Επιμέλεια: Δήμητρα Τσεπεντζή
"Οι Δρόμοι της Σαλάμ", ένα εξαιρετικό βιβλίο από μια πολυγραφότατη και ταλαντούχο εκπαιδευτικό, την κα Αναστασία Ευσταθίου, από τις Εκδόσεις Ηδύφωνο, με εικονογράφηση της κας Έλενας Λεώνη, ήρθε να αγγίξει τις ψυχές των μικρών αναγνωστών, αλλά κι όλων των ενηλίκων, που κρατάνε ζωντανό το παιδί μέσα τους. Το θέμα του, επίκαιρο και πικρό. Η προσφυγιά μέσα από τις αφηγήσεις της γάτας Σαλάμ, που μαζί με τους ιδιοκτήτες της, Μπαραά και την κόρη της Αμάρ, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, αναζητώντας κάπου αλλού τη νέα τους ζωή.
Αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση, αφού το συγκεκριμένο κείμενο - παραμύθι είχε αποσπάσει τον 1ο Έπαινο στον Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Διηγήματος και Παραμυθιού, το 2018, από το Σωματείο Λόγου και Τέχνης «ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ», του οποίου είχα την τιμή και τη χαρά να είμαι Πρόεδρος, τότε.
Ευχαριστούμε, Αναστασία και ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο και να το ακολουθήσουν πολλά ακόμη βιβλία σου στις βιβλιοθήκες μας.
- Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, όταν το πάρουμε στα χέρια μας:
Με λένε Σαλάμ.
Ήρθαμε στην Ελλάδα από τη Συρία με τη μητέρα Μπαραά και την κόρη της Αμάρ. Εγκαταλείψαμε την πατρίδα, που αφέντης της είναι τώρα ο πόλεμος. Είμαστε πρόσφυγες. Η μεγάλη φυγή, οι κίνδυνοι και η εγκατάστασή μας στον καταυλισμό του νησιού κάπου στο Αιγαίο είναι η μικρή μας ιστορία. Στα λασπόνερα μπορούν και ανθίζουν φιλίες. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι. Θα τα καταφέρουμε οι τρεις μας να ζήσουμε σε έναν ειρηνικό κόσμο;
Με λένε Σαλάμ.
Σαλάμ σημαίνει ειρήνη.
- Ας δούμε λίγα λόγια από την ίδια τη συγγραφέα του βιβλίου, στη σελίδα των Εκδόσεων Ηδύφωνο (https://www.idifono.gr)
Δέκα ερωτήσεις για τη συγγραφέα Αναστασία Ευσταθίου και το βιβλίο της “Οι δρόμοι της Σαλάμ”.
1. Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς.
Γεννήθηκα τον Νοέμβριο του 1966. Οι δυο πρώτες δεκαετίες της ζωής μου χρωματίστηκαν με όνειρα αλήτες σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Αχαΐας, την Παραλία Πλατάνου. Εκεί τα πρώτα ακούσματα, η πρώτη επαφή με τη φύση, τη γειτονιά, τα σοκάκια του χωριού, τη θάλασσα που μου έγνεφε να μπω επιβάτης στο αέναο ταξίδι. Μια ζωή χωρίς αναταράξεις στην Ακράτα του πολιτισμού, εκεί η οικογένεια, εκεί και η εργασία μου στο δημόσιο σχολείο.
Έχω την αίσθηση ότι δεν σπούδασα δασκάλα στην Παιδαγωγική Ακαδημία Τρίπολης. Δασκάλα γεννήθηκα. Πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου με ένα κάρο πιτσιρίκια να τους μαθαίνω πράγματα. Τρέφω μέσα μου τεράστια αγάπη για τα παιδιά και μια ανάγκη να μοιράζομαι την ομορφιά της ζωής μαζί τους. Κι ακόμα μια βαθύτερη ανάγκη με κατατρώει, να διδάσκω χωρίς να κουνώ το δάκτυλο με συνοδοιπόρους τους μαθητές μου σε καινοτόμα προγράμματα και δράσεις φιλαναγνωσίας.
2. Συστήστε μας το βιβλίο σας “Οι δρόμοι της Σαλάμ”.
