Γιάννης Πρετεντέρης
Η Δημοκρατία έχει όρια. Αυτά είναι τα όρια του νόμου που η ίδια έχει επιβάλει στον εαυτό της. Κι ότι η ίδια πάντα δημοκρατία έχει αναθέσει στη Δικαιοσύνη την ευθύνη να επιτηρεί τον σεβασμό των ορίων και να τιμωρεί την κατάλυσή τους.
Τον Δεκέμβριο 2011, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Ζακ Σιράκ καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση με αναστολή.
'Υστερα από δυο θητείες και δώδεκα χρόνια προεδρίας.
Το δικαστήριο τον καταδίκασε έπειτα από τη μήνυση ενός απλού τυπογράφου, που είχε υποβληθεί το 1998. Και για μια υπόθεση «εικονικής απασχόλησης» στον δήμο του Παρισιού όπου ο Σιράκ ήταν δήμαρχος από το 1977 έως το 1995.
Με λίγα λόγια. Καταδικάστηκε επειδή προσλάμβανε εικονικά στον δήμο (που ήταν δήμαρχος) διάφορους εργαζόμενους που στην πραγματικότητα δούλευαν για το κόμμα (του οποίου ήταν πρόεδρος). Τόσο απλό.
Τον Δεκέμβριο 2024, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Φρανσουά Φιγιόν καταδικάστηκε τελεσίδικα σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης, πρόστιμο 375.000 ευρώ και δέκα χρόνια απαγόρευσης εκλογής.
Αυτή τη φορά η «εικονική απασχόληση» αφορούσε τη σύζυγό του που αμειβόταν ως κοινοβουλευτική βοηθός του συζύγου της από τη γαλλική Βουλή.
Η υπόθεση αποκαλύφθηκε τον Ιανουάριο 2017 κι ο Φιγιόν αναγκάστηκε να αποσυρθεί από την προεδρική εκλογή του Μαΐου 2017 όπου προπορευόταν στις δημοσκοπήσεις.
Το 2024 επίσης καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκισης ένας άλλος πρώην πρόεδρος Δημοκρατίας, ο Νικολά Σαρκοζί.
Η γαλλική Δικαιοσύνη του επέρριψε ευθύνες για διαφθορά κατά τη χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας του, το 2007.
Τώρα, η Μαρίν Λεπέν. Καταδικάστηκε μαζί με οκτώ ευρωβουλευτές του κόμματός της για αδικήματα «εικονικής απασχόλησης και υπεξαίρεσης», αυτή τη φορά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η Λεπέν και οι φίλοι της χρησιμοποιούσαν τις παροχές που προσφέρει το Ευρωκοινοβούλιο στους ευρωβουλευτές για να χρηματοδοτούν το κόμμα τους.
Συνολικά κατηγορήθηκαν για υπεξαίρεση κάπου τεσσάρων εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων περίπου 490.000 χρεώθηκαν στη Λεπέν.
'Εχει όρια η δημοκρατία; Ασφαλώς έχει.
Τα όρια που θέτει η έννομη τάξη την οποία η ίδια η δημοκρατία έχει θεσπίσει.
Και η οποία έχει αναθέσει την τήρηση και την επιβολή των ορίων που θέτει ο νόμος στη Δικαιοσύνη.
Με άλλα λόγια, η δημοκρατία δεν είναι ξέφραγο αμπέλι.
'Οποιος θέλει μπορεί να πολιτεύεται, να αγωνίζεται, να διεκδικεί, να βάζει υποψηφιότητα ή να εκλέγεται αλλά μέσα στα όρια μιας έννομης τάξης. Δηλαδή, μέσα στα όρια της δημοκρατίας.
Προφανώς τα όρια αυτά δεν αρέσουν σε όσους τα παραβιάζουν. Πρόβλημά τους.
Ακόμη κι όταν έχουν προφανείς επιπτώσεις. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καταδικαστική απόφαση βάζει ένα τεράστιο εμπόδιο στις προεδρικές φιλοδοξίες της Λεπέν.
Όχι όμως επειδή δεν αρέσουν οι απόψεις της, πράγμα που θα ήταν όντως προβληματικό από την άποψη της δημοκρατίας. Αλλά επειδή το δικαστήριο έκρινε ότι η Λεπέν παραβίασε τον νόμο υπεξαιρώντας χρήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σιγά τον πολυέλαιο. Μια δικαστική απόφαση δεν είναι πολιτική επειδή αφορά πολιτικούς, ούτε επειδή έχει πολιτικές επιπτώσεις.
