Ας πάρουμε την αρχαία μεταφορά της γλυπτικής: ο Πλωτίνος τη χρησιμοποιεί στις Εννεάδες και παροτρύνει τον καθένα να γίνει ο γλύπτης του δικού του αγάλματος. Διότι, a priori, το ον είναι άδειο, κενό. A posteriori, είναι ό,τι έχει γίνει και ό,τι το έχουν κάνει. Σύγχρονη διατύπωση: η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Κατά συνέπεια, ο καθένας είναι εν μέρει υπεύθυνος του ατομικού του είναι και γίγνεσθαι. Όπως ακριβώς και με τον όγκο του ακατέργαστου μαρμάρου που δεν έχει ταυτότητα όσο ο γλύπτης με τη σμίλη του δεν αποφασίζει να του δώσει ένα σχήμα. Και το σχήμα δεν είναι κρυμμένο, εν δυνάμει μέσα στο υλικό, αλλά δημιουργείται όσο περισσότερο δουλεύεται. Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα, λεπτό προς λεπτό, το έργο διαμορφώνεται. Κάθε στιγμή συμβάλλει στο γίγνεσθαι.
Τι πρέπει να θέλει κανείς να δημιουργήσει; Ένα πρώτο πρόσωπο, ένα Εγώ, μια ριζική Υποκειμενικότητα. Μια μοναδική ταυτότητα. Μια ατομική πραγματικότητα. Ένα ευθύ άτομο. Ένα αξιόλογο ύφος. Μια απαράμιλλη δύναμη. Μια καταπληκτική ισχύ. Έναν κομήτη που διανύει μια πρωτόγνωρη πορεία. Μια ενέργεια που χαράζει ένα φωτεινό πέρασμα στο χάος του σύμπαντος. Μια ωραία ατομικότητα, μια ιδιοσυγκρασία, έναν χαρακτήρα. Χωρίς να επιδιώκει το αριστούργημα, χωρίς να στοχεύει στην τελειότητα -τη μεγαλοφυΐα, τον ήρωα ή τον άγιο- πρέπει να τείνει στην αποκάλυψη μιας πρωτόγνωρης ανωτερότητας.
Η φιλοσοφική παράδοση ισχυρίζεται ότι δε συμπαθεί το πρώτο πρόσωπο, διαλαλεί παντού το μίσος της για το Εγώ. Πολλοί σύγχρονοι φιλόσοφοι υπερασπίζονται αγόγγυστα αυτήν τη θεωρητική άποψη και στη συνέχεια αναλώνονται σε έργα και άρθρα με λεπτομέρειες για την παιδική τους ηλικία, βιογραφικά στοιχεία, παραχωρούν μαρτυρίες για τη μόρφωση και την εφηβική τους ηλικία. Ο ένας δίνει λεπτομέρειες για το οικογενειακό αγρόκτημα των παιδικών του χρόνων, ο άλλος για τις ιδιομορφίες της εφηβικής σχολικής του ζωής, ο τρίτος γράφει ολόκληρο βιβλίο για να διηγηθεί λεπτομερώς μια μακροχρόνια νευρική κατάπτωση...
Αυτή η σχιζοφρένεια δημιουργεί μια αντίφαση: είτε έχουν δίκιο να καταδικάζουν το εγώ, οπότε ας σωπάσουν είτε μιλούν σε πρώτο πρόσωπο, ας προσαρμόσουν λοιπόν τη σκέψη τους στις εκμυστηρεύσεις τους.
Τάσσομαι υπέρ μιας αναγκαίας θεωρητικής αναθεώρησης και μιας συνεχούς υπαρξιακής αυτοανάλυσης, η οποία, κατά την άποψή μου, επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα από πού προέρχεται μια ιδέα, τι ακριβώς είναι, πού θα καταλήξει.