Πρόκειται για μια ιστορία για τους πρόσφυγες, για την αλληλεγγύη, για την ανθρωπιά. Η πλοκή εκτυλίσσεται σε έναν καταυλισμό προσφύγων σε ένα νησί του Αιγαίου. Στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση η γάτα Σαλάμ, η οποία αφηγείται τη ζωή στη Συρία, τη μεγάλη φυγή, τους κινδύνους, τη διάσωσή τους από το λιμενικό και τη ζωή τους στον καταυλισμό. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, καθώς πολλοί πρόσφυγες παίρνουν μαζί τους στο μεγάλο ταξίδι της φυγής το κατοικίδιό τους. Αυτή τη φορά με πρωταγωνίστρια μια γάτα μεταφερόμαστε στο δικό της κόσμο με τους ισχυρούς δεσμούς φιλίας ανάμεσα στον άνθρωπο και στα ζώα ως αντίσταση στο κακό.
3. Ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσετε να γράφετε το βιβλίο σας;
Η αλήθεια είναι ότι έγραψα την ιστορία σε τρεις ημέρες. Τόσο είχε βαρύνει μέσα μου η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Αυτό που ζούμε καθημερινά, εμείς οι «τυχεροί» πολίτες της Δύσης, από τις οθόνες της τηλεόρασης και έχει τη στυφή γεύση του πολέμου. Από την άλλη, η αρπαγή της πατρίδας, ο ξεριζωμός και η ατέλειωτη διαδρομή αθώων ανθρώπων από τις εστίες τους στις πλούσιες χώρες της Ευρώπης στοιχειώνουν μέσα μου. Κατά κάποιον τρόπο γράφοντας μια τέτοια ιστορία επιχειρώ μια βαθιά ανάγνωση της κοινωνίας.
4. Για ποιο λόγο να διαβάσουν οι αναγνώστες το παραμύθι “Οι δρόμοι της Σαλάμ”;
Υπάρχει μια αγγλική παροιμία: Να φοράς τα παπούτσια του άλλου και να περπατάς. Θεωρώ ότι είναι η καλύτερη ερμηνεία της ενσυναίσθησης ειπωμένη από τα χείλη του λαού. Να μπορείς, δηλαδή, να καταλάβεις, να νιώσεις τον άλλο.
Μια ιστορία που αφορά το σύγχρονο παιδί –αναγνώστη. Εκείνο που θέλει να ταξιδέψει με ένα βιβλίο, να γνωρίσει από τα μέσα τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας και να ευαισθητοποιηθεί πάνω στα καυτά κοινωνικά προβλήματα σαν αυτό του προσφυγικού που βιώνουμε όλοι μας. Ένα από τα μηνύματα του βιβλίου, εξάλλου, είναι η ψυχική ανθεκτικότητα σε δύσκολες συνθήκες διαβίωσης και ιδιαίτερα σε βίαια περιβάλλοντα σαν αυτό του πολέμου.
Παράλληλα μέσα από τα μάτια της γάτας πρόσφυγα αναδεικνύονται οι φιλίες και οι έχθρες μεταξύ των παιδιών, οι ανθρώπινες σχέσεις, η αλληλεγγύη των κατοίκων του νησιού, η δύναμη των κατατρεγμένων ανθρώπων.
5. Σε ποιους απευθύνεται το βιβλίο σας;
Σε παιδιά ηλικίας δημοτικού. Σε ενήλικες που δεν σκότωσαν το παιδί μέσα τους. Σε δασκάλους και γονείς σε μια εποχή που το προσφυγικό ζήτημα ταλανίζει τη χώρα μας αλλά και όλη την Ευρώπη. Ευελπιστώ ότι η ιστορία μου θα συγκινήσει μα κυρίως θα προβληματίσει τους αναγνώστες. Ίσως, λέω ίσως, δουν τον κόσμο με άλλα μάτια. Γι΄ αυτό και οι ήρωές μου αποδόθηκαν από την εικονογράφο Έλενα Λεώνη με τεράστια μάτια σαν αυτά που έβαζε στα πρόσωπα των ανθρώπων στους πίνακές της η ζωγράφος Μ. Kean. Κοιτώντας αυτά τα μάτια είναι σαν να βλέπεις όλη την ελπίδα αλλά και τη δυστυχία αυτού του κόσμου.
