Δημήτρης ΡηγόπουλοςΠριν από σχεδόν ένα μήνα, όταν η τουρκική εταιρεία σφυγμομετρήσεων Metropoll παρουσίασε τις διαθέσεις της κοινής γνώμης έναντι της Ελλάδας, πολλοί συμπατριώτες μας ξαφνιάστηκαν. Τα ευρήματα αποκάλυπταν ότι παρά την ακραία, πολεμική ρητορική της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας ο κόσμος δεν «τσιμπάει». Στην ερώτηση της δημοσκόπησης «αν είναι φίλος ο ελληνικός λαός ή εχθρός;» το 64% απάντησε ότι ο ελληνικός λαός είναι φίλος και λιγότερο από το ένα τρίτο (31,3 %) απάντησε εχθρός. 'Ενας Έλληνας καθηγητής πανεπιστημίου που ζει και εργάζεται στην Άγκυρα ανέβασε την είδηση στο Facebook πανηγυρίζοντας. Ωστόσο, ένας Τούρκος διαδικτυακός του φίλος έκανε ένα δηκτικό σχόλιο: «Εξαιρετικά νέα! Θα είχε ενδιαφέρον να γίνει μια αντίστοιχη δημοσκόπηση και στην Ελλάδα για να δούμε τι σκέφτονται οι φίλοι μας οι Έλληνες για μας». Υπονοούσε ότι οι Έλληνες είμαστε λιγότερο φιλικά διακείμενοι απέναντι στους γείτονές μας. Είχε δίκιο;
Και ναι και όχι. Τον Φεβρουάριο του 2021 πραγματοποιήθηκε η πρώτη κοινή δημοσκόπηση σε Ελλάδα και Τουρκία και ήταν έργο της ερευνητικής σύμπραξης διαΝΕΟσις/ΕΛΙΑΜΕΠ, με τη συνεργασία του Istanbul Policy Center. Οι δημοσκοπήσεις διεξήχθησαν από δύο πολύ γνωστές εταιρείες στις δύο χώρες, την MRB και την KONDA αντιστοίχως, με συμμετοχή 1.022 Ελλήνων και 1.163 Τούρκων πολιτών. Τα ευρήματα είχαν τεράστιο ενδιαφέρον και σε όλες τις απαντήσεις οι Τούρκοι εμφανίζονταν όντως ένα «κλικ» πιο «φιλικοί» και «διαλλακτικοί» σε σχέση με εμάς. Στο πρώτο από τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας γινόταν ξεκάθαρο ότι η Τουρκία παραμένει παρούσα στον ελληνικό δημόσιο διάλογο με πολύ εντονότερο τρόπο από ό,τι η Ελλάδα στον τουρκικό δημόσιο διάλογο. Αυτή είναι και η δική μου εμπειρία: όταν αναζητώ αναφορές σε θέματα ελληνοτουρκικής ατζέντας σε τουρκικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ακόμα και τις πιο «θερμές» ημέρες, σπάνια το θέμα «παίζει» στις πρώτες ειδήσεις. Πολύ συχνά το βρίσκω κάτω από κουτσομπολίστικες στήλες και τα νέα με τα αθλητικά.
Φοβάμαι ότι εδώ κάτι δεν κάνουμε σωστά εμείς. Κι όταν λέω «εμείς» εννοώ τα ελληνικά μέσα. Ο τρόπος που παρουσιάζονται τα ελληνοτουρκικά κυρίως στην τηλεόραση είναι οριακά κωμικός. Η υπερπροβολή της παραμικρής ανοησίας που θα ξεστομίσει ο τελευταίος Τούρκος αξιωματούχος και η αναγωγή του σε κυρίαρχη είδηση, η οπτικοακουστική δραματοποίηση και γενικά οι μεγαλοστομίες, οι λεκτικές επαναλήψεις και οι ρητορικές ακροβασίες φτιάχνουν «κλίμα» μέσα στην κοινωνία. Σαν να μην είναι αρκετά σοβαρά από μόνα τους τα πράγματα για να μην είμαστε στοιχειωδώς σοβαροί εμείς οι ίδιοι.