Αντί για την εγωτική θρησκεία, τη λατρεία του εγώ, τον αυτιστικό ναρκισσισμό, και ακόμα, αντί για την απέχθεια όλων όσα φανερώνει το πρώτο πρόσωπο, πρέπει να βρούμε το σωστό μέτρο του Εγώ, την απαραίτητη αποκατάσταση και παλινόρθωσή του. Ούτε καρικατούρα δανδισμού, ούτε πάθος για το μεταφυσικό κιλίκιο, αλλά γραφή του Εαυτού με τρόπο όχι υστερικό ή εμφατικό, κριτικό ή θανατοφιλικό, αλλά λογικό με τη μέθοδο ενός Ντεκάρτ, ο οποίος για τη μεταφυσική του αναζητά και βρίσκει ένα πρώτο πρόσωπο, πρέπει να επιτύχουμε ένα παρόμοιο αποτέλεσμα ώστε να καταστεί επιτέλους δυνατή μια ηθική. Χωρίς σημείο εκκίνησης κανένα ηθικό αντικείμενο δεν είναι δυνατό.
Μόνο αυτό το πρώτο πρόσωπο καθισιά δυνατή την κλίση του κόσμου: διότι τα Εσύ, Αυτός, Αυτή, Εμείς, Εσείς, Αυτοί και Αυτές αποτελούν ισάριθμες εκφάνσεις της ετερότητας. Ο άλλος, δικός μας, οικείος, κοντινός· ο τρίτος πιο απόμακρος· το σύνολο των πρώτων προσώπων που συνεργάζονται για έναν κοινό σκοπό· ο τρίτος, οικείος· οι μακρινοί συγκεντρωμένοι. Δεν μπορεί να δημιουργηθεί μια σχέση με τον άλλον αν δεν υπάρχει υγιής σχέση ανάμεσα στον εαυτό μας και το εγώ που διαμορφώνει το πρώτο πρόσωπο. Μια ατελής ή απούσα από τον εαυτό της ταυτότητα αποκλείει την ηθική. Μόνο η δύναμη ενός πρώτου προσώπου επιτρέπει την ανάπτυξη μιας ηθικής.
Κάθε πρώτο πρόσωπο που δεν είναι ηθελημένο, διαμορφωμένο από μια δύναμη, λαξευμένο από μια ενέργεια, συγκροτείται ερήμην του, με όλους τους ντετερμινισμούς που παρεμβαίνουν. Πολλοί είναι οι ντετερμινισμοί, ο γενετικός, ο κοινωνικός, ο οικογενειακός, ο ιστορικός, ο ψυχικός, ο γεωγραφικός, ο κοινωνιολογικός, οι οποίοι διαμορφώνουν έξωθεν ένα Εγώ που δέχεται βάναυσα όλες τις δυνάμεις που απορρέουν από την κτηνωδία του κόσμου. Η κληρονομικότητα, οι γονείς, το ασυνείδητο, η εποχή, ο τόπος όπου βλέπει κανείς το φως, η μόρφωση, οι ευκαιρίες, οι κοινωνικές αντιξοότητες, όλα αυτά πλάθουν μια μαλακή, εξαιρετικά εύπλαστη ύλη, με προορισμό... το χάος. Οι φυλακές, τα ψυχιατρεία, οι συμβουλές των ψυχολόγων, οι αίθουσες αναμονής των ψυχαναλυτών, τα γραφεία των σωφρολόγων, των συμβούλων γάμου, των ρεφλεξολόγων, των ραβδοσκόπων, των υπνωτιστών και άλλων οραματιστών του μέλλοντος, οι συμβουλές των σεξολόγων, οι ουρές στα φαρμακεία που διανέμουν ψυχοτρόπα φάρμακα, και τόσοι άλλοι μεταμοντέρνοι μάγοι χορεύουν γύρω από αυτά τα ανίσχυρα Εγώ, τις θρυμματισμένες ατομικότητες, όλες αυτές τις ατελείς ταυτότητες.
***
Η Δύναμη της Ύπαρξης – Ηδονιστικό Μανιφέστο
Michel Onfray
Πηγή: https://www.o-klooun.com/philosophy/h-smileysh-tou-eaytou-mas