6. Γιατί επιλέξατε τον τίτλο “Οι δρόμοι της Σαλάμ”;
Ο τίτλος περικλείει τη διαδρομή του ζώου και της οικογένειάς του από τη Δαμασκό στο νησί του Αιγαίου. Στους δρόμους χωράει ο πολιτισμός, οι παραδόσεις των ανθρώπων που βίαια ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους αλλά και ο κίνδυνος, οι κακουχίες, η ανθρώπινη εκμετάλλευση. Η λέξη δρόμος, όμως σημαίνει για μένα προοπτική, αισιοδοξία για το νέο και σίγουρα ένα καλύτερο μέλλον.
7. Ποιος/Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας Έλληνες ή ξένοι συγγραφείς; Έχουν επηρεάσει το έργο σας;
Διαβάζω κυρίως σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς. Αυτή την εποχή ξεχωρίζουν μέσα μου ο Γ. Καλπούζος, η Ι. Καρυστιάνη, ο Ν. Θέμελης, Μ. Δούκα. Ανάμεσα στα σύγχρονα μυθιστορήματα, εμβόλιμα «σπουδάζω» τα έργα των κλασικών της παγκόσμιας λογοτεχνίας: Β. Γουλφ, Ε. Χέμινγουεη, Φ. Κάφκα, Κ. Ντίκενς, Φ.Γ. Λόρκα. Η ποίηση με τη γεωμετρία της βοηθούν τη γραφή μου. Λατρεύω το ράφι της βιβλιοθήκης μου με τις ποιητικές συλλογές της Κικής Δημουλά, του ταξιδιάρη Ν. Καββαδία, των ποιητών της Ρωμιοσύνης Γ. Ρίτσου και Ο. Ελύτη. Είναι οι δικοί μου πνευματικοί φάροι. Το φως τους οδηγεί την πένα μου και όταν στεγνώνω στους δίσεκτους καιρούς, ανατρέχω σε αυτούς να ξεδιψάσω.
8. Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο;
Αναφορά στο Γκρέκο, Νίκος Καζαντζάκης.
9. Ποια είναι η θέση του βιβλίου στην εποχή μας κατά τη γνώμη σας;
Το βιβλίο έχει να αναμετρηθεί με τα πιο προηγμένα προϊόντα της σύγχρονης τεχνολογίας. Πρέπει να νικήσει την ταχύτητα, την πληροφορία και την e-εικόνα. Αναμέτρηση, δηλαδή, του Δαυίδ με τον Γολιάθ. Έτσι και το βιβλίο με μία σφεντόνα από μελάνι αναμετριέται με τον γίγαντα και τον νικάει; Θα δείξει. Οι καιροί θα αποφασίσουν. Πάντως το βιβλίο τα καταφέρνει και αντέχει στο χρόνο. Είναι γενναιόδωρο, καθώς σε φιλοδωρεί με την μυρωδιά των σελίδων του και σε αφήνει να το πάρεις μαζί σου όπου κι αν βρίσκεσαι. Μα κυρίως το περιεχόμενό του και τα μηνύματα που λουφάζουν στις σελίδες του περιμένοντας τον αναγνώστη να τα ανακαλύψει σαν τον δικό του μοναδικό θησαυρό.
10. Σκέφτεστε ήδη ποιο θα είναι το επόμενό σας βιβλίο;
Θα είναι ένα βιβλίο συνειδητοποίησης. Κι επειδή πολύ συχνά λέω ότι είμαστε σαν τα σαλιγκάρια, καθώς αφήνουμε τα ίχνη της πορείας μας στο έδαφος, θα είναι ένα παραμύθι με κεντρικό ήρωα τον Άλκη τον σαλίγκαρο που εγκαταλείπει την ασφάλεια της οικογένειάς του για να συναντήσει το ουράνιο τόξο στον μακρινό ορίζοντα.
