωσε το “ολοκληρωμένο οικολογικό όραμα”, εντάσσοντας την οικολογία στη χριστιανική ηθική.
Ανθρώπινη προσέγγιση στα δύσκολα ζητήματα:
Δεν άλλαξε το δόγμα σε θέματα φύλου, σεξουαλικότητας ή οικογενειακής ζωής. Αλλά άλλαξε τον τόνο. Η φράση του «Ποιος είμαι εγώ να κρίνω;» έγινε σύμβολο μιας πιο τρυφερής, μη καταδικαστικής πίστης. Επέτρεψε την επιστροφή των διαζευγμένων στην Εκκλησία, προσέγγισε τους ΛΟΑΤΚΙ+ με σεβασμό, αναγνώρισε την αξία των γυναικών χωρίς φεουδαλισμούς.
Ένας Πάπας στην υπηρεσία της ειρήνης:
Περπάτησε σε ερείπια πολέμων – στη Μοσούλη, στη Βηρυτό, στη Λέσβο. Δεν πήγε ως ιεραπόστολος αλλά ως συνοδοιπόρος. Έσκυψε, φίλησε, αγκάλιασε. Έδωσε στην παγκόσμια πολιτική έναν νέο ηθικό λόγο.
Η διαθήκη του: Ελπίδα στον Άνθρωπο
Η βασική υπόθεση του Φραγκίσκου, ήταν απλή: οι άνθρωποι είναι καλύτεροι από ό,τι νομίζουμε. Η φύση του ανθρώπου δεν είναι η αμαρτία, αλλά η δυνατότητα. Δεν επικέντρωσε το έργο του στο φόβο της κόλασης, αλλά στην πραγμάτωση του παραδείσου εδώ και τώρα – μέσα από πράξεις αγάπης, φροντίδας και συλλογικότητας.
Έφυγε το 2025, χωρίς καν να έχει ιδιόκτητο τάφο. Έζησε στο Βατικανό όπως ένας μοναχός. Μίλησε σε πρόσφυγες όπως ένας πατέρας. Έδρασε στον κόσμο σαν κάποιος που δεν φοβόταν την ιστορία, γιατί ήξερε ότι στο τέλος, αυτή γράφεται όχι από τους δυνατούς αλλά από τους δίκαιους.
Αν η Εκκλησία είναι η κιβωτός, εκείνος υπήρξε το πανί που την έσπρωξε ξανά προς το πέλαγος του κόσμου.
Όχι με κραυγές, αλλά με ψιθύρους.
Όχι με προσταγές, αλλά με ερωτήσεις.
Όχι για να κυβερνήσει, αλλά για να περπατήσει μαζί.
Μαζί μας.
Πηγή: https://www.zougla.gr/apopseis/o-anthropokentrikos-papas-fragkiskos/