Για τον απλούστατο λόγο ότι οι πολιτικοί δεν έχουν κανενός είδους ακαταλόγιστο.
Ελέγχονται όπως όλοι μας, ακόμη κι όταν το κοινοβουλευτικό σύστημα τους παρέχει κάποιας μορφής εύλογη προστασία από διώκτες, πολιτικούς αντιπάλους, δικομανείς, φιγουρατζήδες ή ανισόρροπους συνωμοσιολόγους.
Όταν λοιπόν ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντ. Πεσκόφ μιλάει για «καταπάτηση των δημοκρατικών κανόνων» φανερώνει απλώς την παντελή άγνοιά του για εκείνο που ονομάζεται «δημοκρατικοί κανόνες» (31/3).
Και πού να τους μάθει ο άνθρωπος αυτούς τους κανόνες; Να ρωτήσει τον Πούτιν;
Ούτως ή άλλως, υποθέτω πως όλοι στη δημοκρατική Ευρώπη έχουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη γαλλική Δικαιοσύνη από ό,τι στον Ορμπαν, τον Βίλντερς, τον Μασκ, τον Τραμπ, τον Σαλβίνι ή τον Πούτιν.
Ακόμη περισσότερο που κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει ότι «η ηγεσία της ορίζεται από την κυβέρνηση», όπως ακούμε από διαφόρους στα μέρη της. Ούτε ότι τελεί σε καθεστώς διαπλοκής και διατεταγμένης υπηρεσίας.
Όταν έχεις ασκήσει διώξεις μόνο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια σε δύο πρώην προέδρους της Δημοκρατίας, έναν πρώην πρωθυπουργό, αρκετούς πρώην υπουργούς (όπως ο Ντομινίκ Στρος-Καν), μία αρχηγό κόμματος με οκτώ ευρωβουλευτές κι άλλους πολλούς που μου διαφεύγουν, τι άλλο χρειάζεται να αποδείξεις;
Αλλωστε ακόμη και οι όποιες αντιδράσεις για την καταδίκη της Μαρίν Λεπέν δεν αφορούσαν τόσο την ουσία της υπόθεσης, που δεν άκουσα να αμφισβητείται από κάποιον, όσο την αυστηρότητα της απόφασης του δικαστηρίου.
Να σημειώσω άλλωστε ότι και η συμπαραστάτρια Λατινοπούλου περιορίστηκε να εκφράσει την ενθουσιώδη συμπαράστασή της χωρίς να υπεισέλθει στις λεπτομέρειες της υπόθεσης.
Πάμε όμως στην ουσία των πραγμάτων.
Δεν αφορούν τη δυνατότητα μιας πολιτικού να διεκδικήσει ή να μη διεκδικήσει ένα ανώτατο πολιτικό και πολιτειακό αξίωμα.
Δεν αφορούν τις ιδέες ή τις απόψεις μιας συγκεκριμένης υποψηφίας. Ούτε ενδιαφέρει αν είναι ακροδεξιά ή «η κόρη μου η σοσιαλίστρια».
'Αλλωστε δεν είναι τυχαία η ηπιότατη αντίδραση του ακροαριστερού Μελανσόν στην καταδίκη της Λεπέν. Μάλλον θα κρύβει κι αυτός κάποιους σκελετούς στην ντουλάπα του.
Δεν αφορούν τις πραγματικές ή εικαζόμενες σχέσεις της δικαστικής με την πολιτική εξουσία. Οι σχέσεις αυτές εμπίπτουν στην εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και είναι άλλου τύπου συζήτηση.
Τα πράγματα αφορούν την επιβεβαίωση ότι η δημοκρατία έχει όρια.
Ότι αυτά είναι τα όρια του νόμου που η ίδια έχει επιβάλει στον εαυτό της.
Κι ότι η ίδια πάντα δημοκρατία έχει αναθέσει στη Δικαιοσύνη την ευθύνη να επιτηρεί τον σεβασμό των ορίων και να τιμωρεί την κατάλυσή τους.
Στη Γαλλία και παντού όπου υπάρχει δημοκρατία.
Πηγή: https://www.tovima.gr/2025/04/05/opinions/ta-oria-tis-dimokratias-2/