- Για το βιβλίο έγραψαν:
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΕΓΟΓΙΑΝΝΗ – ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜ
«Οι δρόμοι της Σαλάμ» είναι ένα τρυφερό βιβλίο που μιλάει στη καρδιά των μικρών αναγνωστών του. Αφηγήτρια της ιστορίας, είναι η γάτα Σαλάμ, που μαζί με τους ιδιοκτήτες της, Μπαραά και την κόρη της Αμάρ, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους και να κυνηγήσουν το όνειρο μια καινούργιας ζωής. Στον μικρό καταυλισμό προσφύγων που τώρα πια ζουν, τίποτα δεν είναι εύκολο. Η Μπαραά, έχει χάσει πια το χαμόγελό της και ταυτόχρονα κλείνοντας τα μάτια της, προσπαθεί να ονειρευτεί όλα εκείνα που έχασε, ενώ η μικρή Αμάρ οπλίζεται με υπομονή, αγάπη και θέληση για το παρακάτω, όποιο και αν είναι αυτό. Και κάπου εκεί ανάμεσα στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση, αναρωτιέσαι και απορείς για τη δύναμη ψυχής που υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, σε στιγμές καταστροφικές τις οποίες δεν τις έχεις προκαλέσει ο ίδιος. Όμως οι έννοιες όπως αγάπη και αλληλεγγύη, συνυπάρχουν – ευτυχώς- αρμονικά, και έτσι η τρεμουλιασμένη μέχρι πρότινος ελπίδα, παύει να φοβάται μήπως σβήσει, και ξαφνικά στυλώνεται γεμάτη θάρρος με τη βοήθεια της πραγματικής ανθρωπιάς, που ακόμα υπάρχει. Όλα βαίνουν καλώς στην καλογραμμένη αυτή ιστορία, που πραγματικά συγκινεί. Γιατί θα μπορούσαμε όλοι να είμαστε στη θέση της Σαλάμ, της Μπαραά και της Αμάρ, από τη μια στιγμή στην άλλη. Και ίσως ίσως, κάποιοι άνθρωποι να βρίσκονται στη θέση τους και σε μη εμπόλεμη κατάσταση, και να ψάχνουν απεγνωσμένα ένα χέρι να τους βοηθήσει και να τους τραβήξει μέσα από την μοναξιά τους, γιατί στην τελική Σαλάμ…. σημαίνει Ειρήνη.
Η Αναστασία Ευσταθίου, με τη γερή πένα της, για άλλη μια φορά μας παρουσιάζει ένα από τα πιο όμορφα κείμενά της. Πολυγραφότατη με μεγάλη φαντασία, αλλά κυρίως με τη γλυκιά συγγραφική ευαισθησία που την διέπει, μας καθηλώνει. Πολυβραβευμένη και σεμνή, συνεχίζει να στέκεται στις «βιβλιογραφικές» επάλξεις με όλη της την ψυχή και με πολλή αγάπη. Το βιβλίο της «Οι δρόμοι της Σαλάμ», απέσπασε τον 1ο Έπαινο στον Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Διηγήματος και Παραμυθιού το 2018 από το Σωματείο Λόγου και Τέχνης «ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ».
Η εικονογράφηση έγινε από την ταλαντούχα Έλενα Λεώνη, απόλυτα ατμοσφαιρική και ταυτόσημη με το πρωτότυπο κείμενο.”
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΦΟΥΝΤΟΥΚΟΥ – ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜ
“Καλοτάξιδο το νέο σας βιβλίο, νομίζω ο κόσμος του παραμυθιού είναι σκληρός για τους ενήλικους καμία φορά… αγγίξατε ένα θέμα που με απασχολεί και μένα τον τελευταίο καιρό και πραγματικά αισθάνθηκα περήφανη που η πένα σας άπλωσε το μελάνι της στο ζήτημα της προσφυγιάς… η Σαλάμ κάπως μου φέρνει στο μυαλό το ισλάμ ένας αναγραμματισμός αυτόματος δίχως να καταλαβαίνω ακριβώς το γιατί…
Επίσης τι όμορφη εικονογράφηση! Τι όμορφα μάτια έτοιμα να σε κάνουν να δεις καθαρά μέσα στην ψυχή του μύθου… αυτά από εμένα και πιστεύω πως άνθρωποι σαν κι εσάς αλλάζουν τον κόσμο μέσα από τις αθώες αναγνώσεις των παιδιών επιτελείται μια βαθιά ανάγνωση της κοινωνίας!”
Πηγή: https://www.idifono.gr
